Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Πολλοί αναρωτιούνται τον λόγο της επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου στην Αθήνα ειδικά την στιγμή που έχει έρθει στο φως η υπόθεση Ζαράμπ, μετά από την κατάθεση του σχετικά με το σκάνδαλο της άρσης των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί στις συναλλαγές με το Ιράν, αλλά και μετά το χθεσινό διάγγελμα του Προέδρου Τραμπ σχετικά με την ανακήρυξη της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ.
Ο Ερντογάν αυτήν την στιγμή χρειάζεται την Ελλάδα ως γέφυρα για πρόσβαση στην Ευρώπη. Παρόλα αυτά κατά την συνήθη τακτική του μία μέρα πριν την επίσημη συνάντηση του με τους πολιτικούς ηγέτες της χώρας έριξε σε συνέντευξη του μία βόμβα σχετικά με την αναθεώρηση της Λωζάνης, χωρίς να λέει βέβαια ότι θέλει να αναθεωρήσει τα σχετικά εδάφια που αφορούν την Ελλάδα, αλλά επί λέξει «Πρώτα και κύρια, η Συνθήκη της Λωζάνης δεν περιλαμβάνει μόνο την Ελλάδα, αλλά ολόκληρη την περιοχή. Εξαιτίας αυτού πιστεύω ότι συν τω χρόνω όλες οι Συνθήκες χρειάζονται μια επικαιροποίηση. Και η Συνθήκη της Λωζάνης, με βάση τα πρόσφατα γεγονότα, χρειάζεται μια επικαιροποίηση. Αυτή δεν αφορά μόνο την Τουρκία, αλλά και την Ελλάδα.»
Σίγουρα από αυτήν την αποστροφή του λόγου του μπορεί να σημαίνει ότι θέλει να επικαιροποιηθεί η συνθήκη της Λωζάνης ως προς τα εδάφη και της Ελλάδας και της Τουρκίας, όμως υπάρχει και άλλη μία ερμηνεία, η οποία στην ουσία θέλει τον Πρόεδρο της Τουρκίας να δημιουργεί έναν αντιπερισπασμό προκειμένου να αποσπάσει την προσοχή της Δύσης από την επίσκεψη του στην Αθήνα, αλλά και από τις συμφωνίες που αυτή μπορεί να φέρει.
Τι προβλέπει η Συνθήκη της Λωζάνης
Η Συνθήκη της Λωζάνης ήταν η συνθήκη ειρήνης που έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Υπογράφηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας στις 24 Ιουλίου 1923 από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922) και συμμετείχαν στην Συνθήκη των Σεβρών συμπεριλαμβανομένης και της ΕΣΣΔ (που δεν συμμετείχε στην προηγούμενη συνθήκη).
Κατάργησε την Συνθήκη των Σεβρών που δεν είχε γίνει αποδεκτή από την νέα κυβέρνηση της Τουρκίας που διαδέχθηκε τον Σουλτάνο της Κωνσταντινούπολης.
Η Τουρκία ανέκτησε την Ανατολική Θράκη, κάποια νησιά του Αιγαίου, συγκεκριμένα την Ίμβρο και την Τένεδο, μια λωρίδα γης κατά μήκος των συνόρων με την Συρία, την περιοχή της Σμύρνης και της Διεθνοποιημένης Ζώνης των Στενών η οποία όμως θα έμενε αποστρατικοποιημένη και αντικείμενο νέας διεθνούς διάσκεψης. Παραχώρησε τα Δωδεκάνησα στην Ιταλία, όπως προέβλεπε και η συνθήκη των Σεβρών, αλλά χωρίς πρόβλεψη για δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Ανέκτησε πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα σε όλη της την επικράτεια και απέκτησε δικαιώματα στρατιωτικών εγκαταστάσεων σε όλη την επικράτειά της εκτός της ζώνης των στενών.
Η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει σε είδος (ελλείψει χρημάτων) τις πολεμικές επανορθώσεις. Η αποπληρωμή έγινε με επέκταση των τουρκικών εδαφών της Ανατολικής Θράκης πέρα από τα όρια της συμφωνίας. Τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος παραχωρήθηκαν στην Τουρκία με τον όρο ότι θα διοικούνταν με ευνοϊκούς όρους για τους Έλληνες, οι οποίοι τη δεκαετία του 50 καταστρατηγήθηκαν και οδήγησαν σε μαζική φυγή τους κατοίκους των νησιών.
Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία παραιτήθηκε από όλες τις διεκδικήσεις για τις παλιές περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκτός των συνόρων της και εγγυήθηκε τα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Τουρκία. Με ξεχωριστή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών από τις δύο χώρες και η αποστρατικοποίηση των νησιών του βορειονατολικού Αιγαίου.
Τι επιδιώκει ο Ερντογάν
Κατά την επίσκεψη του, αλλά και στις δηλώσεις που πρόκειται να κάνει μπορεί να υπενθυμίσει στον Αλέξη Τσίπρα την υπόσχεσή του για την έκδοση των οκτώ στρατιωτών που διέφυγαν στην Ελλάδα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία το καλοκαίρι του 2016, πράγμα που δικαιολογεί την παρουσία του Υπουργού Δικαιοσύνης Σταύρου Κοντονή κατά την διάρκεια των συνομιλιών.
Βέβαια, η πραγματική αιτία της επίσκεψης του είναι γιατί βρίσκεται κυριολεκτικά με την πλάτη στον τοίχο, λόγω της υπόθεσης Ζαράμπ, και του σκανδάλου που έχει ξεσπάσει μετά την κατάθεση του στο δικαστήριο των ΗΠΑ. Έχοντας λοιπόν αυτό ως δεδομένο, ο πραγματικός λόγος της επίσκεψης Ερντογάν είναι ότι θέλει να αποταθεί στον Αλέξη Τσίπρα προκειμένου να δημιουργηθεί μία γέφυρα με την Ευρώπη.
Τι θέλει η Ελλάδα
Ήδη, βάσει πληροφοριών, στην ατζέντα του Μαξίμου βρίσκονται ζητήματα που αφορούν την κούρσα εξοπλισμών που έχει ξεκινήσει η Τουρκία με την αγορά των F35, αλλά και το προσφυγικό, το οποίο αυτήν την στιγμή «καίει» την Αθήνα σε μεγάλο βαθμό. Η Αθήνα λοιπόν μετά τις τελευταίες αυξήσεις στην εισροή των μεταναστών στα σύνορα επιδιώκει την δέσμευση από τον Τούρκο πρόεδρο ότι θα συνεχίσει να τηρεί την προσφυγική συμφωνία.
Ένα ζήτημα στις συνομιλίες ενδέχεται να είναι η κούρσα εξοπλισμών, άλλωστε για αυτό ακριβώς το λόγο παρόν στην σύσκεψη με τον Ερντογάν πρόκειται να είναι ο ΑΓΕΕΘΑ Ευάγγελος Αποστολάκης. Μετά την αγορά των μαχητικών F-35 από την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα προτίθεται να εκσυγχρονίσει τον στόλο των F-16, αλλά λόγω των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει δεν διαθέτει τα κονδύλια για να το κάνει.
