o 2015, πριν την κορύφωση της κρίσης που οδήγησε στα capital controls, η Ελλάδα βρισκόταν στην τελευταία θέση της Ε.Ε. με βάση τις κατά κεφαλήν συναλλαγές με κάρτα. Κατά μέσο όρο, οι Ελληνες πραγματοποιούσαν μόλις 13 συναλλαγές ετησίως, ενώ σήμερα ο αριθμός τους έχει τετραπλασιαστεί.
Η έκρηξη νέων συνδρομητών στις υπηρεσίες e-banking των τραπεζών -με βάση τα στοιχεία που παρουσίασε το Euro2day.gr, προστέθηκαν σχεδόν 90.000 συνδρομητές το τελευταίο δεκαπενθήμερο- δείχνουν πως η νέα κρίση, η πανδημία του κορωνοϊού, προκαλεί ένα ακόμα κύμα «ψηφιοποίησης με το στανιό».
Και οι ενδείξεις για το νέο κύμα ψηφιοποίησης, παρά τα προβλήματα και τις διαμαρτυρίες που ενίοτε προκαλεί μια βίαιη προσαρμογή, δεν περιορίζονται στις ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές. Καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της καθημερινής ζωής νοικοκυριών και επιχειρήσεων: από τις νέες υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (διαπιστώνουμε πως τελικά δεν ήταν και τόσο δύσκολη η ψηφιοποίηση σειράς χρονοβόρων συναλλαγών με το δημόσιο), μέχρι το ηλεκτρονικό εμπόριο, την εκπαίδευση, την τηλε-εργασία και πλήθος άλλων δραστηριοτήτων.
Μέσα σε λίγες ημέρες, αναπτύχθηκε ολόκληρη βεντάλια νέων ψηφιακών υπηρεσιών που περιορίζουν τη γραφειοκρατία και την ταλαιπωρία των πολιτών. Τώρα διαπιστώνουμε πως η επιδημία του κορωνοϊού ανάγκασε τον κρατικό μηχανισμό να προσαρμοστεί με απίστευτη ταχύτητα στις τεχνολογικές απαιτήσεις των ημερών.
Γίνεται περισσότερο σαφές πως η απουσία πολιτικής βούλησης και σχεδιασμού ήταν αυτή που καθυστερούσε επί χρόνια την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Ακόμα και για απλές υπηρεσίες όπως η ηλεκτρονική έκδοση βεβαίωσης περί μη οφειλής τελών κυκλοφορίας για όσους ήθελαν να πωλήσουν ή να αγοράσουν αυτοκίνητο, περίμεναν την… επιδημία. Το ίδιο ισχύει και για την άυλη συνταγογράφηση για όσους πάσχουν από χρόνιες παθήσεις, που τώρα δεν χρειάζονται επίσκεψη στον γιατρό, αλλά ένα τηλεφώνημα ώστε να πάρουν με SMS ή email τους κωδικούς της συνταγής τους.
Μέσα σε χρόνο-ρεκόρ αναπτύχθηκε η ηλεκτρονική ενημέρωση σχετικά με τις επιστροφές και τις απαιτήσεις των πολιτών από το κράτος, ενώ στο πρώτο δεκαήμερο του Απριλίου, δίνεται η δυνατότητα για πληρωμή με κάρτα των ρυθμισμένων οφειλών μέσα από το Taxisnet, κάτι που σήμερα λειτουργούσε μόνο για τις οφειλές που δεν είναι σε ρύθμιση!
Οι πολίτες που επί χρόνια συνωστίζονταν στις κρατικές υπηρεσίες «για ένα χαρτί» βλέπουν τώρα πως πολλοί κρατικοί οργανισμοί είχαν τα απαιτούμενα τεχνολογικά συστήματα. Αυτό που απουσίαζε ήταν η διασύνδεσή τους, ώστε να εξυπηρετηθούν καλύτερα οι επαγγελματίες, οι συνταξιούχοι, οι άρρωστοι και δεκάδες άλλες κατηγορίες.
