Η μία μετά την άλλη στη σειρά οι εταιρείες της παγκόσμιας αγοράς εγκαταλείπουν το υβριδικό μοντέλο εργασίας (συνδυασμός τηλεργασίας και εργασίας από το γραφείο) και στρέφονται στην εργασία από απόσταση. Η Yelp είναι μια από αυτές. Στα τέλη Ιουνίου, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Τζέρεμι Στόπελμαν ανακοίνωσε ότι οι 4.400 εργαζόμενοι της εταιρείας θα εργάζονται εξ αποστάσεως.
«Με τον καιρό συνειδητοποιήσαμε πως το μέλλον της εργασίας στη Yelp είναι εξ αποστάσεως», έγραψε σε μπλογκ ο Στόπελμαν.
Στην τηλεργασία επενδύουν και άλλες εταιρείες. Airbnb, 3M, Spotify και Lyft έχουν όλες υιοθετήσει την τηλεργασία. Τον Μάιο η TaskRabbit έκλεισε όλα τα γραφεία της, μεταξύ αυτών και τα κεντρικά της στο Σαν Φρανσίσκο, όπως έκανε και η PayPal τον Απρίλιο.
Οι επικεφαλής των εταιρειών θεωρούν ότι η εργασία από απόσταση, ικανοποιεί την επιθυμία των υπαλλήλων που θέλουν να εργάζονται μόνιμα από το σπίτι και ταυτόχρονα μειώνονται οι δαπάνες. Ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, μια τέτοια κίνηση ενέχει και κινδύνους, ειδικά όταν κανείς δεν είναι απολύτως σίγουρος πώς θα λειτουργήσει αυτό ή τι θα συμβεί στο μέλλον.
Γιατί δεν προχωράει το υβριδικό μοντέλο
Η περιπλοκότητα του υβριδικού μοντέλου εργασίας είναι ο κύριος λόγος της απόφασης των εταιρειών να υιοθετήσουν πλήρως την τηλεργασία.
«Η διαχείριση του υβριδικού μοντέλου είναι δύσκολη. Είναι πολύ σύνθετο ως προς τον σχεδιασμό του», λέει ο Φράνσις Μίλικεν, καθηγητής στη Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Στερν, του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.
Όταν οι εργαζόμενοι επέστρεψαν στα γραφεία τους άρχισαν να φαίνονται τα μειονεκτήματα του υβριδικού μοντέλου. Από τις άβολες τηλεδιασκέψεις μέχρι την ψυχική κόπωση των εργαζομένων και τη διασφάλιση της ταυτόχρονης παρουσίας στο γραφείο όλων των μελών μιας ομάδας.
Το υβριδικό μοντέλο είναι «λίγο μπερδεμένο», επιβεβαιώνει και ο Έρικ Γκονζάλες-Μουλέ, αναπληρωτής καθηγητής Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Ανθρώπινων Πόρων στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Κέλι, του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, στις ΗΠΑ.
Φαίνεται ότι δύσκολο και για τις εταιρείες που προσπαθούν να οργανώσουν τα υβριδικά προγράμματα εργασίας, αλλά και για τους εργαζόμενους, έπειτα από δύο χρόνια εργασίας στο σπίτι, όπου απολάμβαναν την αυτονομία τους και την οποία δεν θέλουν να χάσουν.
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι προτιμούν την τηλεργασία
Σε κάθε περίπτωση, τα δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα πως οι εργαζόμενοι επιθυμούν την τηλεργασία. Στην περίπτωση της Yelp, το 86% των συμμετεχόντων σε εσωτερική έρευνα επιθυμούσε να εργάζεται εξ αποστάσεως εξ ολοκλήρου ή τον περισσότερο καιρό. Μόνο 1% πηγαίνει στο γραφείο καθημερινά. Οι εταιρείες που υιοθετούν το μοντέλο αυτό απλώς ακολουθούν τα στατιστικά, διασφαλίζοντας πως οι εργαζόμενοι δεν θα παραιτηθούν προκειμένου να εργαστούν αλλού με τηλεργασία.
Είναι γεγονός ότι η τηλεργασία διευρύνει κατά πολύ τη δεξαμενή ταλέντων, αφού όσοι αναζητούν υπαλλήλους, μπορούν να ψάξουν σε όλη τη χώρα, αν όχι σε όλο τον κόσμο. Ταυτόχρονα ελλοχεύει ο κίνδυνος της απομάκρυνσης υποψήφιων εργαζομένων στους οποίους δεν αρέσει η εργασία από το σπίτι για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων η απομόνωση, η έλλειψη κατάλληλου χώρου στο σπίτι, περισπασμοί όπως παιδιά ή συγκάτοικοι, η πίεση που δέχθηκαν από την πανδημία και άλλα.
Ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν τομείς όπου απαιτείται η φυσική παρουσία για την εξυπηρέτηση των πελατών, όπως στον οικονομικό τομέα ή στα ξενοδοχεία και στους παρόχους υπηρεσιών υγείας· κλάδοι που είτε δεν θέλουν είτε δεν μπορούν να κλείσουν τους χώρους εργασίας.
