Γράφει ο Γεράσιμος Ταυρωπός
Τα πράγματα στο πεδίο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές βαδίζουν στο ναρκοπέδιο για το οποίο είχαμε προειδοποιήσει. Πρώτον, το ΔΝΤ μένει. Και δεύτερο, από τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι δεν δέχονται «κούρεμα» του χρέους, απομένει μόνο ένας τρόπος για τη βιωσιμότητά του: ένα νέο σκληρό «πακέτο» μέτρων, με έμφαση στις περικοπές κρατικών δαπανών και ιδιαίτερα στις δαπάνες για συντάξεις. Όμως, τα βάσανα για την κυβέρνηση του κ. Τσίπρα δεν τελειώνουν εδώ. Εξίσου σκληρές είναι οι απαιτήσεις των δανειστών τόσο στα εργασιακά (η απελευθέρωση των μαζικών απολύσεων θεωρείται βέβαιη, ενώ έχει τεθεί ζήτημα ακόμη και για νέα μείωση του κατώτατου μισθού) όσο και στα ζήτημα των κόκκινων δανείων (όπου έχει τεθεί ζήτημα πώλησης σε distress funds ακόμη και δανείων που εξυπηρετούνται!!!).
Με τις εξελίξεις στη διαπραγμάτευση να έχουν πάρει τέτοια ρότα και με τις εξελίξεις στο προσφυγικό να χρεώνουν άλλη μια μείζονα ήττα στην κυβέρνηση, το ερώτημα γύρω από το οποίο περιστρέφεται η πολιτική ζωή εδώ και μερικούς μήνες θα τεθεί μέχρι το τέλος του μήνα με τρόπο οξύ, απαιτώντας μια οριστική απάντηση: μπορεί να αντέξει η δεύτερη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ να σηκώσει ένα τέτοιο «βάρος» ή θα παραδώσει τη σκυτάλη σε κάποια διάδοχη κυβερνητική λύση;
Στο Μαξίμου και στα επιτελικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ η κατάσταση είναι στα όρια του πανικού. Παρ’ όλη την επιμελημένη προς τα έξω «ψυχραιμία» και «αποφασιστικότητα», το ερώτημα έχει τεθεί και απασχολεί τους πάντες: ακόμη κι αν καταφέρουμε να τα περάσουμε όλα αυτά από τη Βουλή, μπορούμε να «σηκώσουμε» την υλοποίησή τους και να υποστούμε τις συνέπειές της; Πάνω στον καμβά αυτού του ερωτήματος, έχουν αρχίσει να παίρνουν σχήμα και μορφή στην ηγετική ομάδα του Μαξίμου δύο διαφορετικές στρατηγικές. Η πρώτη εξ αυτών, παραπέμπει στη «στρατηγική ΔΗΜΑΡ». Η δεύτερη, στη στρατηγική «γαία πυρί μιχθήτω».
“Στρατηγική ΔΗΜΑΡ”
Σύμφωνα με αυτή τη στρατηγική, η κυβέρνηση ψηφίζει στη Βουλή όλα τα μέτρα σε νομοσχέδιο ένα άρθρο, θέτοντας «υπαρξιακά» διλήμματα στους βουλευτές της και περιορίζοντας τις απώλειες, δηλώνοντας ταυτόχρονα διαθέσιμη για εκκίνηση διαδικασιών σχηματισμού οικουμενικής κυβέρνησης αμέσως μετά την ψήφιση των μέτρων στη Βουλή, με πρωθυπουργό κοινής αποδοχής, είτε από τον ΣΥΡΙΖΑ (Δραγασάκης) είτε και εκτός ΣΥΡΙΖΑ (ανεξάρτητη προσωπικότητα). Μια αναπόφευκτη δόση δραματοποίησης θα προηγηθεί (απειλή ρήξης με τους δανειστές, επανόδου της συζήτησης για Grexit κ.λπ.), ώστε να δραματοποιηθούν και τα διλήμματα ενώπιον των οποίων θα τεθούν όλοι οι πρωταγωνιστές. Στο επιτελείο Μαξίμου, για παράδειγμα, υπολογίζουν ότι σε αυτή την περίπτωση ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση σε περίπτωση που αρνηθεί την «οικουμενική» διέξοδο…