Βίαιη ήταν και η προσαρμογή χιλιάδων επιχειρήσεων της λιανικής, οι οποίες διαπιστώνουν πως το ηλεκτρονικό κατάστημα δεν είναι… εργαλείο μάρκετινγκ αλλά μπορεί να συμβάλει στην ουσιαστική αύξηση των εσόδων. Παρά τη δράση αετονύχηδων και επιτήδειων, ορισμένοι από τους οποίους βρήκαν π.χ. την ευκαιρία να ανεβάσουν τα τέλη σε υπηρεσίες ταχυμεταφορών, χιλιάδες νοικοκυριά και εταιρείες αξιοποιούν σήμερα το ηλεκτρονικό εμπόριο για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Λόγω της επιδημίας επιταχύνθηκαν και οι συμφωνίες σουπερμάρκετ με εταιρείες courier ή υπηρεσιών logistics, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι νέοι πελάτες που συνωστίζονται στα ηλεκτρονικά καταστήματα.
Επιταχύνονται, επίσης, επενδύσεις για την καλύτερη οργάνωση των αποθηκών και τη διακίνηση των εμπορευμάτων, σε συνεργασία με εξειδικευμένες εταιρείες του κλάδου. Τώρα γίνεται αντιληπτό πως απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για να εκσυγχρονιστεί το επίπεδο υπηρεσιών διανομής στο λεγόμενο «τελευταίο μίλι». Δυστυχώς, τα κρατικά Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ), που θα μπορούσαν να «βάλουν πλάτη» σε μια τέτοια δύσκολη περίοδο, είναι πλέον καταχρεωμένα, τεχνολογικά καθυστερημένα και σε πλήρη αδυναμία να αναλάβουν πρωτοβουλίες.
Χιλιάδες ελληνικές επιχειρήσεις, που έστειλαν τους εργαζόμενους στο σπίτι, ανακαλύπτουν τη χρησιμότητα εφαρμογών όπως το Zoom, το Microsoft Teams και το Webex της Cisco, που υποστηρίζουν τηλεδιασκέψεις, τηλε-εργασία, διαμοιρασμό εγγράφων, κ.ά. Αν και είναι πολύ νωρίς για προβλέψεις, ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πως η αναγκαστική ανάπτυξη της τηλε-εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες ανατροπές ακόμα και στην αγορά ακινήτων.
Το ίδιο ισχύει και για την εκπαίδευση, έναν τομέα που βρίσκεται σε συνεχή κίνηση τα τελευταία χρόνια λόγω της τεχνολογίας, δυστυχώς χωρίς τη συμμετοχή του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Παρά τα προβλήματα, που είναι φυσικό να καταγράφονται σε μια τέτοια προσπάθεια, μέσα σε λίγες ημέρες, το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, στο οποίο συμμετέχουν τα δημόσια σχολεία, λειτουργεί και εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές επικοινωνούν με δασκάλους και καθηγητές, λαμβάνουν και στέλνουν μαθήματα και εργασίες. Μέσα σε λίγες ημέρες έγινε κάτι που σχεδιαζόταν επί χρόνια! Οσοι περιορίζονται στα παράπονα για τα προβλήματα κατά τις πρώτες ημέρες λειτουργίας, ας έχουν αυτό στο μυαλό τους.
Οι αρνητικές επιπτώσεις από την πανδημία στην οικονομία και την κοινωνία είναι αδύνατο να υπολογιστούν, όπως συμφωνούν οι ειδικοί. Στην Ελλάδα έχουμε σίγουρα μία θετική επίπτωση: Την αναγκαστική ψηφιοποίηση του δημοσίου, από τη φορολογία μέχρι την εκπαίδευση, αλλά και την κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα, προκειμένου να αξιοποιήσει ουσιαστικά το Διαδίκτυο για την ενίσχυση των πωλήσεων προϊόντων ή υπηρεσιών.
Φώτης Κόλλιας