Επιπλέον, οι ειδικοί επισημαίνουν τις προκλήσεις της ενσωμάτωσης των νέων εργαζομένων και την οικοδόμηση σχέσεων. Το μοντέλο της εξ ολοκλήρου τηλεργασίας θα μπορούσε να «βλάψει τους καινούριους εργαζόμενους», προσθέτει ο Γκονζάλες-Μουλέ. Πρόκειται για πρόβλημα ιδιαίτερα έντονο στους νεότερους σε ηλικία.
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα με την τηλεργασία
Και στην Ελλάδα τηλεργασία φαίνεται ότι επιθυμεί η συντριπτική πλειονότητα των εργαζομένων, αφού σύμφωνα με έρευνα της Focus Bari/YouGov το 70% των ερωτηθέντων είναι υπέρ της εργασίας εξ αποστάσεως.
Η τηλεργασία αποτελεί πρακτική των εταιρειών εδώ και πολλά χρόνια. Η μορφή και η συχνότητα που εμφανίζεται και οι κλάδοι που την εφαρμόζουν, είναι συνδεδεμένα με την εξέλιξη της τεχνολογίας και τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν παγκοσμίως.
Σύμφωνα με έρευνα του Σταμάτιου Παπαδόπουλου, παρά την ανοδική της πορεία ως τρόπος εργασίας, στη βάση της παραμένει μια προαιρετική πρακτική, που υπόκειται στη δικαιοδοσία του εκάστοτε εργοδότη, αν θα τη χρησιμοποιήσει, ενώ παράλληλα δεν υπάρχει ξεκάθαρο νομοθετικό πλαίσιο που να διαφυλάσσει και τον εργοδότη και τον εργαζόμενο, όπως αυτό που διέπει τη δια ζώσης εργασία.
Εξετάζοντας το σήμερα, βλέπουμε πως, σε μια χρονιά που συντάραξε όλο τον κόσμο η έλευση ενός επικίνδυνου ιού που ακόμα είναι σε εξέλιξη, η μορφή αυτή εργασίας επέτρεψε να μη παραλύσουν οι αγορές, να μη χαθούν θέσεις εργασίας και παράλληλα να παραμείνουν ασφαλείς οι άνθρωποι σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο. Πολλές χώρες πλέον, έχουν στην εργασιακή κουλτούρα τους να εφαρμόζουν τηλεργασία. Οι περισσότερες επιχειρήσεις τους είναι εξοπλισμένες και πάντα προετοιμασμένες να την εφαρμόσουν. Άλλες πάλι χώρες, κρατάνε μια επιφύλαξη για αυτή τη μέθοδο εργασίας και προσπαθούν να αποφεύγουν να τη χρησιμοποιούν, είτε γιατί δε τη θεωρούν αποτελεσματική, είτε γιατί έχουν συνηθίσει σε κλασικά μοτίβα εργασίας ή ακόμα και γιατί δεν μπορούν να την υποστηρίξουν.
Μέσα στις χώρες που συγκεντρώνουν χαμηλά ποσοστά εφαρμογής της είναι και η Ελλάδα. Μέχρι και πριν το ξέσπασμα του COVID-19, η χώρα μας συγκέντρωνε πολύ μικρό αριθμό εργαζομένων που δούλευαν εξ αποστάσεως, σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης ή και άλλων ηπείρων. Δεν έχει γίνει ακόμα σαφές, αν οι λόγοι για τους οποίου συμβαίνει αυτό υπόκεινται στο ισοζύγιο των αρνητικών και θετικών στοιχείων της τηλεργασίας ή αν απλά δεν απασχόλησε ποτέ τις επιχειρήσεις να το μελετήσουν ως μοντέλο εφαρμογής. Ακόμα και τώρα, που για λόγους υγείας εφαρμόζεται εκτενέστερα, δεν μελετάται ως ένα σύγχρονο μοντέλο που θα πρέπει να έχει νομοθετικό πλαίσιο και τρόπους εφαρμογής στις επιχειρήσεις. Όλα τα παραπάνω δημιουργούν το ερώτημα για το αν τελικά η τηλεργασία έχει περισσότερα θετικά ή αρνητικά στοιχεία έναντι της δια ζώσης. Καθώς επίσης, αν υπάρχει κάποιο ιδανικό μοντέλο εφαρμογής ή κάποιος τρόπος να μπορούμε να ξεχωρίζουμε, σε κάθε επιχείρηση, πώς δύναται να εφαρμοστεί με τον βέλτιστο τρόπο, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα.
Πρόκειται για μια νέα κατάσταση, οπότε δεν είναι ξεκάθαρο κατά πόσο θα επικρατήσει και πόσες εταιρείες είναι πρόθυμες να πάρουν αυτό το ρίσκο.
