Κάποιοι ερευνητές υποθέτουν πως επειδή ο πάγος της Αρκτικής λιώνει, η φάλαινα μπερδεύτηκε προς το ταξίδι της στον Ειρηνικό Ωκεανό.
Απόδοση από άρθρο του Τζέιμς Χουκγουέι
Κάπου στη Μεσόγειο, μια γκρίζα φάλαινα, με μήκος οκτώ μέτρα, έχει χάσει κατά χιλιάδες μίλια τον δρόμο της και εξερευνά τα λιμάνια και τους κολπίσκους, στην προσπάθειά της να βγει ξανά στον Ατλαντικό.
Οι βιολόγοι, που ονόμασαν τη φάλαινα Wally, παρακολουθούν τη διαδρομή της από τον Απρίλιο. Όταν μπήκε στα νερά που χωρίζουν την νότια Ευρώπη με τη βόρεια Αφρική. Το θηλαστικό εθεάθη πρώτα στο Μαρόκο, πέρασε το Γιβραλτάρ και έφτασε μέχρι την Ιταλία πριν γυρίσει πίσω, περνώντας από τις γαλλικές και ισπανικές ακτές, προς τον Ατλαντικό. Αποκομμένο από τις συνήθεις πηγές τροφής του, αδυνάτιζε όλο και περισσότερο, κάνοντας τους ερευνητές να ανησυχούν για την επιβίωσή του.
Οι αεροφωτογραφίες έδειχναν τον Wally να περνάει από υφάλους, σε πολύ κοντινή απόσταση από παραθαλάσσια σπίτια και θέρετρα και έψαχνε μια διέξοδο. Μια φορά το είδαν κοντά σε μια δημοφιλή παραλία της Μπαρτσελόνα.
Το αίνιγμα παραμένει όμως, για το πως κατάφερε να βρεθεί στη Μεσόγειο.
Οι γκρίζες φάλαινες ήταν εξαφανισμένο είδος για τον Ατλαντικό Ωκεανό, συνέπεια του κυνηγιού για το πολύτιμο λάδι τους, από τον 18ο αιώνα. Ή έτσι νομίζαμε. Σήμερα, ο μόνος γνωστός σε εμάς πληθυσμός είναι στον Ειρηνικό Ωκεανό, όπου μεταναστεύουν για περίπου 6.000 μίλια, ανάμεσα στα νερά στο Μεξικό. Εκεί ζευγαρώνουν και αναπαράγονται και οι θάλασσες της Βεριγγείου και της Τσούκτσι τους επιτρέπουν να εφορμούν στον βυθό και να παχαίνουν βρίσκοντας πλούσια τροφή από οστρακοειδή και γαρίδες.
Τα πρόσφατα χρόνια, μόνο δυο φορές έχουν δει άνθρωποι γκρίζες φάλαινες στην άλλη πλευρά της Αμερικής. Η μία ήταν στην Μεσόγειο, κοντά στο Ισραήλ το 2010. Η άλλη ήταν πιο νότια, στη Ναμίμπια, στο νότιο ημισφαίριο, το πιο μακρύ ταξίδι θηλαστικού που έχει καταγραφεί ποτέ. Και τα δύο δεν τα ξαναείδε ποτέ κανείς.
Δεδομένου του μεγέθους του Wally -είναι σχετικά μικρή για γκρίζα φάλαινα- κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν πως μπορεί να είχε γεννηθεί στον Ατλαντικό, και να αποτελεί σημάδι επιστροφής του είδους στον ωκεανό. Αλλά, οι βιολόγοι που κατάφεραν να πάνε κοντά του και να εξετάσουν τις αεροφωτογραφίες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα γεννήθηκε στον Ειρηνικό, περίπου τον Γενάρη του 2020, και ότι τα αποθέματα λίπους του είχαν μειωθεί σημαντικά από το μαραθώνιο ταξίδι του.
«Οι υποβρύχιες εικόνες επιβεβαιώνουν ότι είναι υπερβολικά λεπτή», είπε η Μανταλένα Γιαχόντα, από το ερευνητικό Ινστιτούτο Tethys της Ιταλίας, η οποία ειδικεύεται στην έρευνα θαλάσσιων θηλαστικών. «Μας ανησυχεί πολύ η κατάληξή του».
Μια άλλη ερευνήτρια στο Tethys, η Σαμπίνα Αιρόλντι, είπε πως ο Wally έπρεπε επειγόντως να βρει αρκετή τροφή. «Ελπίζουμε πως θα μπορεί ακόμα να τραφεί μόνος του, παρόλο που είναι σε άγνωστα νερά», είπε.
Οι βιολόγοι υποπτεύονται πως η νεαρή φάλαινα μπερδεύτηκε από τον πάγο που λιώνει στην Αρκτική και που ανοίγει νέες διαδρομές για μετανάστευση, αλλαγές στον ωκεανό και τα θαλάσσια ρεύματα», είπε η Λορ Βερνέρ, διευθύντρια στη γαλλική κυβερνητική υπηρεσία Biodiversity Office για τις ακτές της Μεσογείου.
