Η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε ένα μεγάλο πολιτικό και επικοινωνιακό πρόβλημα, το οποίο ακόμη δεν έχει συνειδητοποιήσει στο βαθμό που θα έπρεπε. Μέχρι σήμερα η αποτυχία να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι αποδίδονταν πρώτα στην ανικανότητα των εξουσιοδοτημένων μηχανισμών του κράτους και στη συνέχεια στο γενικότερο κλίμα της ύφεσης.
Σήμερα, ένα όλο και μεγαλύτερο τμήμα της κοινής γνώμης παρακολουθώντας και αξιολογώντας τα τεκταινόμενα σχηματίζει την πεποίθηση ή ακόμη και τη βεβαιότητα, πως ο αντικειμενικός στόχος της δημοσιονομικής εξυγίανσης- ο οποίος πρακτικά σημαίνει «βάζω λεφτά στα άδεια κρατικά ταμεία» -δεν υπηρετείται με την αφοσίωση που θα έπρεπε από τους κυβερνώντες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις υπονομεύεται ανοιχτά.
Με άλλα λόγια, η επινοητικότητα της κυβέρνησης και της τρόικας που την εποπτεύει, εξαντλείται σε μέτρα φτωχοποίησης μεν αλλά όχι και δημοσιονομικής εξυγίανσης. Η μείωση των καθαρών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού κατά -17 % είναι δηλωτική ότι η συνταγή που εφαρμόζεται είναι λάθος. Φτωχοποιεί αλλά δεν εξυγιαίνει. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ο Ρουμπινί για να καταλάβει την παταγώδη αποτυχία της εξομοίωσης των φόρων στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης που στοίχισε στο κράτος έσοδα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Κι όμως ο αρμόδιος υπουργός βγήκε χθες και δήλωσε πως δεν υπάρχουν περιθώρια για αναθεώρηση του μέτρου! Δηλαδή ενώ διαπιστώνεται η αναποτελεσματικότητα των μέτρων, διαπιστώνεται και μια περίεργη εμμονή στο λάθος που οδηγεί εκ των πραγμάτων σε δεύτερες και τρίτες σκέψεις ως προς το τι πραγματικά επιδιώκουν κυβέρνηση και τρόικα.
Άλλο παράδειγμα. Οι φυλακές γεμίζουν με προφυλακισμένους για διάφορες οικονομικές υποθέσεις. Θα ήταν ενδιαφέρον να μας έλεγαν κάποια στιγμή πόσο κοστίζει στο ελληνικό δημόσιο το κύμα των προφυλακίσεων, όταν μάλιστα διατυπώνονται και ανοιχτές απειλές πως θα ενταθεί. Αυτό όμως ήταν το ζητούμενο; Μήπως είχαμε άδειες φυλακές και ψάχναμε πως θα τις γεμίσουμε για να μην τεμπελιάζουν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι;
Ο επιχειρηματίας που απειλείται με λουκέτο, το τελευταίο πράγμα που τον ενδιαφέρει είναι αν είναι ο Καρούζος στη φυλακή. Ο άνεργος που χρωστάει πέντε ενοίκια και απειλείται με έξωση η οικογένειά του, το τελευταίο που τον νοιάζει είναι αν ο Τσοχατζόπουλος θα συνεχίσει να βλέπει τον κόσμο «ριγέ», όπως και ο συνταξιούχος που δεν μπορεί πλέον να ζήσει με την πενιχρή σύνταξη που παίρνει δεν θα χορτάσει με την προφυλάκιση του Λαυρεντιάδη.
Όλα αυτά θα είχαν πραγματικό ενδιαφέρον για τη κοινή γνώμη μόνο στο βαθμό που μεταφράζονταν σε χρήμα που θα έμπαινε στα κρατικά ταμεία, ελαφρύνοντας τα βάρη που σηκώνει η κοινωνία και ανακουφίζοντας την καθημερινότητα των πολιτών.
