Γράφει ο Τασιόπουλος Σταύρος,
Νομικός, LLM Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης
Το ζήτημα που καλείται ο λαός της Σκωτίας να αποφασίσει, αφορά και μπορεί να επηρεάσει όλη την Ευρώπη, την ΕΕ και την Ευρωζώνη. Η απόφαση της κυβέρνησης της Σκωτίας να υλοποιήσει το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας της χώρας, μετά από δεκαετίες συζητήσεων και έπειτα από τρεις αιώνες κοινής πορείας με την Βρετανία, είναι κρίσιμη για το μέλλον της ευρωπαϊκής ηπείρου συνολικά.
Κατ αρχήν ας δούμε τη Σκωτία ως μια χώρα που ανήκει στον αναπτυγμένο Βορρά της Ευρώπης, με φυσικό και ορυκτό πλούτο, με χωρικά ύδατα και ΑΟΖ που εκτείνεται στον Βόρειο Ατλαντικό, με αξιόλογο επίπεδο λειτουργίας των θεσμών της εκπαίδευσης και της δικαιοσύνης, με σημαντικό ποσοστό παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ και με δυναμικό χαρακτήρα της βιομηχανίας της. Πρόκειται δηλαδή για μια αναπτυγμένη οικονομία και χώρα με εξαιρετικές βάσεις και δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης.
Ακολούθως λόγω και της ανεξαρτησίας στο σύστημα δικαιοσύνης, εκπαίδευσης και της Εκκλησίας της, και επίσης με βάση τα πολιτικά δεδομένα της χώρας, η Σκωτία είναι συνολικά και διαχρονικά μια προοδευτικότερη χώρα σε σχέση με την Βρετανία, με έντονη διαφοροποίηση από την περίοδο της Θάτσερ. Η αντίθεση αυτή ύστερα και από τις κυβερνήσεις των Εργατικών του Μπλερ, ανέδειξε το κυρίαρχο πρόβλημα της αδυναμίας μιας ουσιαστικής έκφρασης της πολιτικής επιλογής των Σκωτσέζων. Δηλαδή ναι μεν η Σκωτία ψήφιζε πιο προοδευτικά, τα συνολικά αποτελέσματα είχαν άλλο χαρακτήρα με αποτέλεσμα την έλλειψη αποτύπωσης των πολιτικών προτιμήσεων των Σκωτσέζων. Αυτό το γεγονός σε συνδυασμό με τον έλεγχο της φορολογικής πολιτικής από την κεντρική βρετανική κυβέρνηση, δεν αφήνει πολλά περιθώρια στο Σκωτικό Κοινοβούλιο, που λειτουργεί από το 1999, για άλλη κατεύθυνση.
Άρα παρατηρείται ότι το δημοψήφισμα στη Σκωτία δεν έχει να κάνει με εθνικιστικά κινήματα ή αντιλήψεις περί ανωτερότητας φυλής και πολιτισμού από την Αγγλία, αλλά με διαφορετική κατά βάση πολιτική αντίληψη ενάντια των κατευθύνσεων του συντηρητισμού και της λιτότητας που ειδικά μετά το 2008 αποτελεί βασική στρατηγική της ΕΕ και της Μεγάλης Βρετανίας. Ταυτόχρονα η Σκωτία είναι χώρα με δομές, δυνατότητες και πλούτο ώστε να μπορεί να διαχειριστεί πιο εύκολα την επιδιωκόμενη ανεξαρτησία της.
Βέβαια, το καίριο ερώτημα είναι αν η μια ανέξαρτητη Σκωτία θέλει να είναι και κράτος-μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Και στα δύο ερωτήματα η απάντηση είναι ΝΑΙ και για αντικειμενικούς λόγους και για λόγους που οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας προτάσσουν. Η Σκωτία έχει ευρωπαϊκή νοοτροπία και κουλτούρα και θα ήταν όφελος για την ΕΕ που έχει εντάξει χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, να έχει μέλος την Σκωτία. Επίσης η Ευρωζώνη την ώρα που ετοιμάζεται το 2015 να υποδεχτεί τη Λιθουανία, θα ήταν αδιανόητο να μην επιθυμεί την ένταξη μιας χώρας με πλούτο, και αναπτυξιακές δυνατότητες.
Την ίδια ώρα και η Σκωτία, ναι μεν θα μπορούσε να παραμείνει εκτός ΕΕ και Ευρώ σε μια κατεύθυνση ανάλογη της Νορβηγίας, όμως η προτιμότερη για αυτήν κίνηση θα ήταν να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως μέλος ενός ισχυρού διεθνούς οργανισμού και σε μια νομισματική ένωση, με άλλους όρους από αυτήν του Ηνωμένου Βασιλείου και της Λίρας.
Στο πάντρεμα αυτό τα οφέλη της Ευρώπης θα ήταν πολλαπλά διότι:
α) η Σκωτία δεν είναι Βαλκάνια και Ανατολική Ευρώπη που η ένταξη χωρών ναι μεν μεγάλωσε την ΕΕ, αλλά λειτουργεί σε τρεις ταχύτητες
β) η Σκωτία μπορεί να δώσει την απάντηση ότι οι πολιτικές λιτότητας είναι και λαθεμένες και μη λειτουργικές, και μια νέα χώρα πλούσια, της απορρίπτει εξ αρχής
γ) μπορεί να βοηθήσει την ΕΕ και την Ευρώπη συνολικά να επικαιροποιήσει τις Αρχές και τις Αξίες, που διαμόρφωσαν την ευρωπαϊκή κουλτούρα της Ενωμένης Ευρώπης και έθεσαν τις βάσεις μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
δ) η Σκωτία ίσως είναι τελικά η απόδειξη και από μηχανής θεός και σύμμαχος των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου, ενάντια στις πολιτικές λιτότητας που επιβάλλει η Γερμανία με τη σύμπραξη των Βόρειων χωρών και την ανοχή των νεοεισερχόμενων στην Ένωση κρατών
Το ΝΑΙ της Σκωτίας για ανεξαρτησία σημαίνει, ΟΧΙ στις πολιτικές λιτότητας στην Ευρώπη, ΟΧΙ στην απομάκρυνση από τις αξίες που δημιούργησαν την ΕΕ, ΟΧΙ στην στείρα νομισματική ενοποίηση υπό τις εντολές της πιο ισχυρής χώρας, ΟΧΙ στον εθνικισμό και τη μισαλλοδοξία που εκφράζεται στις ευρωπαϊκές χώρες.
Πάντως ό,τι και να αποφασίσουν οι Σκωτσέζοι θα είναι χρήσιμο να μελετήσουμε ως Ελλάδα των Μνημονίων πως κατόρθωσε η Σκωτία να επιδιώκει ανεξαρτησία από την Βρετανία φτάνοντας σε ένα υψηλό επίπεδο κρατικής και οικονομικής υπόστασης ως χώρα.
