«Time»: Οι ΗΠΑ μένουν πίσω στον αγώνα για το μέλλον του χρήματος και πως αυτό απειλεί την παντοδυναμία του δολαρίου
Απόδοση από άρθρο του Dion Rabouin
Στις πόλεις της Κίνας, η Κεντρική Τράπεζα εξέδωσε το e–renminbi -μια ψηφιακή εκδοχή του χάρτινου νομίσματος, η οποία θα είναι αποδεκτή και προσβάσιμη από έμπορους και καταναλωτές, χωρίς να χρειάζεται να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, πιστωτική κάρτα, ούτε καν λογαριασμό τραπέζης.
Ενώ ήδη έχουν πραγματοποιηθεί συναλλαγές 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων με το e-renminbi, η Κίνα έδωσε τη δυνατότητα και στους μη ντόπιους να χρησιμοποιήσουν το ψηφιακό νόμισμα. Την επόμενη χρονιά, όταν το Πεκίνο θα φιλοξενεί τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, οι αρχές θα κάνουν ένα τεστ ντράιβ σε αυτό το τεχνολογικό επίτευγμα.
Αντίθετα, οι ΗΠΑ δυσκολεύονται ακόμα και να εξερευνήσουν την πιθανότητα για ένα ηλεκτρονικό δολάριο. Για την ακρίβεια, μια επερχόμενη έκθεση της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας, με θέμα την πιθανή δημιουργία ενός ηλεκτρονικού νομίσματος, αναμένεται να μην πάρει θέση για το αν η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ θα δημιουργήσει -ή ακόμα και αν θα πρέπει να δημιουργήσει- κάτι τέτοιο.
Αντί για αυτό, ο Τζερόμ Πάουελ, πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας, σε μια πρόσφατη κατάθεσή του στο Κογκρέσο, είπε ότι αυτή η έκθεση θα «ξεκινήσει μια μεγάλη δημόσια διαβούλευση για τα ψηφιακά νομίσματα των κεντρικών τραπεζών…» (Η έκθεση ήταν προγραμματισμένο να δημοσιευτεί τον Ιούλιο, αλλά η ημερομηνία μετατέθηκε για τον Σεπτέμβριο.)
Ο πάλαι ποτέ ηγέτης των ηλεκτρονικών πληρωμών και της καινοτομίας στην τεχνολογία, οι ΗΠΑ, έμεινε πίσω από τον μεγαλύτερο διεθνή αντίπαλό του, όπως και το μεγαλύτερο κομμάτι του βιομηχανοποιημένου και αναπτυσσόμενου κόσμου.
Πρόσφατα, οι Μπαχάμες ανακοίνωσαν την ενσωμάτωση του ψηφιακού τους νομίσματος, Sand Dollar, στο χρηματιστήριο, την ώρα που η Αυστραλία, η Μαλαισία, η Σιγκαπούρη και η Νότια Αφρική προχωρούν μπροστά με το πρώτο παγκοσμίως διασυνοριακό πρόγραμμα στην αγορά ψηφιακού συναλλάγματος, το οποίο κατευθύνει η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ)· γνωστή και ως η κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών.
Τέτοιου είδους εξελίξεις έχουν επισκιαστεί σε ένα βαθμό από την απόφαση του Ελ Σαλβαδόρ να ορίσει το bitcoin ως ένα νομικά αποδεκτό νόμισμα, κίνηση που δεν θεωρείται από πολλούς ότι θα έχει κάποια σημαντική επίπτωση στον χώρο των πληρωμών. Αλλά, έξω από τον χώρο των κρυπτονομισμάτων, τα έθνη σε όλο τον πλανήτη κάνουν σημαντικά βήματα στο ψηφιακό μέλλον των χρημάτων· υποστηριζόμενα από τις κυβερνήσεις και ισχυρές κεντρικές τράπεζες.
Η ηγεσία ενός τέτοιου χώρου θα έχει συνέπειες σε πολλά θέματα εκτός των πληρωμών όπως σε: γεωπολιτικές φιλοδοξίες, οικονομική ανάπτυξη, χρηματοπιστωτική ένταξη και η ίδια τη φύση των χρημάτων θα μπορούσε να ελέγχεται από όποιον ηγείται της χρέωσης και από τον τρόπο που αυτός θα επιλέγει.
Τα ψηφιακά νομίσματα αποτελούν το νέο κύμα στην «εξέλιξη της φύσης του χρήματος στην ψηφιακή οικονομία», είπε στο TIME ο Hyun Song Shin, οικονομικός σύμβουλος και συνιδρυτής του Νομισματικού και Οικονομικού Τμήματος στην ΤΔΔ.
