Η Ρωσία αποδείχθηκε πιο ανθεκτική από ό,τι αναμενόταν, ενώ η Ουκρανία αποδυναμώθηκε.
Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η απάντηση των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ευρωπαίων συμμάχων τους ήταν η επιβολή οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία και ο εξοπλισμός της Ουκρανίας για έναν παρατεταμένο πόλεμο αντίστασης κατά της ρωσικής κατοχής. Όταν η άμυνα της Ουκρανίας αποδείχθηκε πολύ πιο ισχυρή από ό,τι αναμενόταν, απωθώντας τον ρωσικό στρατό και ανακαταλαμβάνοντας εδάφη, ο συνασπισμός υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών που υποστήριζε το Κίεβο έριξε προηγμένα όπλα και έτρεφε ελπίδες για απόλυτη νίκη. Ωστόσο, μια ουκρανική αντεπίθεση απέτυχε πέρυσι- η Ρωσία αποδείχθηκε ανθεκτική, οικονομικά και στρατιωτικά. Τώρα, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προετοιμάζεται για έναν μακρύ πόλεμο, ενώ η Ουκρανία αγωνίζεται να ανακάμψει από την εξουθενωτική εξάμηνη παύση στις παραδόσεις των αμερικανικών όπλων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, και οι σύμμαχοί τους, πρέπει να εμπλακούν στη δική τους νέα σκέψη σχετικά με το πώς θα βοηθήσουν καλύτερα την Ουκρανία να αντεπιτεθεί.
Η ανάκαμψη του κ. Πούτιν φάνηκε την περασμένη εβδομάδα καθώς συναντήθηκε με τον ηγέτη της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, στο Πεκίνο. Το διμερές εμπόριο Ρωσίας-Κίνας έχει εκτοξευθεί μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες λένε ότι η Κίνα παρέχει στη Ρωσία εργαλειομηχανές, μικροηλεκτρονικά και οπτικά που βοηθούν την πολεμική προσπάθεια, ενώ αγοράζει επίσης ρωσικό πετρέλαιο. Ο κατάλογος των αρωγών του κ. Πούτιν σε καιρό πολέμου περιλαμβάνει επίσης τη Βόρεια Κορέα, η οποία προμηθεύει πυραύλους και πυρομαχικά, και το Ιράν, το οποίο κατασκευάζει μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Και τα δύο συμβάλλουν στον τρόμο που επισκέπτεται η Ρωσία στις πόλεις της Ουκρανίας.
Ένα ακόμη σημάδι της ανθεκτικότητας της Ρωσίας ήταν η έναρξη μιας πρόσφατης επιθετικής κίνησης στο βορρά κοντά στο Χάρκοβο, που αιφνιδίασε τις ουκρανικές δυνάμεις. Η επίθεση φάνηκε να είναι, εν μέρει, μια προσπάθεια να απωθηθούν οι ουκρανικές γραμμές πριν η Ουκρανία αρχίσει να παραλαμβάνει πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ως μέρος του πακέτου 61 δισεκατομμυρίων δολαρίων που ενέκρινε καθυστερημένα το Κογκρέσο τον περασμένο μήνα. Το τράνταγμα του Χάρκοβο – και η απώλεια της Αβντίεβκα στα νότια – κατέδειξαν έναν ανανεωμένο ρωσικό στρατιωτικό δυναμισμό.
Στο εσωτερικό της χώρας, ο κ. Πούτιν έχει εδώ και καιρό πατάξει την εξέγερση του Γιεβγκένι Πριγκόζιν της ομάδας Βάγκνερ και έχει συντρίψει κάθε αντιπολεμική διαφωνία των πολιτών- έχει επιβάλει τον απόλυτο έλεγχο της πληροφόρησης, εδραιώνοντας τη μονομερή διακυβέρνηση σε μεγαλύτερο βαθμό από οποιονδήποτε Ρώσο δικτάτορα μετά τον Στάλιν. Και προσπαθεί να οικοδομήσει μια βιώσιμη πολεμική οικονομία. Για τον σκοπό αυτό, μόλις διόρισε τον Αντρέι Μπελούσοφ, έναν 65χρονο οικονομικό σύμβουλο, ως υπουργό Άμυνας, αντικαθιστώντας τον Σεργκέι Σόιγκου, ο οποίος κατείχε τη θέση αυτή επί 12 χρόνια. Η αποχώρηση του κ. Μπελούσοφ θα αναβαθμίσει σημαίνοντες συμμάχους του Σεργκέι Τσεμέζοφ, ενός στενού συνεργάτη του Πούτιν και διευθύνοντος συμβούλου του γίγαντα της αμυντικής παραγωγής Rostec. Σύμφωνα με τον Βλαντιμίρ Μίλοβ της εξόριστης αντιπολιτευτικής ομάδας Free Russia Foundation, τα έσοδα της Rostec έχουν εκτοξευθεί στα ύψη από τις πολεμικές δαπάνες. Ο κ. Τσεμέζοφ “έχει αναμφισβήτητα σημαντικά μεγαλύτερη επιρροή στον Πούτιν από ό,τι το Υπουργείο Άμυνας”, λέει ο κ. Μίλοφ.
