Γράφει ο Ceteris Paribus
Ο εκάστοτε διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) έχει έναν πασίγνωστο τρόπο να παρεμβαίνει στην πολιτική σκηνή και να «περνάει μηνύματα»: με τη δημοσιοποίηση των εκθέσεων για τη νομισματική πολιτική, οι οποίες περιέχουν εκτιμήσεις και προτάσεις γενικότερου, άρα πολιτικού ενδιαφέροντος. Ο Γιάννης Στουρνάρας δεν χρειάζεται καν αυτή την κάλυψη. Όσα «είπε» με την πρόσφατη ετήσια έκθεσή του ως διοικητής της ΤτΕ για τη νομισματική πολιτική, τα είχε ήδη πει σε δηλώσεις και συνεντεύξεις του το τελευταίο διάστημα.
Ο Γιάννης Στουρνάρας παραδέχθηκε δημόσια, με τη γνωστή προ μηνών συνέντευξή του στον Αλέξη Παπαχελά, ότι τον Ιούλιο του 2015, τις μέρες του δημοψηφίσματος, συμμετείχε σε συναντήσεις και διεργασίες ομού μετά άλλων κορυφαίων θεσμικών παραγόντων με αντικείμενο την αποτροπή της εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη. Τι άλλαξε ώστε τώρα να καταφέρεται ανοιχτά κατά της λύσης που δόθηκε από το Eurogroup και βάσει της οποίας απεφεύχθη μια νέα οξεία κρίση στις σχέσεις Ελλάδας – δανειστών και ιδιαίτερα Ελλάδας – Ευρωζώνης;
Για έναν έστω και ελάχιστα προσεκτικό παρατηρητή, είναι φανερό ότι ο διοικητής της ΤτΕ παρουσιάζει δημόσια τα βασικά συστατικά μιας πολιτικής ατζέντας:
Πρώτο, μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα, της τάξεως του 2% (κι όχι του 3,5% που επέβαλαν οι δανειστές). Αυτό είναι «μεγάλη κουβέντα», αφού είναι παγκοίνως γνωστό πως το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος είναι όχι μόνο η «λυδία λίθος» όλου του προγράμματος αλλά και καθορίζει και τις σχέσεις του ΔΕΝ με τους Ευρωπαίους και το ελληνικό πρόγραμμα. Ο Γ. Στουρνάρας γνωρίζει ότι μιλώντας για μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα, ζητεί στην ουσία ένα άλλο πρόγραμμα! Το ερώτημα είναι, από ποιον το ζητεί; Σε ποιον απευθύνεται; Αν απευθύνεται στους δανειστές, πρέπει να θυμηθεί ότι ο ίδιος δεν είναι παρά ένα ταπεινό «γρανάζι» σε ένα μηχανισμό που ελέγχουν απόλυτα οι δανειστές: διοικητής «υποκαταστήματος» του συστήματος ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών. Αν δεν απευθύνεται στους δανειστές, σε ποιον απευθύνεται; Στην κυβέρνηση, στην πολιτικο-επιχειρηματική ελίτ, στο… λαό;
Δεύτερο, μια πιο γενναία ρύθμιση του ελληνικού χρέους. Η σχετική απόφαση του Eurogroup ήταν «διστακτική», λέει ο κ. Στουρνάρας. Ξανά, πού απευθύνει αυτή τη διαπίστωση – θέση, που ισοδυναμεί με αίτημα για πιο γενναία ρύθμιση του ελληνικού χρέους; Στους δανειστές (που αποδεικνύονται «διστακτικοί»), στην κυβέρνηση (που δεν πέτυχε μια καλύτερη ρύθμιση) ή… στο λαό;
Τρίτο, ένα άλλο μίγμα πολιτικής με λιγότερους φόρους. Σε αυτό συμφωνεί απόλυτα με τους δανειστές και διαφωνεί απόλυτα με την κυβέρνηση. Γνωρίζει επίσης ότι λιγότεροι φόροι σημαίνει περισσότερες περικοπές ή, για να το πούμε πιο «ελκυστικά», «λιγότερο κράτος». Αυτή η κατεύθυνση είναι από μόνη της ο βασικός πυλώνας μιας πολιτικής γραμμής.
Με λίγα λόγια, ο Γ. Στουρνάρας παρουσιάζει ούτε λίγο ούτε πολύ το περίγραμμα ενός πολιτικού προγράμματος! Για ποια χρήση; Με τι στόχο;
Όσοι γνωρίζουν τον κ. Στουρνάρα, γνωρίζουν επίσης ότι «ασφυκτιά» στο ρόλο του κεντρικού τραπεζίτη. Ότι απαίτησε τη θέση του κεντρικού τραπεζίτη από τον Αντώνη Σαμαρά, αλλά όχι με στόχο μια «τιμητική αποστρατεία» σε μια ήσυχη και σίγουρη θέση με καλό μισθό. Από την ημέρα που ο κ. Στουρνάρας ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών, έχει γοητευτεί από την ιδέα μιας πολιτικής «σταδιοδρομίας» που θα φτάσει ψηλά. Τη θητεία του στην ΤτΕ τη βλέπει σαν μεταβατική: μια σύντομης διάρκειας αναμονή σε έναν κορυφαίο θεσμικό θώκο, μέχρι να κληθεί για ένα νέο πολιτικό ρόλο. Στις αρχές του χρόνου, μπροστά στο διαφαινόμενο αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων της κυβέρνησης με τους δανειστές, πυκνά δημοσιεύματα τον έφεραν σαν υποψήφιο πρωθυπουργό σε κυβέρνηση «σωτηρίας».
Ο Γιάννης Στουρνάρας γνωρίζει πολύ καλά την κατάσταση της οικονομίας, αλλά και τα σχέδια που εξυφαίνονται για το μέλλον της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είναι λοιπόν μόνο η προσωπική φιλοδοξία που τον «κεντρίζει», αλλά και μια εκτίμηση για την πορεία των πραγμάτων. Με λίγα λόγια, ο Γιάννης Στουρνάρας δεν πιστεύει ότι η ελληνική οικονομία -κατ’ επέκταση και η κυβέρνηση και το ελληνικό πολιτικό σύστημα- θα σταθεροποιηθεί. Το διάβημα του τελευταίου διαστήματος στηρίζεται ακριβώς σε αυτή την πρόβλεψη. Και δηλώνει «παρών» όσο πιο εμφατικά μπορεί…
Υ.Γ. Σε πρόσφατα δημοσιεύματα κατηγορήθηκε ότι «ναρκοθετεί» τη λύση για το χρέος, ενώ σε άλλα φαίνεται εμπλεκόμενος σε «πόλεμο» με την κυβέρνηση για τον έλεγχο των διοικήσεων των 4 συστημικών τραπεζών. Ό,τι και αν ισχύει, σίγουρα δεν τηρεί μια τακτική αναμονής και περιορισμού στα αυστηρά θεσμικά του καθήκοντα, αλλά μια τακτική που παραπέμπει σε «ανώτερες» βλέψεις…