Καθώς ο κόσμος που ζούμε αλλάζει και από χειροπιαστός γίνεται ασύρματος και παίρνει τη μορφή των cloud, αλλάζει και ο τρόπος με τον οποίο πληρώνουμε τα αγαθά. Ένα ψηφιακό νόμισμα από την κεντρική τράπεζα θα μπορούσε να λειτουργεί όπως τα μετρητά, αλλά, αντί αυτά να μεταφέρονται σε ένα κανονικό πορτοφόλι ή να βρίσκονται σε έναν τραπεζικό λογαριασμό, θα είναι αποθηκευμένα ψηφιακά και, ψηφιακή θα είναι και η πρόσβασή μας σε αυτά. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα οδηγούσε τις ΗΠΑ σε μια πιο εύκολη και μοντέρνα τραπεζική μορφή, αλλά θα μπορούσε να αποδειχτεί ζωτικής σημασίας στην προστασία της αμερικανικής διεθνούς επιρροής.
Καθυστερημένα, οι ΗΠΑ «μπαίνουν στο παιχνίδι της έρευνας και της σύμπλεξης του κοινού» πάνω στα ψηφιακά νομίσματα, όπως δήλωσε Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ· προσθέτοντας τη δημιουργία ομάδων για τα κρυπτονομίσματα και άλλα είδη ψηφιακού χρήματος και τον πειραματισμό με την τεχνολογία που θα ήταν κύρια για την παραγωγή του ψηφιακού δολαρίου. Το υποκατάστημα της Κεντρικής Τράπεζας στη Βοστώνη επιβλέπει αυτές τις προσπάθειες μαζί με το Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης, πάνω σε αυτό που έχει ονομαστεί ως Project Hamilton.
Ωστόσο, ο δρόμος για το αμερικανικό ψηφιακό δολάριο έχει να αντιμετωπίσει αρκετές δυσκολίες, σκεπτικισμό και άμεσους αντιπάλους. Όλα αυτά, την ώρα που η Κίνα -και άλλες χώρες- προχωρούν δυναμικά.
Μένοντας πίσω από τις παγκόσμιες εξελίξεις
Πόσο πίσω είναι οι ΗΠΑ σε σχέση με την έκδοση ενός ψηφιακού νομίσματος από την Κεντρική Τράπεζα; Σύμφωνα με τη διεθνή εταιρεία οικονομικών PwC, ο εναρκτήριος παγκόσμιος δείκτης, ο οποίος μετράει το πόσο προχωρούν τέτοια πρότζεκτ, από την έρευνα, στην ανάπτυξη και την παραγωγή, οι ΗΠΑ βρίσκονται στην 18η θέση παγκοσμίως. Οι ΗΠΑ έπονται χωρών όπως οι Μπαχάμες, το Εκουαδόρ, η ανατολική Καραϊβική και η Τουρκία.
Η Κίνα, που εστιάζει υπερβολικά στον έλεγχο και την επιτήρηση δεδομένων, δουλεύει πάνω στη δημιουργία ψηφιακού νομίσματος εδώ και μια δεκαετία.
Και πιθανότατα οι ΗΠΑ να θέλουν αρκετό χρόνο για να προλάβουν να την φτάσουν. Αναλυτές όπως ο καθηγητής οικονομικών στο Χάρβαρντ, Κένεθ Ρόγκοφ, που μελετά τη νομισματική πολιτική και τα ψηφιακά νομίσματα, εκτιμά πως οι ΗΠΑ θέλουν τουλάχιστον μια δεκαετία για να μπορέσει η Κεντρική Τράπεζα να εκδώσει το ψηφιακό δολάριο. Σε αυτό το διάστημα, ο Ρόγκοφ υποστηρίζει πως ο εκμοντερνισμός των χρηματοπιστωτικών αγορών της Κίνας και η μείωση ή απαλοιφή του νομισματικού ελέγχου «θα μπορούσε να δώσει ένα οδυνηρό πλήγμα στο δολάριο».
Η Κίνα έχει ήδη απομακρυνθεί από τα χάρτινα και μεταλλικά νομίσματα· οι Κινέζοι καταναλωτές έχουν κάνει συνολικά ηλεκτρονικές συναλλαγές αξίας μεγαλύτερης των 41 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με μια έρευνα του Ινστιτούτου Μπρούκλιν, με τη μερίδα του λέοντος (92%) να περνάει διαμέσου μιας πύλης ηλεκτρονικών πληρωμών, όπως είναι τα WeChat Pay και Alipay.
«Ο λόγος που οι ΗΠΑ είναι πίσω στον αγώνα δρόμου των ψηφιακών νομισμάτων, θα έλεγα πως είναι το γεγονός ότι οι ΗΠΑ φαίνονται να μην έχουν συναίσθηση ότι πρόκειται για έναν αγώνα δρόμου», είπε σε συνέντευξή του στο TIME ο Γιάγια Φανούσι, πρώην αναλυτής της CIA και ανώτατο στέλεχος στο Κέντρο για μια νέα αμερικανική Ασφάλεια (Center for a New American Security). «Πολλοί από τους νομοθέτες το βλέπουν και ανησυχούν… Αλλά, ακόμα κι έτσι δεν βλέπω να υπάρχει αυτή η αίσθηση του επείγοντος, επειδή η απειλή από την Κίνα δεν είναι άμεση».
Οι ΗΠΑ, όχι μόνο μένουν σημαντικά πίσω στο θέμα των ψηφιακών νομισμάτων, αλλά μένουν πίσω στις ψηφιακές πληρωμές συγκριτικά με όλο τον υπόλοιπο κόσμο.