Σημαντική ήταν επίσης η ρωσική ανακοίνωση της 6ης Μαΐου για μια στρατιωτική άσκηση που προσομοιώνει τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων. Αν και ο κ. Πούτιν είχε απειλήσει προηγουμένως αόριστα ότι θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα, αυτή σηματοδότησε μια επίσημη άσκηση. Το Κρεμλίνο δήλωσε ότι η άσκηση ήταν μια ρητή απάντηση στη δήλωση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν ότι δεν αποκλείεται να στείλει στρατεύματα για να βοηθήσει την Ουκρανία και στην επιβεβαίωση του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Ντέιβιντ Κάμερον ότι η Ουκρανία θα μπορεί να χρησιμοποιεί βρετανικά όπλα μεγάλου βεληνεκούς για να πλήξει στόχους εντός της Ρωσίας.
Δεν πηγαίνουν όλα καλά για τον κ. Πούτιν. Οι ρωσικές απώλειες είναι τεράστιες, υπολογίζονται σε σχεδόν 900 νεκρούς και τραυματίες κάθε μέρα. Επίσης, η ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom – πηγή του 10% των εσόδων της Μόσχας – υπέστη τεράστια ζημία 6,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2023, την πρώτη της ζημία εδώ και δύο δεκαετίες. Η Ρωσία διέκοψε σκόπιμα τις προμήθειες φυσικού αερίου το 2022 στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ελπίζοντας να επιδεινώσει την ευρωπαϊκή ενεργειακή κατάσταση και να υπονομεύσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία, αλλά η Ευρώπη έχει βρει άφθονες εναλλακτικές πηγές προμήθειας, ενώ η Gazprom δεν βρήκε αντισταθμιστικούς νέους πελάτες.
Παρόλα αυτά, οι δυτικές κυρώσεις δεν κατάφεραν να καταρρεύσουν τη ρωσική οικονομία. Το πετρέλαιο παρέχει άλλο ένα 30% των κρατικών εσόδων και η Ρωσία έχει βρει τρόπους να παρακάμψει τα ανώτατα όρια των τιμών του πετρελαίου που έχουν επιβληθεί από τη Δύση- περίπου το 45% των εξαγωγών αργού και διυλισμένων προϊόντων της Ρωσίας μεταφέρονται πλέον από ναυτιλιακές εταιρείες της “γκρίζας ζώνης”.
Πρέπει να γίνουν περισσότερα για να ενισχυθούν αυτές οι κυρώσεις και να στερηθεί ο κ. Πούτιν τους πόρους για να συνεχίσει τον πόλεμο. Μια διεθνής ομάδα εργασίας του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ μόλις δημοσίευσε έξυπνες συστάσεις: μια περαιτέρω δέσμη κυρώσεων για το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τα μέταλλα, έναν οριζόντιο δασμό στις υπόλοιπες εισαγωγές από τη Ρωσία, καθώς και ισχυρότερη επιβολή των υφιστάμενων κυρώσεων. Ζητά επίσης τη χρησιμοποίηση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας προκειμένου να στηριχθεί η Ουκρανία. Σωστά επισημαίνουν ότι η Ρωσία έχει προσαρμοστεί στις υφιστάμενες κυρώσεις- οι υποστηρικτές της στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο πρέπει “να το αντιμετωπίσουν με ανάλογη δημιουργικότητα και καινοτομίες”. Όπως τόσοι πολλοί πόλεμοι στην ιστορία, αυτός έχει μετατραπεί σε διαγωνισμό εξυπνάδας και αντοχής, τον οποίο η Ουκρανία και η Δύση δεν έχουν την πολυτέλεια να χάσουν.
