Υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση στο Κρεμλίνο ότι η Δύση δεν υποκύπτει στις πυρηνικές απειλές του και ο Πούτιν αναζητά νέους τρόπους για να επιβάλει τις κόκκινες γραμμές του.
Των Catherine Belton και Robyn Dixon
Όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προειδοποίησε ότι η έγκριση της Δύσης για χτύπημα της Ουκρανίας βαθιά μέσα στη Ρωσία θα σήμαινε ότι η Μόσχα βρίσκεται σε πόλεμο με το ΝΑΤΟ, οι Ρώσοι προπαγανδιστές έσπευσαν να κροταλίσουν την πυρηνική σπάθη.
Ο Alexander Mikhailov, διευθυντής του Γραφείου Στρατιωτικής Πολιτικής Ανάλυσης, ζήτησε να βομβαρδιστούν μακέτες του Λονδίνου και της Ουάσινγκτον – με αντίγραφα του παλατιού του Μπάκιγχαμ, του Μπιγκ Μπεν και του Λευκού Οίκου – για να προσομοιωθούν πυρηνικά πλήγματα, ώστε να «καούν τόσο όμορφα που θα τρομοκρατήσουν τον κόσμο».
Ο πρόεδρος της Κάτω Βουλής, Vyacheslav Volodin, προειδοποίησε ότι τα χτυπήματα κατά της Ρωσίας θα οδηγούσαν σε πόλεμο με πυρηνικά όπλα και υπενθύμισε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι η έδρα του στο Στρασβούργο απέχει μόλις τρία λεπτά πτήσης για έναν ρωσικό ICBM.
Αλλά στο εσωτερικό του Κρεμλίνου, υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση ότι η επανειλημμένη χρήση της πυρηνικής απειλής αρχίζει να χάνει την ισχύ της και οι κόκκινες γραμμές της Μόσχας ξεπερνιούνται συνεχώς. Αναλυτές και αξιωματούχοι που βρίσκονται κοντά σε ανώτερους Ρώσους διπλωμάτες δήλωσαν αντίθετα ότι ο Πούτιν αναζητά μια πιο λεπτή και περιορισμένη απάντηση στη Δύση που επιτρέπει στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς για να πλήξει τη Ρωσία.
«Υπήρξε μια υπερβολική ποσότητα πυρηνικών απειλών», δήλωσε Ρώσος αξιωματούχος που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας λόγω της ευαισθησίας του θέματος. «Υπάρχει ήδη ανοσία σε τέτοιες δηλώσεις και δεν φοβίζουν κανέναν».
Ένας Ρώσος ακαδημαϊκός με στενούς δεσμούς με ανώτερους Ρώσους διπλωμάτες συμφώνησε, χαρακτηρίζοντας την πυρηνική επιλογή «το λιγότερο πιθανό» από τα σενάρια, «επειδή πραγματικά θα οδηγούσε σε δυσαρέσκεια τους εταίρους της Ρωσίας στον Παγκόσμιο Νότο και επίσης επειδή σαφώς, από στρατιωτική άποψη, δεν είναι πολύ αποτελεσματική».
«Όλη αυτή η συζήτηση για το πυρηνικό κατώφλι υπερτονίζει την απειλή ενός τέτοιου τύπου κλιμάκωσης και υποτιμά τη δυνατότητα εναλλακτικών επιλογών», πρόσθεσε ο ακαδημαϊκός. «Δεδομένου ότι η Δύση διαθέτει μια παγκόσμια στρατιωτική υποδομή … μπορούν να βρεθούν πολλά ευάλωτα σημεία».
Ο Πούτιν ψάχνει μέσα από μια σειρά επιλογών για να αποτρέψει τη δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία και να προσπαθήσει να επιβάλει τις κόκκινες γραμμές του, δήλωσε η Tatiana Stanovaya, ιδρύτρια της πολιτικής συμβουλευτικής εταιρείας R-Politik με έδρα τη Γαλλία. «Υπάρχουν επιλογές που δεν θέλει να αναπτύξει και υπάρχουν επιλογές που είναι έτοιμος να επανεξετάσει σήμερα», είπε και θεωρεί τα πυρηνικά όπλα ως τη “χειρότερη επιλογή για όλους, συμπεριλαμβανομένου και του ίδιου”.
