Γράφει ο Δημήτρης Κατσαρός
Η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου, έχει κάτι το ιδιαίτερο σε σύγκριση με τις άλλες μας εθνικές επετείους. Πρόκειται για τον εορτασμό και τη μνήμη της έναρξης ενός πολέμου και όχι της λήξης του, ενός πολέμου που τελικά δεν στέφθηκε από νίκη, αλλά την υποδούλωση της χώρας και τη γερμανική κατοχή.
Ο εορτασμός πέρα από τη μνήμη του έπους που κατέγραψε ο ελληνικός στρατός στα βουνά της Αλβανίας, εντοπίζεται περισσότερο στην διάθεση των Ελλήνων να πολεμήσουν και να αντισταθούν και λιγότερο στο που κατέληξαν οι μάχες. Αυτό το στοιχείο είναι εξόχως συγκινητικό. Θυμόμαστε, φυσικά, πόσο πολύτιμη συμβολή είχε η ελληνική αντίσταση στην καθυστέρηση των εχθρικών στρατευμάτων και την προσωρινή ανακοπή της πορείας τους, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην τελική έκβαση του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Είναι αποδεκτό από τους ιστορικούς ότι τα χιτλερικά στρατεύματα αντιμετώπισαν φρικτές δυσκολίες στον παγωμένο ρωσικό χειμώνα, πράγμα που θα είχε αποφευχθεί αν δεν χρειαζόταν να έχουν περάσει πρώτα από την ανυπότακτη Ελλάδα για να κάνουν αυτό που δεν κατάφεραν οι Ιταλοί.
Όμως ακόμη και αν δεν είχαμε όλες αυτές τις ιστορικές λεπτομέρειες να μας θυμίζουν την αξία των μαχών που δόθηκαν, η αξία της επετείου και ο χαρακτήρας της θα ήταν ο ίδιος. Θα αφορούσε κεντρικά το ΌΧΙ και την πρόθεση να τα χάσουμε όλα προκειμένου να μην τους αφήσουμε να μπουν στη χώρα ανενόχλητοι. Όμως είναι και άλλος ένας λόγος που επιλέγουμε να γιορτάζουμε την έναρξη του πολέμου και όχι τη λήξη του. Η λήξη του πολέμου για εμάς σηματοδότησε την έναρξη του εμφυλίου. Που μέχρι και σήμερα φέρνει παγωμάρα στη μνήμη και παραμένει σαν σιωπηλή σκέψη κάθε χρόνο την ημέρα της 28ης Οκτωβρίου.
Η ταπεινομένη Ελλάδα της ύστερης μεταπολίτευσης θυμάται πάντα το έπος του ’40 ως τα θάυματα που κάνουν οι Έλληνες όταν είναι ενωμένοι. Όλη η πολιτική κουλτούρα της μεταπολίτευσης αναπτύχθηκε στα θεμέλια της εθνικής ενότητας και του ξεπεράσματος του σκοτεινού παρελθόντος.
Τα λόγια του πιλότου της πολεμικής αεροπορίας, τη στιγμή που πετούσε με το αεροπλάνο πάνω από το Θερμαϊκό ήταν σύμβολο για αυτό το βήμα. Αρκέστικε να ευχηθεί χρόνια πολλά και να μας πει «Ψηλά το κεφάλι». Την ίδια ώρα μαθητές παρήλαυναν στο Χαλάνδρι. Όπως είναι συνηθισμένο εμβατήρια ακούγονταν από τα μεγάφωνα στους δρόμους. Όμως αυτή τη φορά ο Δήμαρχος επέλεξε να μπει μέσα σε αυτά και εκείνο που έγινε ο ύμνος του ΕΑΜ. Το εμβατήριο βέβαια είναι ένα ρώσικο παραδοσιακό τραγούδι, που εκτός από ύμνο του ΕΑΜ έγινε και χριστιανικό τραγούδι του κατηχητικού ή ακόμη και σύνθημα των οπαδών του Παναθηναϊκού. Και αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Άδωνη Γεωργιάδη και του Θανάση Πλεύρη, λες και το ΕΑΜ δεν έχει μέρος στην ένδοξη ιστορία της ελληνικής αντίστασης. Λες και την 28η Οκτωβρίου δε θυμόμαστε όλα τα δεινά αλλά και τα υψηλά του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου αλλά μόνο τις μάχες στην Αλβανία. Ο Γεωργιάδης μίλησε για εμφυλιοπολεμικό μίσος. Θλιβερό το γεγονός, μας θύμισε πως ποτέ δεν ξεπεράσαμε τις πληγές του εμφυλίου. Σε πλήρη αντίθεση με το πνεύμα των λόγων του αεροπόρου. Έδειξε για άλλη μια φορά τις δύο Ελλάδες. Όχι εκείνες των εθνικοφρόνων και των κομμουνιστών αλλά εκείνη που προσπαθεί να ανεβάσει το υψόμετρο του σκάφους και μαζί και το κεφάλι και εκείνη που παραμένει χαμερπής, ταπεινή και αμετανόητη αδελφοκτόνος.
