Δεν υπάρχει κανείς εχέφρων άνθρωπος, έχω την αίσθηση, που να επιθυμεί η χώρα να παραμείνει σε ασφυκτικά μνημονιακά δεσμά και να μην επιστρέψει ως δανειζόμενη στις αγορές χρήματος. Θα είναι, άλλωστε, η πιο σαφής επιβεβαίωσης της επιστροφής στην κανονικότητα, την οποία μελετάμε εδώ και χρόνια, κι όμως βλέπουμε μόνο στη θεωρία.
Και, επειδή οι άνθρωποι δεν έχουν καμία πρεμούρα να μας δανείζουν και να περνούν εγκρίσεις δόσεων από τα κοινοβούλιά τους, οι πρώτοι που έχουν κάθε πρόθεση να βγούμε στις αγορές είναι οι δανειστές.
Το ερώτημα είναι πώς και με τι όρους θα βγούμε: η κυβέρνηση είναι σαφές ότι σχεδιάζει το αμέσως επόμενο διάστημα μια δοκιμαστική έξοδο. Η πιάτσα «βρώμισε» τις προηγούμενες μέρες πως αυτό θα γινόταν αυτή την εβδομάδα, αλλά δεν φαίνεται εφικτό. Οι νεότερες πληροφορίες θέλουν το Μαξίμου και το οικονομικό επιτελείο να το επεξεργάζονται εντός του μήνα. Μπορεί να γίνει, μπορεί και να μην γίνει. Όπως και να έχει, πάντως, είτε γίνει τώρα είτε τον Σεπτέμβριο, μικρή θα είναι η διαφορά. Η αλήθεια είναι είτε στη μία είτε στην άλλη πως αυτή τη στιγμή δεν πληρούμε τις προϋποθέσεις για να βγούμε κανονικά στις αγορές. Σε έναν χρόνο; Ίσως, αλλά υπάρχουν ακόμα ορισμένες βασικές προϋποθέσεις.
Ας ξεκινήσουμε με κάτι βασικό. Η κυβέρνηση έκλεισε τη δεύτερη αξιολόγηση, με μεγάλη καθυστέρηση βέβαια, αλλά ολοκληρώθηκε ένας κύκλος με βασικές εκκρεμότητες, η εκπλήρωση των οποίων θα ολοκληρώσει το νέο προφίλ της χώρας. Τώρα, μπορεί να εκκρεμεί η τρίτη αξιολόγηση, αλλά υπάρχουν και άλλα ζητήματα που πρέπει να τρέξουν με μεγάλη σοβαρότητα. Ο Γιάννης Στουρνάρας μίλησε για την ανάγκη να γίνουν ορισμένες εμβληματικές μεταρρυθμίσεις. Πράγματι, αυτή η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει ακριβώς τα αντίθετα από όσα διακήρυττε, αλλά έτσι είναι η πολιτική. Η εξουσία έχει κόστος και αυτό είναι το κόστος για τον ΣΥΡΙΖΑ. Συνεπώς, ναι, προκειμένου να δοθεί το σωστό σήμα στην επενδυτική κοινότητα, η κυβέρνηση πρέπει να τρέξει άμεσα και να ολοκληρώσει ορισμένες εκκρεμούσες κινήσεις στο μέτωπο των αποκρατικοποιήσεων.
Η έξοδος στις αγορές δεν μπορεί να γίνει με επικοινωνιακούς όρους. Το Μαξίμου πολύ καλά κάνει και το λέει, απλά δεν είμαι τόσο σίγουρος ότι θα το τηρήσει, με δεδομένη τη φοβερή πίεση από τη ΝΔ και μερίδα των ΜΜΕ και την αδήριτη ανάγκη για αλλαγή ατζέντας. Πράγματι, υπάρχει η προδιάθεση για ένα θετικό momentum. Αλλά το momentum, πρέπει να συνδυαστεί με τις κατάλληλες πολιτικές, προκειμένου να εκτιναχθεί το ελατήριο. Αλλιώς, μπορεί να είναι κάτι άνευ νοήματος, μόνο για πολιτική εκμετάλλευση.
Το Μαξίμου γνωρίζει κάτι θεμελιώδες, διότι στο εσωτερικό του υπάρχουν άνθρωποι που ξέρουν οικονομικά: το επιτόκιο πρέπει να συμβαδίζει με τους ρυθμούς ανάπτυξης. Δηλαδή, οι ρυθμοί ανάπτυξης πρέπει να είναι μεγάλοι και το επιτόκιο όλο και μικρότερο. Για παράδειγμα, επιτόκιο 5% και ανάπτυξη 1,5% καθιστά το ελληνικό χρέος μεσοπρόθεσμα μη βιώσιμο. Γι’ αυτό λέμε ότι η έξοδος στις αγορές πρέπει να είναι προϊόν, κορωνίδα, των σωστών πολιτικών επιλογών. Ναι, υπάρχει το χρηματοδοτικό μαξιλάρι του ESM, αλλά αυτό δεν είναι πανάκεια. Αν η κυβέρνηση δεν ασκήσει πολιτικές για να μεγαλώσει την πίτα, να αυξήσει τον εθνικό πλούτο, το όλο αφήγημα για επιστροφή στις αγορές θα καταστεί καθρεφτάκι για τους ιθαγενείς και τους κομματικούς.
Μπορεί η κυβέρνηση να κάνει αυτό που δυσκολεύεται και κάνει με χίλια ζόρια; Δηλαδή, ιδιωτικοποιήσεις και μεταρρυθμίσεις; Εκεί θα κριθεί και το αν θα μπορέσει να γυρίσει το πολιτικό παιχνίδι, γιατί μέχρι στιγμής ούτε την ατζέντα δεν μπορεί να θέσει.
