H τελευταία σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το προσφυγικό μπορεί να κατέληξε σε μια μεσοβέζικη συμφωνία, αλλά το θέμα παραμένει ορθάνοιχτο καθώς η Ευρώπη και όχι μόνο η Γερμανία δεν φαίνεται να έχει τρόπο να αντιμετωπίσει το ζήτημα των πολλών δεκάδων χιλιάδων που συνωστίζονται στα εξωτερικά της σύνορα ή στη Βόρεια Αφρική και περιμένουν την ευκαιρία της ζωής τους.
Προφανώς, όπως και σε πολλά άλλα ζητήματα η Γερμανία δίνει τον τόνο των εξελίξεων, αλλά στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι μόνον αυτή το πρόβλημα.
Χαρακτηριστική είναι η ανάλυση του Politico που υπογράφουν οι Jacopo Barigazzi και Matthew Karnitschnig, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ντόμινο που θα επηρεάσει ξανά την ζώνη Σέγνκεν.
«Η Αυστρία και η Ιταλία ανέφεραν ότι σχεδιάζουν να επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους εάν το Βερολίνο προχωρήσει στα δικά του σχέδια για την δημιουργία των λεγόμενων κέντρων τράνζιτ στα νότια σύνορα, έτσι ώστε να επιταχυνθούν οι απελάσεις προσφύγων που δεν δικαιούνται άσυλο στη χώρα. Εάν προχωρήσουν, η επιβίωση της ζώνης του Σένγκεν τίθεται σε κίνδυνο» αναφέρεται στο άρθρο, ενώ παρατίθενται και οι δηλώσεις αυστριακών και ιταλών αξιωματούχων.
«Εάν αυτή η συμφωνία γίνεται και επίσημα η θέση της Γερμανίας, είμαστε αναγκασμένοι να αναλάβουμε δράση και η ομοσπονδιακή κυβέρνηση είναι έτοιμη να λάβει ειδικά μέτρα για να προστατεύσει τα νότια σύνορά μας» ανέφερε η ηγεσία της Αυστρίας. «Είμαι έτοιμος από αύριο να επαναφέρω τους ελέγχους στο Brenner [το σύνορο Ιταλίας-Αυστρίας]. Από μια τέτοια κίνηση έχουμε μόνο να κεδίσουμε» δήλωσε από τη μεριά του ο ιταλός υπουργός Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι από τη Λέγκα.
Όσο σοβαρός και αν εκτιμάται ο κίνδυνος του προσφυγικού, τα οικονομικά ρίσκα που συνδέονται με την επαναφορά των συνοριακών ελέγχων ή την αυστηροποίησή τους θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις, σημειώνουν το Politico και προσθέτει: Το πέρασμα του Brenner συνιστά μια από τις βασικές εμπορικές οδούς της ΕΕ και κρίσιμη «αρτηρία» για την ιταλική βιομηχανία και τη διασύνδεσή της με τη Γερμανία και τις αγορές της Βόρειας Ευρώπης. Και οι γερμανικές εταιρίες ανησυχούν από ένα ενδεχόμενο κλείσιμο του συγκεκριμένου περάσματος. Από τη μεριά της η Αυστρία ανησυχεί περισσότερο από το ενδεχόμενο επιβολής αυστηρότερων ελέγχων στα βαυαρικά σύνορα, που συνιστούν το βασικό πέρασμά της προς τις άλλες ευρωπαϊκές αγορές.
Ο κίνδυνος ενός ντόμινο
Σύμφωνα με την ανάλυση των συγγραφέων, παρά το γεγονός ότι ο συμβιβασμός που επετεύχθη ανάμεσα στη Μέρκελ και τον Ζεεχόφερ απέτρεψε την παραίτηση του τελευταίου, οι συνέπειες της συμφωνίας έγιναν αισθητές στις Βρυξέλλες.
Διπλωμάτες ανέφεραν στο Politico ότι η κίνηση της Μέρκελ θα μπορούσε να πυροδοτήσει το κλείσιμο εσωτερικών συνόρων στο ευρωπαϊκό μπλοκ. Ακριβώς μια τέτοια εξέλιξη προσπάθησαν να αποφύγουν οι ηγέτες της ΕΕ στην τελευταία σύνοδο, προσέθεταν. «Αυτό που συμφώνησε η Μέρκελ είναι το ακριβώς αντίθετο από την πολιτική των ανοιχτών θυρών που υποστήριξε» όταν η προσφυγική κρίση ήταν στο απόγειό της το 2015, ανέφερε ένας διπλωμάτης από την κεντρική Ευρώπη. «Εάν το Βερολίνο προχωρήσει με τα σχέδια που έχουν δημοσιοποιηθεί, ο κίνδυνος ενός ντόμινο μοιάζει αρκετά πιθανός» ανέφερε άλλος διπλωμάτης από τη Βόρεια Ευρώπη στο Politico.