Αν το σχέδιο πετύχει στο κρίσιμο αυτό πρώτο βήμα, στη συνέχεια ο ΣΥΡΙΖΑ, απαλλαγμένος από το βάρος της βασικής ή έστω της αποκλειστικής ευθύνης (ως προς αυτό, θα ήταν καλύτερα ο κοινής αποδοχής πρωθυπουργός να μην προέρχεται από το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ…) θα συμπεριφερθεί στο πλαίσιο της «οικουμενικής» όπως η ΔΗΜΑΡ στην τριμερή κυβέρνηση που σχηματίστηκε τον Ιούνιο του 2012: σαν η αριστερή και προοδευτική της συνείδηση και «φράξια», έχοντας την πολυτέλεια και να αποσυρθεί την κατάλληλη στιγμή, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ «αναρρώσει» από την περιπέτεια, οδηγώντας τα πράγματα στις εκλογές. Αυτή θα είναι και η βασική διαφορά από τη στρατηγική ΔΗΜΑΡ της περιόδου 2012-2013: ότι τώρα ο Τσίπρας, σε αντίθεση με τον Φώτη Κουβέλη, θα έχει τη δυνατότητα να ρίξει την κυβέρνηση και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές…
Στρατηγική «γαία πυρί μιχθήτω»
Ωστόσο, υπάρχουν τουλάχιστον δύο μεγάλα εμπόδια για την υλοποίηση μιας τέτοιας στρατηγικής:
Πρώτο, η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να σταθεροποιηθεί στην εξουσία και να «βάλει πόδι» στους μηχανισμούς της έχει δημιουργήσει συνθήκες διάσπασης στα κέντρα εξουσίας και στους χώρους της επιχειρηματικής ελίτ της χώρας και «έκρυθμες» καταστάσεις, των οποίων η «κόντρα» με αφορμή την αδειοδότηση των καναλιών, η υπόθεση Παπαγγελόπουλου κ.λπ. δεν είναι παρά η «κορυφή του παγόβουνου».
Δεύτερο, η ηγεσία Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΝΔ έχει δεσμευτεί στη θέση ενάντια στην «οικουμενική», οι δε νέες εσωκομματικές ισορροπίες στη ΝΔ στηρίζονται σε αυτό το δεδομένο. Θα απαιτηθεί να φτάσουμε σε πραγματικά οριακές καταστάσεις ώστε ο νέος πρόεδρος της ΝΔ να κάνει «κωλοτούμπα» σε αυτό το ζήτημα. Ως συνέπεια, χωρίς τη συμμετοχή της ΝΔ, τα μικρά κόμματα (ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, Ένωση Κεντρώων) δεν δέχονται να γίνουν τα «πολιτικά αναλώσιμα» του Αλέξη Τσίπρα…
Υπάρχει λοιπόν σοβαρό ενδεχόμενο η «στρατηγική ΔΗΜΑΡ», ακόμη και αν τελικά επιλεγεί, να μην προχωρήσει. Τότε, στο Μαξίμου είναι αποφασισμένοι να δώσουν μάχη μέχρις εσχάτων, «απειλώντας ότι θα ισχύσει το γαία πυρί μιχθήτω. Σε αυτή την περίπτωση, η κυβερνητική «πανστρατιά» για την υποστήριξη στον Δημήτρη Παπαγγελόπουλο θα είναι ο κανόνας.
Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση, πάντως, αναφύεται ένα άλλο ερώτημα: θα χρησιμοποιήσει ο Αλέξης Τσίπρας το «όπλο» των εκλογών; Η απάντηση που δίνουν στελέχη της ηγετικής ομάδας είναι σαφής: απειλή εκλογών ναι, εκλογές όχι. Με πιο δίλημμα θα μπορούσε ο πρωθυπουργός να προκηρύξει εκλογές αν η συμφωνία με τους δανειστές πάρει δυσβάστακτα χαρακτηριστικά; Να ζητήσει από το λαό μια νέα πλειοψηφία που θα περάσει τη συμφωνία από τη Βουλή και στη συνέχεια θα την υλοποιήσει; Θα ήταν συνταγή εκλογικής καταστροφής…
Αν λοιπόν η κυβερνητική πλειοψηφία δεν «αντέχει» για να περάσουν τα μέτρα από τη Βουλή, η «οικουμενική» θα μοιάζει η μόνη λύση. Απλώς, κάθε πλευρά, Αλέξης Τσίπρας και Κυριάκος Μητσοτάκης, θα διεκδικήσουν τους δικούς τους όρους. Ο μεν Αλέξης Τσίπρας, «οικουμενική» με όρους συναίνεσης και με τον ΣΥΡΙΖΑ ηγεμονική μεν δύναμη αλλά «περιορισμένης ευθύνης», ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης, «οικουμενική», με όρους περιθωριοποίησης του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ.
Υπ’ αυτούς τους όρους, οι δύο στρατηγικές που συζητούν στο Μαξίμου μπορεί κάλλιστα να συμπυκνωθούν σε ένα και μοναδικό σενάριο: εξώθηση των εξελίξεων σε οριακό σημείο και «πολεμικού» χαρακτήρα πολιτικές εξελίξεις με άξονα την «οικουμενική».