Πυρηνικά μέτρα ή μια άμεση επίθεση σε έδαφος του ΝΑΤΟ θα εξεταστούν μόνο εάν «ο Πούτιν αισθάνεται ότι υπάρχει απειλή για την ύπαρξη της Ρωσίας με τη σημερινή της μορφή, όταν θεωρεί ότι δεν υπάρχει άλλη διέξοδος», είπε. «Για μια τέτοια κατάσταση, η Δύση θα πρέπει να προχωρήσει πολύ περισσότερο από αυτό που συζητά τώρα».
Οι Ρώσοι αξιωματούχοι ήδη φάνηκε να κατευνάζονται σε κάποιο βαθμό από τον εμφανή δισταγμό των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι στιγμής να άρουν τους περιορισμούς για την Ουκρανία που πλήττει στρατιωτικούς στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία χρησιμοποιώντας δυτικούς πυραύλους. Η προσδοκία αυξανόταν ότι αν δοθεί η άδεια θα ήταν «πολύ περιορισμένη», δήλωσαν αναλυτές και αξιωματούχοι.
Ο Πούτιν, ωστόσο, εξακολουθεί να δέχεται πιέσεις να απαντήσει με κάποιον τρόπο και να σταματήσει τις κόκκινες γραμμές του από το να ξεπερνιούνται συνεχώς.
«Υπάρχει μια κατανόηση ότι οι κόκκινες γραμμές που έχει χαράξει η Μόσχα αγνοούνται από τη Δύση και θα πρέπει να υπάρξουν πιο βαριά και σημαντικά βήματα από τη Μόσχα για να δείξει τη σοβαρότητα των προθέσεών της», δήλωσε ο ακαδημαϊκός.
Από την εισβολή του 2022, η Ρωσία έχει προειδοποιήσει τη Δύση για την προμήθεια σύγχρονων μαχητικών αεροσκαφών όπως τα F-16, αρμάτων μάχης και πυραύλων στην Ουκρανία, και το καθένα από αυτά τελικά έγινε πραγματικότητα.
Ο Πούτιν βλέπει μια τάση όπου οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας συνεχίζουν να επιτρέπουν στο Κίεβο να επεκτείνει τις δραστηριότητές του, δήλωσε η Stanovaya, και η τάση αυτή τον φοβίζει, ειδικά αν οδηγήσει σε αυξημένα πυραυλικά πλήγματα στο εσωτερικό της Ρωσίας. «Για τον Πούτιν πρόκειται για μια ποιοτική αλλαγή που μεταφέρει την κατάσταση σε νέο επίπεδο και που θα μπορούσε να ακολουθηθεί από περαιτέρω επέκταση».
Η Μόσχα θα μπορούσε να επιλέξει να απαντήσει με επιχειρήσεις δολιοφθοράς εναντίον στρατιωτικών στόχων ή άλλων υποδομών στη Δύση, όπου η συμμετοχή της Ρωσίας θα ήταν δύσκολο να αποδειχθεί. Θα μπορούσε επίσης να στραφεί σε ομάδες πληρεξουσίων που ήδη πολεμούν τα δυτικά συμφέροντα, όπως η πολιτοφυλακή των Χούτι στην Υεμένη που επιτίθεται στη ναυσιπλοΐα της Ερυθράς Θάλασσας, δήλωσε ο Lawrence Freedman, ομότιμος καθηγητής Πολεμικών Σπουδών στο Kings College του Λονδίνου – υπογραμμίζοντας μια πιθανότητα που επίσης έθεσε ο Ρώσος ακαδημαϊκός.
