Γράφει ο Ceteris Paribus
Ποια είναι τα «μέτωπα» της πολιτικής σκηνής; Ποια είναι η μείζων πολιτική διακύβευση της παρούσης συγκυρίας και των επόμενων μηνών; Αν απαντήσετε η υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών ή οι δημοσκοπήσεις και το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, χάσατε! Η μεγάλη διακύβευση είναι μία: ποιος θα υπογράψει και θα διαχειριστεί, και με ποιους όρους και προϋποθέσεις επιτυχίας, το συγκαλυμμένο 4ο μνημόνιο με τους δανειστές (περιλαμβανομένου του ΔΝΤ), ώστε να αποφευχθεί το «τρομερό δίλημμα»!
Αν σας φαίνονται μπερδεμένα όλα αυτά, εξηγούμεθα!
Η εγχώρια πολιτική σκηνή έχει συνηθίσει να ανεβάζει πολιτικά θεάματα αμφίβολης ποιότητας και επαρχιώτικου πνεύματος, που συχνά κατεβαίνουν άρον-άρον με παρέμβαση της ανώτατης σκηνοθετικής… αρχής των δανειστών. Συνέβη τόσες φορές, ώστε να είναι πλέον εντυπωσιακό το γεγονός ότι ξανασυμβαίνει, καθώς η παρατηρητικότητα, η οξυδέρκεια και οι ποιοτικές απαιτήσεις του «κοινού» έχουν με τα χρόνια αμβλυνθεί σε επικίνδυνα μεγάλο βαθμό, εξαιτίας της παρακμής της εγχώριας πολιτικής σκηνής.
Ως αποτέλεσμα, στην Ελλάδα είναι διαδεδομένο ένα μάλλον περίεργο είδος στρουθοκαμηλισμού: να μην αντιλαμβανόμαστε τη σημασία αυτών που οι ίδιοι λέμε, και να συνεχίζουμε σαν να μην ειπώθηκαν ή και σαν να μην υπήρξαν. Πρώτο θέμα της δεύτερης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος θα είναι το Ασφαλιστικό, απεκάλυψε ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ. Ασφαλώς μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι νέα, «οριστική» και «αξιόπιστη» μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού ζητεί και το ΔΝΤ ως ανελαστική προϋπόθεση για τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα.
Ένας απλός συνδυασμός των δύο αυτών δεδομένων, οδηγεί στο απλό συμπέρασμα ότι επιλογή της ΕΕ είναι η παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα και η ικανοποίηση της απαίτησής του για νέα μέτρα που -στην πράξη- θα ισοδυναμούν με 4ο μνημόνιο και θα αποκαθιστούν την αξιοπιστία των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα, τους οποίους το Ταμείο θεωρεί ανέφικτους με τα έως τώρα ληφθέντα μέτρα.
Η δήλωση του Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του ευρωπαϊκού μηχανισμού σταθερότητας (ESM), ότι τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το ελληνικό χρέος θα αποφασιστούν πιθανότατα φέτος και θα αποσκοπούν «στη μείωση της ευαισθησίας της ελληνικής οικονομίας στα επιτόκια», παράλληλα με την εκτίμηση ότι η Ελλάδα μπορεί να βγει στις αγορές το 2017 αν εξακολουθήσει τις μεταρρυθμίσεις, εδραιώνουν το σενάριο.
Με τη συνήθη διπλωματική γλώσσα, αλλά για όποιον ξέρει να τη διαβάζει απερίφραστα, οι δανειστές προσφέρουν για μία ακόμη φορά στην ελληνική κυβέρνηση (ή σε όποιον θα ήθελε να την αντικαταστήσει…) «σκληρή αγάπη», με τη μορφή ενός σκληρού success story: ευρείες αλλαγές στο παρόν τρίτο μνημόνιο ώστε να «χωρέσει» και το ΔΝΤ, βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος και επανάληψη των δεσμεύσεων για μεσομακροπρόθεσμα μέτρα ύστερα από το 2018, που σε συνδυασμό με την εξ αυτών απορρέουσα συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» της ΕΚΤ, θα διαμορφώσουν «φιλικό» διεθνές κλίμα για την ελληνική οικονομία, ώστε η Ελλάδα να επιστρέψει στις αγορές και η ελληνική οικονομία να ανακτήσει τη διεθνή της αξιοπιστία.
Όποιος νομίζει ότι όλα αυτά είναι τυχαία, κάνει λάθος. Όποιος νομίζει ότι οι δανειστές δεν παρακολουθούν με μεγάλη προσοχή τα τεκταινόμενα στην ελληνική πολιτική σκηνή, ή αδιαφορούν γι’ αυτήν, κάνει επίσης λάθος. Οι δανειστές στέλνουν ένα μήνυμα όχι μόνο προς την κυβέρνηση, αλλά και προς όλο το πολιτικό σύστημα: «Η σωτηρία που μπορούμε να σας προσφέρουμε είναι αυτή. Take it or leave it». Φυσικά όλοι γνωρίζουν τι σημαίνει η μη ανταπόκριση σε μια τέτοια πρόταση: ότι αυτόματα το δίλημμα θα τεθεί σε άλλη βάση: 4ο θηριώδες μνημόνιο ή Grexit!