Η συμφωνία Μέρκελ-Ζεεχόφερ χαρακτηρίστηκε πάντως την Τρίτη ως συμβατή με το ευρωπαϊκό δίκαιο από τον επικεφαλής της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Η στρατηγική της Μέρκελ
Όπως αναφέρει το Politico, η στρατηγική της Μέρκελ είναι να αποφύγει τα μονομερή μέτρα στο θέμα της μετανάστευσης. Έτσι, προκειμένου να έχουν εφαρμογή σε συναινετικό πλαίσιο τα περίφημα κέντρα τράνζιτ θα πρέπει να συναφθούν διμερείς συμφωνίες επαναπροώθησης με τις χώρες εισόδου, κάτι που έχει ήδη καταφέρει με την Ελλάδα και την Ισπανία. Σε δηλώσεις της στο γερμανικό κοινοβούλιο, η καγκελάριος τόνισε ότι αντίστοιχες συμφωνίες θα επιδιωχθούν και με άλλες χώρες, με τον υπουργό Εσωτερικών, Χορστ Ζεεχόφερ, να έχει αναλάβει τις σχετικές διαπραγματεύσεις.
Για να λειτουργήσει όμως το σχέδιο του Βερολίνου θα πρέπει να υπάρξει και κάποιου είδους συμφωνία με την Αυστρία ώστε να δεχθεί να επιστροφή μεταναστών, κάτι που για τη Βιέννη είναι κόκκινο πανί. Στη γερμανική βουλή πάντως, η καγκελάριος υπερασπίστηκε τον συμβιβασμό που πέτυχε με τους Χριστιανοκοινωνιστές (CSU) για τα κλειστά κέντρα ασύλου, σημειώνοντας ότι «πρέπει να επιβληθεί το δίκαιο και η τάξη» σε ό,τι αφορά τις επαναπροωθήσεις, ενώ επισήμανε επανειλημμένα τη σημασία του μεταναστευτικού για την Ευρώπη: «Το μεταναστευτικό θα συμβάλει αποφασιστικά στο εάν η Ευρώπη μπορεί να εξακολουθήσει να υπάρχει».
Οι κλυδωνισμοί στο Βερολίνο πάντως συνεχίζονται καθώς μετά τη συμφωνία Μέρκελ-Ζεεχόφερ, το SPD απειλεί τώρα με αποχώρηση εάν δημιουργηθούν τελικώς τα κέντρα τράνζιτ. «Με το SPD (στην κυβέρνηση) δεν πρόκειται να δημιουργηθούν μαζικοί καταυλισμοί όπου οι πρόσφυγες θα κλείνονται επί εβδομάδες», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του κόμματος Λαρς Κλίνγκμπαϊλ στο τηλεοπτικό δίκτυο ZDF.
Τη στηρίζουν οι 6 στους 10 Γερμανοί
Παρόλα αυτά, περίπου έξι στους δέκα Γερμανούς βρίσκουν καλή τη λύση των κλειστών κέντρων ασύλου. Την ίδια στιγμή το 51% πιστεύει ότι η κυβέρνηση θα ολοκληρώσει την τετραετία.
Σε ό,τι αφορά τη διαμάχη μεταξύ της Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ και του υπουργού Εσωτερικών Χορστ Ζεεχόφερ, οι εντυπώσεις σχετικά με τον «νικητή» είναι μοιρασμένες.
Σύμφωνα με το «Πολιτικό Βαρόμετρο» του δεύτερου καναλιού της γερμανικής τηλεόρασης ZDF, μόνο το 35% των Γερμανών δεν βρίσκει καλή την ιδέα για εγκατάσταση κλειστών κέντρων φιλοξενίας αιτούν των άσυλο.
Από την σύγκρουση των δύο εταίρων, κερδισμένη θεωρεί ότι βγήκε η κυρία Μέρκελ το 41%, ενώ πλεονέκτημα για τον κ. Ζεεχόφερ διακρίνει το 40%.
Το 59% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) θα στηρίξουν τελικά την συμφωνία, ενώ το 37% πιστεύει ότι θα την απορρίψουν.
Σχετικά με τη βιωσιμότητα του κυβερνητικού σχήματος, οι Γερμανοί, σε ποσοστό 51% δεν πιστεύουν ότι το σημερινό κυβερνητικό σχήμα θα φθάσει ως το 2021.
