Η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της αναστέναξαν με ανακούφιση, όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες ενέκριναν ένα πακέτο οικονομικής βοήθειας ύψους 54 δισεκατομμυρίων δολαρίων, παρακάμπτοντας ένα επαπειλούμενο βέτο από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν. Αλλά η κίνηση αυτή, ενώ παρείχε στο Κίεβο κάποια περιθώρια ανάσας, ήταν μια υπενθύμιση ότι οι σειρήνες του συναγερμού θα έπρεπε να εξακολουθούν να χτυπούν – και όχι κυρίως λόγω του Όρμπαν.
Σκεφτείτε την Ουκρανία ως μια οικογένεια που κατοικεί σε ένα σπίτι. Στην πραγματικότητα, η βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα βοηθήσει την οικογένεια να τραφεί και να ντυθεί για τα επόμενα τέσσερα χρόνια – ακόμη και όταν ένας σεισμός ραγίζει τα θεμέλια κάτω από τα πόδια τους και γκρεμίζει τους τοίχους γύρω τους. Ο σεισμός, φυσικά, είναι η Ρωσία, η οποία έχει συστηματικά καταστρέψει τις πόλεις, τις κωμοπόλεις και τις υποδομές της Ουκρανίας. Η Παγκόσμια Τράπεζα προσδιόρισε τον λογαριασμό της ανοικοδόμησης σε 411 δισεκατομμύρια δολάρια. Αυτό ήταν πριν από σχεδόν ένα χρόνο και ήταν στο χαμηλότερο σημείο των εκτιμήσεων που κυμαίνονταν στο 1 τρισεκατομμύριο δολάρια.
Ας μην ξεχνάμε την πρόσφατη ιστορία. Όταν η πρόταση βοήθειας ύψους 54 δισεκατομμυρίων δολαρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρουσιάστηκε τον Ιούνιο σε συνδυασμό με μια διεθνή διάσκεψη δωρητών στο Λονδίνο, ήταν το χαμηλότερο από τα διάφορα ποσά που εξετάζονταν και διαμορφώθηκαν ως μέρος ενός προγράμματος ανασυγκρότησης. Η πραγματικότητα είναι ότι από τώρα και μέχρι το 2027, τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πάνε κυρίως για να καλύψουν μέρος του διογκωμένου ελλείμματος του προϋπολογισμού του Κιέβου, περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια μηνιαίως, που αντιστοιχεί περίπου στο ήμισυ των συνολικών ετήσιων δαπανών της κυβέρνησης. Σχεδόν το 50% των δημόσιων πόρων της Ουκρανίας δαπανάται για την άμυνα, απλώς και μόνο για να ενισχύσει τις πιθανότητες επιβίωσής της έναντι της επίθεσης του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
Λίγα από τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα δαπανηθούν για τη μακροπρόθεσμη ανοικοδόμηση- περισσότερα θα πάνε για να πληρωθούν οι μισθοί των δασκάλων και των στρατιωτών, να κατασκευαστούν πολεμοφόδια και να επιδιορθωθούν τα ανατιναγμένα από πυραύλους λιμάνια και οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις. Και αυτόν τον χειμώνα, είναι σίγουρο ότι ο Πούτιν, ο οποίος έχει στρέψει τη ρωσική οικονομία σε πολεμική βάση, αφιερώνοντας το ένα τρίτο των κυβερνητικών δαπανών για το στρατό, θα συνεχίσει να ανατινάζει τις κρίσιμες εγκαταστάσεις της Ουκρανίας όσο πιο γρήγορα μπορεί να τις επισκευάσει το Κίεβο.
Επιπλέον, τα περισσότερα από τα κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα διατεθούν ως δάνεια και όχι ως επιχορηγήσεις, πράγμα που σημαίνει ότι το Κίεβο θα πρέπει να τα αποπληρώσει κάποια στιγμή. Αυτό δεν είναι καθόλου ρεαλιστικό για το ορατό μέλλον, αλλά είναι αυτό που οι πολιτικοί και οι γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες θα μπορούσαν να διαχειριστούν. Αυτό οδηγεί στο βασικό πρόβλημα. Η Ευρώπη, όπως και οι Ηνωμένες Πολιτείες, διακηρύττουν διαρκώς ότι η Ουκρανία αγωνίζεται όχι μόνο για την επιβίωσή της αλλά και για την υπεράσπιση της διεθνούς τάξης που βασίζεται σε κανόνες, Ωστόσο, σε σύγκριση με αυτά τα πολύ υψηλά διακυβεύματα και με τους δικούς της τεράστιους πόρους, η οικονομική δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πενιχρή.