Παρ’ όλο τον αυτισμό που διακατέχει το ελληνικό πολιτικό σύστημα, φαίνεται πως κανείς δεν παρέβλεψε το μήνυμα των δανειστών… Διότι πράγματι δεν υπάρχει κανείς στοιχειωδώς εχέφρων συστημικός πολιτικός που να επιθυμεί αντί για ένα συγκαλυμμένο 4ο μνημόνιο, να βρεθεί μπροστά στο δίλημμα «4ο θηριώδες μνημόνιο ή Grexit»! Όλοι προτιμούν το συγκαλυμμένο 4ο μνημόνιο. Αλλά αυτό προϋποθέτει μια -συγκαλυμμένη επίσης, αλλά ουσιαστική- συναίνεση των μνημονιακών πολιτικών δυνάμεων ώστε να αποφευχθεί η «αλλαγή πίστας» και η μετάπτωση στο τρομερό δίλημμα…
Ίσως έτσι να εξηγείται ότι ξαφνικά τα κόμματα φόρεσαν τα συναινετικά τους χαμόγελα κατά τη διαδικασία για τη συγκρότηση του ΕΣΡ, όταν μέχρι χθες η σχετική διαδικασία θύμιζε… Βυρηττό της δεκαετίας του ’80. Εντάξει, πρέπει να πουλήσουν και τα θεάματα της εγχώριας πολιτικής σκηνής, αλλά στα κενά διαστήματα όπου δεν ισχύει η σιδηρά πειθαρχία των μνημονιακών αναγκαιοτήτων…
Αν το σενάριο των δανειστών και η εξαναγκαστική συναίνεση που προκαλεί στο εγχώριο πολιτικό σύστημα επιβεβαιωθούν, δεν θα πρόκειται προφανώς για συναίνεση απλώς όσον αφορά το ΕΣΡ και τις τηλεοπτικές άδειες, αλλά με τη σκέψη στο «τρομερό δίλημμα».
Ασφαλώς ένα τέτοιο σενάριο για τις εξελίξεις, προετοιμάστηκε από τα γεγονότα του τελευταίου διαστήματος: τη δημοσκοπική κατάρρευση του κυβερνώντος κόμματος και της δημοφιλίας του πρωθυπουργού, τη συντριπτική ήττα του στο ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών που τον υποχρεώνει σε ένα συνδυασμό υποχωρήσεων και συμβιβασμών, την εγκατάλειψη του πρωθυπουργού από τους «φίλους» του Ολάντ και Σουλτς, την αναζωογόνηση των σχέσεων ΠΑΣΟΚ και ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας κ.λπ.
Το συγκαλυμμένο 4ο μνημόνιο ασφαλώς θα το υπογράψει ο κ. Τσίπρας. Διότι, όπως έχουμε ξαναγράψει, σενάρια πρόωρων εκλογών είναι σενάρια συνώνυμα με την πολιτική κρίση και την αστάθεια, η οποία με τη σειρά της συνεπάγεται αναπόφευκτα «αλλαγή πίστας» και μετάπτωση σε υπαρξιακά ερωτήματα τύπου Grexit.
Φυσικά, ο κ. Τσίπρας θα ελπίζει, όπως το ήλπισε και ένα χρόνο πριν, ότι θα είναι αυτός που θα βγάλει την Ελλάδα από την κρίση. Αν είναι λίγο πιο εχέφρων, θα θέλει απλώς να κερδίσει χρόνο με την τυφλή ελπίδα ότι κάτι αισιόδοξο μπορεί να κρύβει το μέλλον.
Από την άλλη, η αντιπολίτευση, μείζων και ελάσσων, θα μπορεί να σχεδιάσει με βάση το σενάριο ότι με τέτοια επίπεδα πολιτικής φθοράς ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση δεν θα ανακάμψουν ποτέ. Απλώς θα βγάλουν και άλλη «βρόμικη δουλειά», για να φύγουν σε μια πιο πρόσφορη στιγμή – και πάντως όχι πολύ μακριά από τώρα.
Όσο για τους δανειστές, θα «μπαλώσουν» προσωρινά τις μεταξύ τους σχέσεις και θα «κλοτσήσουν το τενεκεδάκι» που λέγεται Ελλάδα λίγο μακρύτερα.
Σε λίγο θα μάθουμε ποιος θα κυβερνά τις ΗΠΑ. Σε λιγότερο από 1 χρόνο από τώρα θα ξέρουμε όχι μόνο ποιος θα κυβερνά τη Γερμανία και τη Γαλλία, αλλά και ποιες πιθανότητες επιβίωσης θα έχουν η Ευρωζώνη και η Ε.Ε.
Μέχρι τότε, όλοι χρειάζονται ένα time out στο ελληνικό «μέτωπο»…
