Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Με αργά και δειλά βήματα ο μηχανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσπάθησε να συντάξει ένα πλαίσιο προτάσεων για την ολική αναμόρφωση της Ένωσης με μόνο γνώμονα την διόρθωση των ατελειών που έχουν δημιουργηθεί και διογκωθεί τελευταία.
Έτσι ο Πρόεδρος της Κομισιόν την Τετάρτη προχώρησε στην κατάρτιση ενός πρώτου πλαισίου προτάσεων, το οποίο τέθηκε ενώπιον των ηγετών των κρατών μελών που αποτελούν την Ένωση προς εξέταση σε πρώτο στάδιο, αλλά και προς την επεξεργασία των ζητημάτων αυτών. Οι περισσότερες μάλιστα από τις προτάσεις ταυτίζονται με το πλαίσιο που είχε καταθέσει ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν.
Αμέσως μετά την ανακοίνωση των προτάσεων Γιούνκερ για την αναμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Spiegel σχολίασε τις προτάσεις λέγοντας πως τα περισσότερα από όσα εξαγγέλλει ο Πρόεδρος της Κομισιόν δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν, ενώ ήταν θετικό ως προς την δημιουργία θέσης υπουργού οικονομικών.
Οι προτάσεις της Επιτροπής
Οι κύριοι άξονες των προτάσεων είναι η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου, ο ορισμός ενός ‘’υπουργού Οικονομικων” της ευρωζώνης που θα είναι πρόεδρος του Eurogroup και αντιπρόεδρος της Επιτροπής και η ενεργοποίηση μηχανισμών, τόσο για τη δημοσιονομική σταθερότητα, όσο και για την προώθηση διαρθρωτικών αλλαγών στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Επίσης προτείνεται η δημιουργία ειδικού προϋπολογισμού για την Ευρωζώνη. Αυτός ο ειδικός προϋπολογισμός θα έχει σκοπό να βοηθήσει σε περίπτωση οικονομικών κρίσεων που δεν θα είναι απαραίτητα δημοσιονομικές. Σε αυτήν την πρόταση μπορεί να αντισταθεί η Γαλλία, η οποία θα ήθελε ο εν λόγω προϋπολογισμός να χρησιμοποιηθεί περισσότερο για την τόνωση των επενδύσεων, αλλά και η Γερμανία, που δεν θέλει καθόλου τη δημιουργία ενός τέτοιου προϋπολογισμού.
Σε ότι αφορά την θέση του «υπερυπουργού» Οικονομικών της Ευρωζώνης, αυτός που πρόκειται να αναλάβει αυτήν τη θέση θα έχει δύο αρμοδιότητες, καθώς θα είναι και αντιπρόεδρος της Επιτροπής και επικεφαλής του Eurogroup. Η δημιουργία μιας τέτοιας θέσης αναμένεται να βρει μεγάλη αντίσταση από ορισμένα κράτη-μέλη, μιας και ήδη οι Γερμανοί έχουν τονίσει ότι απαιτεί αλλαγή στις συνθήκες, ενώ άλλοι αξιωματούχοι μιλούν για μεταρρύθμιση που θα μπορούσε να γίνει αργότερα, μετά το 2025.
Μέσα στο πλαίσιο προτάσεων που ανακοίνωσε σήμερα ο Πρόεδρος Γιούνκερ συμπεριλήφθηκε και μία ανακοίνωση σχετικά με τα νέα δημοσιονομικά μέσα για μια σταθερή ζώνη του ευρώ εντός του πλαισίου της ΕΕ που προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αναπτυχθούν ορισμένοι δημοσιονομικοί μηχανισμοί, ουσιαστικοί για τη ζώνη του ευρώ και το σύνολο της ΕΕ, στο πλαίσιο των υφιστάμενων και μελλοντικών δημόσιων οικονομικών της ΕΕ.
Η ανακοίνωση εξετάζει τέσσερις πιθανούς μηχανισμούς: α) παροχή στήριξης στα κράτη μέλη για την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μέσω ενός εργαλείου για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων και τεχνικής στήριξης κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών·
β) ειδικό μηχανισμό σύγκλισης για τα κράτη μέλη που καταβάλλουν προσπάθειες να ενταχθούν στο ευρώ· γ) μηχανισμό ασφάλειας για την Τραπεζική Ένωση, μέσω του ΕΝΤ/ΕΜΣ, που πρέπει να συμφωνηθεί έως τα μέσα του 2018 και να τεθεί σε λειτουργία έως το 2019· και δ) μηχανισμό σταθεροποίησης με σκοπό τη διατήρηση των επιπέδων των επενδύσεων σε περίπτωση μεγάλων ασύμμετρων κραδασμών.