Βέβαια, η Ευρώπη αποτελεί υπόδειγμα σύνεσης σε σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην Ουάσινγκτον, η χρηματοδότηση για την Ουκρανία έχει στερέψει εντελώς, εξαιτίας λίγων δεξιών Ρεπουμπλικανών βουλευτών που είναι δέσμιοι του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν είναι φίλος της Ουκρανίας. Η δυσλειτουργία στο Καπιτώλιο είναι ένα τρομακτικό πλήγμα για το αμερικανικό κύρος και το προσωπικό συμφέρον. Ωστόσο, σύμφωνα με διάφορες μετρήσεις, η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ανεπαρκής για την πρόκληση και πενιχρή όταν μετριέται με τους πόρους της ηπείρου. Η Ευρώπη είναι πλούσια. Οι 27 χώρες του μπλοκ αντιπροσωπεύουν συλλογικά το ένα έκτο της παγκόσμιας οικονομίας- συλλογικά, η οικονομική παραγωγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει σχεδόν το μέγεθος της Κίνας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενέκρινε 800 δισεκατομμύρια δολάρια σε κεφάλαια ανακούφισης για τα κράτη μέλη. Περίπου το ένα τέταρτο από αυτά προοριζόταν για την Ιταλία, η οποία είναι η όγδοη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο.
Αν η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να μοιράσει περισσότερα από 200 δισεκατομμύρια δολάρια για την Ιταλία, η οποία, παρά τα χρόνια προβλήματα ανάπτυξης, ευημερεί και βρίσκεται σε ειρήνη, είναι δίκαιο να αναρωτηθεί κανείς γιατί μπορεί να συγκεντρώσει μόλις 54 δισεκατομμύρια δολάρια για την Ουκρανία, η οποία βρίσκεται εγκλωβισμένη σε έναν υπαρξιακό αγώνα. Το ερώτημα αυτό είναι πιθανό να γίνει πιο πιεστικό καθώς η Δύση αντιμετωπίζει την πρόκληση της ανοικοδόμησης, δεδομένης της συγκλονιστικής κλίμακας της καταστροφής στην Ουκρανία. Ήδη, το έργο αυτό έχει μετατοπίσει τη συζήτηση σχετικά με την κατάσχεση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν δεσμευτεί στη Δύση και την Ιαπωνία, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ευρωπαϊκές τράπεζες.
Μέχρι στιγμής, η άμεση κατάσχεση παραμένει ευρέως αποδεκτή ως νομικά και οικονομικά επικίνδυνη. Αλλά τελευταία οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν θερμανθεί με την ιδέα να χρησιμοποιηθούν οι τόκοι που παράγονται από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Μόσχας ως προκαταβολή για το κόστος αποκατάστασης όσων η Ρωσία έχει καταστρέψει στην Ουκρανία. Αυτό θα ήταν μια έξυπνη εναρκτήρια κίνηση, που θα απέφερε σχεδόν 5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για το Κίεβο. Τελικά, όμως, αν οι δυτικοί ηγέτες αποφύγουν να κατασχέσουν οι ίδιοι τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, απομένουν λίγες και μη ελκυστικές εναλλακτικές λύσεις. Χωρίς τη χρήση των κεφαλαίων της Μόσχας, “είναι οι δυτικοί φορολογούμενοι και οι κυβερνήσεις – δεν υπάρχει κανένας άλλος”, αναφέρει ο οικονομολόγος Σεργκέι Γκουρίεφ, πρύτανης του πανεπιστημίου Sciences Po στο Παρίσι.
Ο Όρμπαν είναι σίγουρα ένα αγκάθι στο πλευρό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες έδειξαν ότι είναι διαχειρίσιμο. Τώρα ήρθε η ώρα οι ίδιοι ηγέτες να εξετάσουν προσεκτικά τι περισσότερο μπορούν να κάνουν.
Πηγή: The Washington Post
