Γράφει ο Σωτήρης Κατσέλος*
Πιστεύω ότι ακόμα και κάποιος που δεν ασχολείται ιδιαίτερα με την εξωτερική πολιτική και τι ς διεθνείς εξελίξεις, θα έχει αντιληφθεί μέχρι τώρα την αλλαγή που έχει υποστεί το διεθνές περιβάλλον την τελευταία πενταετία, μέσω μιας διαδικασίας κατακερματισμού της παγκόσμιας κοινότητας η οποία έχει επιταχυνθεί τα χρόνια μετά την οικονομική κρίση του 2008.
Πολλά από αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα, σε θέματα οικονομίας και ασφάλειας πλέον απλώς δεν είναι. Αυτό γίνεται σαφές με τον θερμό (αλλά και ψυχρό) πόλεμο που έχουμε σε Ευρωπαϊκό έδαφος (περίπτωση της Ουκρανίας) αλλά και με την οικονομική κρίση που τείνει να γίνει μόνιμη σε τμήματα της Ε.Ε. και την οποία ζούμε με τον πιο έντονο τρόπο, στην χώρα μας.
Η κατάσταση όμως είναι ακόμα πιο νοσηρή στον Αραβικό κόσμο. Η διάλυση των πολιτικών δομών πολλών κρατών, σε συνδυασμό με την επέλαση του ακραίου Ισλαμισμού, ο οποίος τώρα εκπροσωπείται στην πιο ακραία του μορφή με την ISIS στην γεωγραφική περιοχή του βόρειου Ιράκ. Δημιουργεί εκεί, μια πραγματική γεωπολιτική «μαύρη τρύπα», όπου πλέον έχει χαθεί πρακτικά κάθε έλεγχος και δημιουργεί μια συσσώρευση γεωπολιτικών ανταγωνισμών.
Σε μεγάλο βαθμό θα μπορούσε να πει κάποιος ότι αποτελεί και μια προσπάθεια των διαφόρων δυνάμεων της ανατολής να καλύψουν το κενό ισχύος που έχει δημιουργηθεί εκεί, μετά την απόσυρση των Αμερικάνικών δυνάμεων και συνολικά της δύσης.
Δεν μπορεί σε αυτές τις συνθήκες να περάσει απαρατήρητη και η συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία δείχνει ότι δεν εγκαταλείπει ολωσδιόλου την στρατηγική επιλογή του «νεοθωμανισμού». Κάτι που γίνεται εμφανές και από τον εσωτερικό της μετασχηματισμό προς την ισλαμοποίηση, όσο και από την ραθυμία με την οποία συμμετάσχει στην εκστρατεία εναντίον της ISIS που είναι κατά μια έννοια λιγότερο ενοχλητική στην θεώρηση της από τους «εθνικιστές» Κούρδους. Η Τουρκία σταθερά, μετατρέπεται από έναν «φίλο» και «σύμμαχο» της δύσης, σε έναν «συνομιλητή», που θέλει να διεκδικεί ρόλο ηγεμόνα στην περιοχή και στον Αραβικό κόσμο. Σε αυτό το πλαίσιο περνάει και το μήνυμα με την απευθείας παραβίαση της Κυπριακής ΑΟΖ. Ενώ δεν θα πρέπει να υποτιμούμε και τις διαφαινόμενες πυρηνικές βλέψεις της χώρας.
Ο μετασχηματισμός της Τουρκίας, δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη την πατρίδα μας. Καθώς σταδιακά η χώρα μας μετατρέπεται στο τελευταίο δυτικό κράτος απέναντι σε μια – μη δυτική – περιφερειακή υπερδύναμη με αναθεωρητικές τάσεις (και αυτό χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τα προβλήματα στα βόρια σύνορα μας).
Τα παραπάνω σημαίνουν ότι ήδη η χώρα μας θα πρέπει να σκεφτεί τις αποφάσεις που θα πάρει για το μέλλον, μπροστά στην «νέα κατάσταση». Δεν θα προχωρήσω σε λεπτομερείς αναλύσεις σε αυτό το στάδιο. Αλλά σε κάθε περίπτωση δυο θα είναι οι γενικές επιλογές και οι δύο μάλλον δυσάρεστες.
Ή θα πρέπει να αποδεχτεί την κυριαρχία της Τουρκίας, καταλήγοντας σε μια μορφή «φινλαδοποίησης» όπου θα σημάνει μείωση των αμυντικών δαπανών και του στρατού της χώρας και εναπόθεση των ελπίδων μας στην διεθνή κοινότητα και στους διεθνείς οργανισμούς και στην καλή διάθεση της «νέας» Τουρκίας με μοιραία όμως εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων. Ή θα πρέπει η χώρα μας να πάρει μια «στροφή» προς την «ισραηλοποίηση» δηλαδή την βαθύτερη στρατιωτικοποίηση, της κοινωνίας μας (σταθερά υψηλές αμυντικές δαπάνες, αύξηση θητείας κλπ ) και την επιλογή των γεωπολιτικών στρατηγικών συμμαχιών και ενεργών πολιτικών. Προφανώς τα δύο σενάρια είναι απλοϊκές περιγραφές σε ένα σύντομο άρθρο και θα απαιτούσαν ιδιαίτερη ανάλυση, αλλά είναι μια εικόνα της πραγματικότητας που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε καθώς η «ανατολή» μας πλησιάζει.
Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα θα πρέπει να απομακρύνει κάθε ενδεχόμενο εξόδου της από την Ε.Ε. και τουναντίον να επιδιώξει την προώθηση της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Κάτι που θα αποτελεί και την «συνολική λύση» των γεωπολιτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει, ο δρόμος όμως προς αυτό το στάδιο ακόμα είναι μακρινός και απαιτεί την μέγιστη σοβαρότητα και την ταχύτατη ωρίμανση της πολιτικής ηγεσίας και του ελληνικού λαού.
Ο Σωτήρης Κατσέλος είναι οικονομολόγος, διεθνολόγος και πρώην υποψήφιος ευρωβουλευτής