Για παράδειγμα, η Κένυα, έχει σχεδόν ψηφιοποιήσει την οικονομία της μέσω του ψηφιακού νομίσματος και του συστήματος πληρωμών MPESA και οι ψηφιακές πληρωμές είναι πλέον δωρεάν και σχεδόν σε πραγματικό χρόνο. Το σύστημα της Ινδίας, το Unified Payments Interface (UPI), επιτρέπει στους χρήστες να μεταφέρουν χρήματα σε τραπεζικούς λογαριασμούς, άμεσα και χωρίς κόστος. Το PIX της Βραζιλίας βοηθά τη μεταφορά χρημάτων ανάμεσα σε άτομα και εταιρείες μέσα σε δέκα δευτερόλεπτα.
Όλα αυτά τα προγράμματα λειτουργούν μέσω και επιβλέπονται από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών και όχι από τις εμπορικές τράπεζες ή άλλες ιδιωτικές εταιρείες.
Τι είναι αυτό που κρατάει πίσω τις ΗΠΑ;
Οι επικριτές των ψηφιακών νομισμάτων υποστηρίζουν πως αυτό είναι απλά μια λύση που ψάχνει για πρόβλημα και πιθανώς να είναι και επιζήμιο. Για πολλούς η στήριξη του τραπεζικού κλάδου είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία ενός ψηφιακού αμερικανικού δολαρίου, αλλά οι εμπορικές τράπεζες των ΗΠΑ έχουν λάβει την αντίθετη θέση.
«Τα προτεινόμενα πλεονεκτήματα των ψηφιακών νομισμάτων για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα και την χρηματοπιστωτική ένταξη είναι θεωρητικά, δύσκολα μετρήσιμα και ενδέχεται να είναι δυσδιάκριτα», λέει σε ανακοίνωσή της η Αμερικανική Ένωση Τραπεζών σε πρόσφατη ακροαματική διαδικασία στο Κογκρέσο. «Ενώ οι αρνητικές συνέπειες στη νομισματική πολιτική, στην οικονομική σταθερότητα, στην οικονομική διαμεσολάβηση, στο σύστημα πληρωμών και στους πελάτες και τις κοινότητες που εξυπηρετούν οι τράπεζες ενδέχεται να είναι σοβαρές».
Το Bank Policy Institute, το οποίο υποστηρίζει τις μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας, έφτασε να υποστηρίξει πως ούτε η Κεντρική Τράπεζα, ούτε το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ κατέχει τη συνταγματική εξουσία, ώστε να εκδώσει ψηφιακά νομίσματα.
Οι εμπορικές τράπεζες κυριαρχούν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ, σε βαθμό που θα ήταν σχεδόν αδύνατον να τις παρακάμψει κανείς λένε οι ειδικοί και, θα ήταν ένας πολύ ισχυρός αντίπαλος. Η πρώην διοικητής της Goldman Sachs, Νόμι Πρινς, σημειώνει πως οι τράπεζες έχουν ξεκάθαρα λάβει το μήνυμα.
«Οι τράπεζες είναι συγκεντρωτικοί μεσάζοντες με σεβασμό προς τις οικονομικές συναλλαγές», είπε η Πρινς, συγγραφέας του Collusion: How Central Bankers Rigged The World (Σκευωρία: Πως οι Κεντρικές Τράπεζες κάνουν κομπίνες στον κόσμο) στο TIME. «Όσο πιο δημοφιλή γίνονται τα κρυπτονομίσματα και τα ψηφιακά νομίσματα, τόσο λιγότερα κέρδη μπορούν να βγάλει το τραπεζικό σύστημα από τις παραδοσιακές υπηρεσίες και της μεθόδους επαλήθευσης που τους επιτρέπουν να κρατάνε, να παίρνουν και να κάνουν χρήση των χρημάτων των πελατών τους και έτσι, χάνουν όλο και περισσότερη οικονομική ισχύ».
Ακόμα και ρηξικέλευθες οικονομικές τεχνολογίες όπως PayPal, Venmo και Zelle δουλεύουν μέσα από το τραπεζικό σύστημα -και όχι γύρω από αυτό- σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της εξουσίας των τραπεζών.
Οι κεντρικοί τραπεζίτες, σε γενικές γραμμές έχουν καταλήξει στο ότι οι εμπορικές τράπεζες είναι ένα απαραίτητο κομμάτι ενός δυνητικού οικοσυστήματος ψηφιακών νομισμάτων, χάρις στους προϋπάρχοντες κανονισμούς και τη δυνατότητά τους να κινούν χρήμα.
Καμία από τις πιο πολύπλοκες καταστάσεις που παρατηρούνται στις ΗΠΑ δεν υφίστανται στην Κίνα, όπου το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα επιβλέπει την κεντρική τράπεζα, τις εμπορικές τράπεζες και τους νομοθέτες αυτών και, δεν ασχολείται με το θέμα της ιδιωτικότητας.
«Times»: Οι ΗΠΑ μένουν πίσω στον αγώνα για το μέλλον του χρήματος [μέρος β’]