«Δεν θέλει να μετατραπεί σε κάτι δραματικό ή δραστικό, με την έννοια των πυρηνικών, ή της άμεσης μάχης μεταξύ των στρατευμάτων μας και των στρατευμάτων του, αλλά [αυτό] δεν σημαίνει ότι δεν συμβαίνει κάτι σοβαρό», δήλωσε ο Freedman.
Ο Sergei Markov, ο γερακίσιος πολιτικός αναλυτής που συνδέεται με το Κρεμλίνο, δήλωσε ότι υπάρχει μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση στις ανώτερες τάξεις του ρωσικού στρατού ότι «η Ρωσία έχει χαλάσει τη Δύση και ότι έχουμε μιλήσει πολύ για κόκκινες γραμμές, αλλά δεν έχουμε κάνει τίποτα. Κάποια στιγμή θα πρέπει να κλιμακώσουμε».
Ο Markov πρότεινε ότι οι πιθανές απαντήσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν το κλείσιμο της βρετανικής πρεσβείας στη Μόσχα και πλήγματα σε αεροπορικές βάσεις στην Πολωνία και τη Ρουμανία, όπου εδρεύουν αεροσκάφη F-16 που αναπτύσσονται από την Ουκρανία. «Εφόσον η Ρωσία είναι σίγουρη ότι κάποια στιγμή θα γίνουν σίγουρα χτυπήματα στη Μόσχα, τότε πρέπει να χτυπήσουμε εμείς πρώτοι», είπε.
Ενώ η Stanovaya απέρριψε οποιαδήποτε τέτοια πλήγματα σε αεροπορικές βάσεις του ΝΑΤΟ ως απίθανα και μόνο σε περίπτωση απελπισίας, η πυρηνική ρητορική έχει τη χρησιμότητά της. Τόσο η ίδια όσο και ο Markov επισημαίνουν πώς τα μέλη της προεκλογικής εκστρατείας του Ρεπουμπλικάνου υποψήφιου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έχουν ενισχύσει τις απειλές της Μόσχας ως θέμα προεκλογικής εκστρατείας.
Πριν λίγες ημέρες, ο Τραμπ και ο πρώην ανεξάρτητος υποψήφιος Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ έγραψαν σε άρθρο τους στο Hill ότι μια απόφαση να δοθεί στην Ουκρανία άδεια να χρησιμοποιήσει δυτικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς “θα έθετε τον κόσμο σε μεγαλύτερο κίνδυνο πυρηνικής πυρκαγιάς από ό,τι ποτέ άλλοτε μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας” και ζήτησαν αντ’ αυτού απευθείας διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα.
Ο Πούτιν θα μπορούσε να επιδιώξει να αυξήσει την απειλή και να παίξει ένα «χρυσό χαρτί» με την κλιμάκωση πριν από τις εκλογές, υποστήριξε ο Markov. «Αν ο Πούτιν κλιμακώσει, τότε οι ΗΠΑ θα φοβηθούν τον πυρηνικό πόλεμο και ο Τραμπ θα κερδίσει».
Ο Freedman σημείωσε επίσης ότι οι πυρηνικές απειλές του Πούτιν ήταν σκόπιμα διφορούμενες για να αυξήσουν την αίσθηση του κινδύνου. «Ακούγεται απειλητικό, αλλά στην πραγματικότητα ποτέ δεν είναι πολύ συγκεκριμένος για το τι πρόκειται να κάνει. Μας επιτρέπει να κάνουμε τις δικές μας ερμηνείες και οι άνθρωποι ερμηνεύουν το χειρότερο».
Τελικά, ωστόσο, καθώς η αποτελεσματικότητα αυτής της προσέγγισης φθίνει, ο Πούτιν δεν έχει ακόμη καταλάβει με τι θα την αντικαταστήσει, δήλωσε η Stanovaya, και η αβεβαιότητα αυξάνεται, καθώς «κανείς δεν καταλαβαίνει» ποιες απαντήσεις θα επιλέξει τελικά ο Πούτιν για κάθε συγκεκριμένη ενέργεια.
«Νομίζω ότι ούτε ο Πούτιν καταλαβαίνει», είπε.