Διαφορετικά ανοίγει και σε αυτή την περίπτωση ο δρόμος για δεύτερες και τρίτες σκέψεις που έχουν να κάνουν όχι με τη δημοσιονομική εξυγίανση όπως διατείνονται κυβέρνηση και τρόικα, αλλά με την αναδιάταξη του ευρύτερου πολιτικό– επιχειρηματικού τοπίου.
Οι υποψίες είναι πλέον σοβαρές. Όταν η κυβέρνηση δεν κάνει αυτό που πρέπει για την αύξηση των εσόδων είναι εύλογο να αναζητηθούν κίνητρα πολύ διαφορετικά από την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων. Δεν μπορεί να απειλεί σήμερα όλη την κοινωνία με φυλακίσεις ακόμη και για χρέη 1000 ευρώ, όταν δεν αξιοποιεί καμία δυνατότητα προκειμένου να τα πάρει από αυτούς που τα έχουν και οι οποίοι μπορεί να είναι πολύ πιο πρόθυμοι να τα δώσουν, απ’όσο θέλει να μας κάνει η κυβέρνηση να πιστεύουμε.
Μακριά από μας η λύπηση και ο οίκτος όσων αδίκησαν το δημόσιο συμφέρον. Όμως όταν πραγματικά θέλεις να μαζέψεις λεφτά κάνεις ό,τι μπορείς για να το πετύχεις. Ακούω για παράδειγμα ότι γίνεται επεξεργασία ενός νομοσχεδίου του Υπ. Δικαιοσύνης για την αποσυμφόρηση των φυλακών και θα προβλέπεται το λεγόμενο «βραχιολάκι», ώστε πολλές περιπτώσεις προφυλακίσεων να μετατρέπονται σε «κατ’οίκον περιορισμό». Με τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί το μέτρο είναι εξαιρετικά σωστό, υπό δύο προϋποθέσεις. Πρώτα απ’όλα θα πρέπει να υπάρξει στο νομοσχέδιο μια λογική είσπραξης εσόδων και δεύτερον να μην πέσει θύμα των αργών κοινοβουλευτικών διαδικασιών. Πιο πρακτικό θα ήταν να ενσωματωθεί στο υπό ψήφιση φορολογικό.
Εκεί λοιπόν θα μπορούσαν να υπάρχουν δυο συγκεκριμένες προβλέψεις. Είτε να δίνεται η δυνατότητα του κατ’ οίκον περιορισμού έναντι συγκεκριμένου οικονομικού τιμήματος ανάλογα με το αδίκημα, είτε να εκμισθωθούν ξενοδοχεία που έχουν βάλει «λουκέτο» για περιπτώσεις προφυλακισμένων που θα μπορούν έναντι υψηλού τιμήματος να εξασφαλίζουν την παραμονή τους εκεί, για τον χρόνο της προφυλάκισής τους. Τι να την κάνει η κοινωνία την 18μηνη προφυλάκιση, αν για παράδειγμα θα μπορούσε καθένας από τους VIP που βρίσκονται σήμερα έγκλειστοι να πλήρωνε ένα εκατομμύριο ευρώ το μήνα για να είναι σε κατ’οίκον περιορισμό ή κρατούμενος σε ξενοδοχείο; Πόσες συντάξεις θα έβγαιναν μέσα από ένα τέτοιο μέτρο;
Από κάθε άποψη είναι πιο ορθολογικό αντί να πληρώνουμε τους προφυλακισμένους να μας πληρώνουν αυτοί. Η πολιτική βούληση από την κυβέρνηση υπάρχει; Θέλει έσοδα ή φυλακισμένους; Και γιατί;
ΥΓ: Όταν μια κοινωνία είναι «με τα μυαλά στα κάγκελα», δεν ξεγελιέται εύκολα. Ακόμη κι αν ξεγελαστεί, θα είναι για λίγο. Αυτό καλό θα ήταν να το μεταφέρει ως μήνυμα ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, κατά τις ενδιαφέρουσες συναντήσεις του στο Βερολίνο.
