Του Γιώργου Ευγενίδη
Η επόμενη μέρα του τρομακτικού χτυπήματος στις Βρυξέλλες είναι πιο δύσκολη και πιο σκοτεινή. Και αυτό δεν είναι απλά σε επίπεδο διαπιστώσεων. Οι εξελίξεις που θα ακολουθήσουν δεν θα περιλαμβάνουν, κατά πάσα πιθανότητα, απλά την αυστηροποίηση των ελέγχων στα αεροδρόμια, αλλά αντίθετα, οι επιθέσεις στο Βέλγιο, η επίθεση στον τρόπο ζωής μας θα έχει πολύ ευρύτερες επιπτώσεις.
Το πρώτο ζήτημα που τίθεται και είναι και το σοβαρότερο όλων είναι η διατηρισιμότητα της Συνθήκης Σένγκεν. Η αλήθεια είναι πως για ένα διάστημα θα υπάρξουν συνοριακοί έλεγχοι, κυρίως στα κοντινά του Βελγίου κράτη. Θεωρείται δύσκολο π.χ. ο αντίκτυπος να φτάσει έως τα σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας και να επιβληθούν και εκεί φερ ειπείν συνοριακοί έλεγχοι για πολίτες της Ε.Ε. Πλην όμως, αν οι τρομοκράτες πραγματοποιήσουν τις απειλές τους και συνεχίσουν τις επιθέσεις σε ευρωπαϊκές χώρες, τότε θεωρείται πολύ δύσκολο ακόμα και οι νουνεχείς και μετριοπαθείς Ευρωπαίοι ηγέτες να αντισταθούν στην πίεση τόσο των εσωτερικών τους ακροατηρίων όσο και λαϊκιστών πολιτικών και να μην ορθώσουν, όχι απλά στην πράξη, αλλά και νομοθετικά, de jure, πλέον τείχη και σύνορα. Θα πρόκειται επί της ουσίας για την ήττα της ευρωπαϊκής ιδέας, μιας και η επανόρθωση των εθνικών κρατών και των εθνικών συνόρων, ακόμα και για πολίτες της Ε.Ε. θα είναι δύσκολο να ανακληθεί.
Παράλληλα, θα ξεκινήσει γενικότερα μια συζήτηση για ενίσχυση των μέτρων εθνικής ασφαλείας, όχι απλά σε ευκαιριακή, αλλά περισσότερο σε σταθερή βάση, με αποτέλεσμα αυτό να σημαίνει πως θα πρέπει να συνηθίσουμε ενδεχομένως νέες, πιο αυστηρές καταστάσεις, την ώρα που οι αρμόδιες υπηρεσίες των κρατών θα εντατικοποιήσουν τη συνεργασία τους για την ταυτοποίηση πιθανών βομβιστών και τρομοκρατών που σχεδιάζουν νέες επιθέσεις, προκειμένου να τους προλάβουν και να μην βρεθούν απλώς στη δυσάρεστη θέση να μετρούν πτώματα.
Δεν θα πρέπει να περιμένουμε σοβαρές αλλαγές ως προς το σχέδιο Ε.Ε.-Τουρκίας για τη μείωση των μεταναστευτικών ροών. Οι βασικές αρχές του εν λόγω σχεδίου θα μείνουν, κατά πάσα πιθανότητα, σταθερές, πλην όμως τίθεται ένα σημαντικό ερώτημα που αφορά το visa waiver για τους πολίτες της Τουρκίας. Βάσει της συμφωνίας, η Τουρκία θα πρέπει να εκπληρώσει άνω των 70 προαπαιτούμενων έως τον Ιούνιο, προκειμένου οι πολίτες της να μπορούν να ταξιδεύουν στις χώρες της Ε.Ε. χωρίς βίζα. Μετά τις επιθέσεις στις Βρυξέλλες, παραμένει άγνωστο ποια θα είναι η πίεση των πολιτών προς τις κυβερνήσεις τους ως προς το εν λόγω ζήτημα, μιας και πάλι θα τεθεί με μεγαλύτερη οξύτητα το θέμα της όρθωσης εμποδίων στην αλόγιστη ροή, ακόμα και για τουριστικούς λόγους από την Τουρκία. Βέβαια, θα πρέπει να δούμε πώς θα αντιδράσει η Τουρκία, αν επιχειρηθεί αλλαγή της προσέγγισης, μιας και γι’ αυτήν το ζήτημα της visa είναι εξαιρετικά σημαντικό, σε αντίθεση με το ενταξιακό, το οποίο χρησιμοποιούταν ως μόχλευση για να αποσπάσει μεγαλύτερα οφέλη από τη συμφωνία με την Ε.Ε., με τις μικρότερες δυνατές υποχρεώσεις.
Οι τρομοκράτες επιτέθηκαν στον τρόπο ζωής μας, επιτέθηκαν σε όλους μας. Επιτέθηκαν στις θεμελιώδεις αρχές της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Αυτό δεν πρέπει να μας κάνει να φοβόμαστε, αλλά παράλληλα δεν πρέπει να αγνοούμε πως υπάρχει και ένας σοβαρός και διαρκής κίνδυνος. Την ώρα αυτή χρειάζεται-κυρίως για τις ηγεσίες-ψυχραιμία και ευθυκρισία, όχι εν θερμώ αποφάσεις. Χρειάζεται όμως περισσότερη Ευρώπη, χρειάζεται ενότητα και ομοψυχία, αλλά και μια σαφής απάντηση σε αυτούς που νομίζουν που μπορούν να μας επιβάλλουν τον φόβο.