Αν συμβεί αυτό, τότε τα επόμενα χρόνια θα παρατηρούνται περισσότερες φάλαινες στον Ατλαντικό, ακόμα και κατά λάθος, όσο υποχωρούν οι πάγοι στην Αρκτική. Το National Snow and Ice Data Center (NSIDC) στο Κολοράντο υπολογίζει ότι ο θαλάσσιος πάγος έχει μειωθεί περίπου όσο δύο φορές το εμβαδό του Τέξας.
Οι ερευνητές, τα τελευταία χρόνια, έχουν ήδη παρατηρήσει σημαντικές αλλαγές στη συμπεριφορά των φαλαινών στον Ειρηνικό. Καναδοί επιστήμονες ανακάλυψαν πως τον χειμώνα του 2018-2019, οι φάλαινες της Γροιλανδίας που συνήθως έφευγαν από τα παγωμένα νερά και μετανάστευαν νοτιότερα, τώρα παρέμεναν στις περιοχές. «Είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται κάτι τέτοιο», σημείωσε το περιοδικό Royal Society Open Science αφού κατέγραψε τη συμπεριφορά των ζώων.
Η υποθέσεις των ερευνητών λένε πως η αύξηση της θερμοκρασίας στα νερά ενθάρρυνε τις φάλαινες να παραμείνουν εκεί τον χειμώνα. Οι φάλαινες της Γροιλανδίας συνηθίζουν να μένουν σε νερά από 0.5 έως 2 βαθμούς Κελσίου. Άλλα υποείδη της Αρκτικής, επίσης μετακινούνται ή παραμένουν βόρεια, όπως ο θηρευτής των φαλαινών της Γροιλανδίας, η όρκα (φάλαινα δολοφόνος). Και αυτός ο παράγοντας ενδέχεται να οδήγησε τις φάλαινες της Γροιλανδίας να παραμείνουν εκεί που ήταν.
Τα ζώα που είναι συνηθισμένα στα βόρεια κλίματα, κάποιες φορές βρίσκονται πιο μακριά από το σπίτι τους, από όσο μπορεί να υπολόγιζαν, όπως οι θαλάσσιοι ίπποι, που ενίοτε εμφανίζονται στην βόρεια Ευρώπη.
Ένας θαλάσσιος ίππος, επίσης με το όνομα Wally, βρέθηκε φέτος τον Μάρτιο στην Ιρλανδία και τον είδαν και στην Ουαλία. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι αποκοιμήθηκε σε κάποιο κομμάτι πάγου και αυτό έσπασε κυλώντας προς τα νότια. Μία σωστική λέμβος στο Tenby της νοτιοδυτικής Ουαλίας αναγκάστηκε να διώξει το ζώο που απολάμβανε τον ήλιο πάνω στο νεωλκείο του σκάφους.
Οι κάτοικοι του Λονδίνου καθηλώθηκαν όταν μια ανήλικη ρυγχοφάλαινα κολύμπησε στον Τάμεση και τραυματίστηκε σε ένα κλείστρο. Οι κτηνίατροι αναγκάστηκαν να του κάνουν ευθανασία όταν βρέθηκε ακίνητο και σε κατάσταση σοκ στον ποταμό. Οι ειδικοί είπαν πως μάλλον έφυγε από την αγέλη του, κατά το ταξίδι τους από τον Αρκτικό, προς τους τροπικούς.
«Είναι σα να βλέπεις μια καμήλα στον Βόρειο Πόλο», είπε ο εκπρόσωπος του λιμενικού Μάρτιν Γκάρσαιντ. Κάποιες φορές φάλαινες φτάνουν στις εκβολές του Τάμεση. Τρεις φάλαινες πέθαναν στο ποτάμι το 2019, συμπεριλαμβανομένης και μιας μεγάπτερης φάλαινας, η οποία πέθανε επειδή τη χτύπησε πλοίο. Καμία όμως δεν είχε φτάσει τόσο ψηλά, όσο η νεαρή ρυγχοφάλαινα.
Εν το μεταξύ, στη Μεσόγειο αυξάνεται η ανησυχία για την κατάσταση του Wally. Η γαλλική υπηρεσία βιοποικιλότητας προτρέπει το κοινό να τους ενημερώνει όποτε τον δει, προειδοποιώντας ότι τα αποθέματα λίπους του θα έχουν λιγοστέψει. «Βρίσκουν λίγη τροφή κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους, αλλά τρέφονται με κριλ, προνύμφες καβουριών, αυγά ρέγγας, γαρίδες και μικρά ψάρια δολώματος, όπως ο καπελάνος», είπε η Βερνέρ. Η Μεσόγειος δεν διαθέτει τις απαραίτητες ποσότητες σε κανένα από αυτά.
Οι ειδικοί λένε πως η καλύτερη πιθανότητα για να επιβιώσει είναι να τα καταφέρει να βγει στη Βαλτική, εκεί που τα νερά διαθέτουν την απαραίτητη ποσότητα φαγητού. Αυτό που ανησυχεί περισσότερο, είναι πως η φάλαινα κινείται κοντά στις ακτές, ένα σημάδι -όπως λέει η κα. Γιαχόντα- ίσως σημαίνει πως είναι άρρωστο και βγαίνει στην ακτή για να πεθάνει.