Η Επιτροπή θα υποβάλει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες τον Μάιο 2018, στο πλαίσιο των προτάσεών της για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο μετά το 2020. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα κληθούν τότε να εγκρίνουν τις προτάσεις αυτές έως τα μέσα του 2019.
Για την περίοδο 2018-2020, η Επιτροπή προτείνει επίσης την ενίσχυση του Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων, διπλασιάζοντας τη διαθέσιμη χρηματοδότηση για δραστηριότητες τεχνικής συνδρομής που θα φθάσει το ποσό των 300 εκατ. EUR έως το 2020.
Επίσης, η Επιτροπή προτείνει τη δοκιμή του νέου εργαλείου υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων σε πιλοτικό στάδιο. Για το σκοπό αυτό, προτείνει στοχευμένες αλλαγές στον κανονισμό περί κοινών διατάξεων που διέπει τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ), ώστε να αυξήσει τις δυνατότητες να χρησιμοποιείται μέρος του αποθεματικού επίδοσης για την υποστήριξη συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να εγκρίνουν τις δύο τελευταίες προτάσεις το 2018.
Το ΔΝΤ της Ευρώπης
Μία από τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινε η Κομισιόν είναι η μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, προικίζοντάς το με περισσότερες εξουσίες, έτσι ώστε σε μια μελλοντική οικονομική κρίση ένα κράτος-μέλος να στρέφεται μόνο στον ESM για χρηματοδότηση με την τεχνική στήριξη της Ε.Ε., κρατώντας το ΔΝΤ μακριά από ευρωπαϊκά σύνορα.
Το ΕΝΤ αναμένεται, κατά την Επιτροπή, να βασιστεί στην αρχιτεκτονική του ΕΜΣ, με ουσιαστική διατήρηση των υφιστάμενων χρηματοπιστωτικών και θεσμικών δομών του, μεταξύ άλλων όσον αφορά τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων.
Όλες οι σημαντικές αποφάσεις, όπως η άντληση κεφαλαίων από τις αγορές, που θα παίρνει ο ενισχυμένος ΕSM ή κατά πόσον θα πρέπει να διασωθεί ένα κράτος-μέλος, θα απαιτούν ομοφωνία. Το πόσο μεγάλο θα είναι το ποσό της διάσωσης θα αποφασίζεται αν υπάρχει πλειοψηφία 85% – περισσότερο από το 80% που ίσχυε έως τώρα. Αυτή η τελευταία ρύθμιση δίνει στα ισχυρά κράτη-μέλη, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία, το δικαίωμα του βέτο.
Με την πάροδο του χρόνου, το ΕΝΤ θα μπορεί επίσης να αναπτύξει νέα χρηματοδοτικά μέσα, για παράδειγμα να υποστηρίξει πιθανή σταθεροποιητική λειτουργία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται από την Επιτροπή να εγκρίνουν αυτή την πρόταση έως τα μέσα του 2019.
Μαύρη λίστα από την Κομισιόν
Το πρώτο βήμα για μία ιχνηλάτηση της παράνομης οικονομικής δραστηριότητας επιχειρηματιών σε φορολογικούς παραδείσους έγινε. Η Κομισιόν προχώρησε στην κατάρτιση μίας αναλυτικής μαύρης λίστας στην οποία εντάσσονται 17 χώρες που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν κυρώσεις αν δεν αλλάξουν τις φορολογικές πρακτικές τους για να αντιμετωπίσουν τη φοροδιαφυγή από πολυεθνικές, αλλά και από πολίτες.
Άλλες 47 χώρες, που εντάχθηκαν σε μια γκρίζα λίστα, δεσμεύθηκαν να αλλάξουν τη φορολογική νομοθεσία τους. Στον κατάλογο με τους φορολογικούς παραδείσους περιλαμβάνονται χώρες όπως Nότια Κορέα, Παναμάς, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαρμπέιντος, Γρενάδα, Μακάο, Νήσοι Μάρσαλ, Παλάου, Σάντα Λουτσία, Μπαχρέιν, Γκουάμ, Σαμόα, Aμερικανική Σαμόα, Ναμίμπια, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Τυνησία και Μογγολία, οι οποίες δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα φορολόγησης.
