Γράφει ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελ
Δέχθηκα διάφορα σχόλια, στο facebook αλλά και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, για το άρθρο μου της 16ης τρέχοντος (https://www.rp.gr/h-ptwsh-tou-xrhmatisthriou-einai-politikh/) με τίτλο Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Μηνύματα θετικά και αρνητικά, από φίλους και αναγνώστες σχεδόν ολοκλήρου του πολιτικού φάσματος. Δεν θα είχε νόημα να επιχειρήσω μια συνολική απάντηση, άλλωστε καθ’ ένας σχολίαζε μέσα από την δική του οπτική γωνία.
Δυστυχώς, όμως, στα σχόλια πολλών από τους φίλους και αναγνώστες που πολιτικώς ανήκουν στη δεξιά παράταξη, υπήρχε έντονη η διάσταση της συνωμοσιολογίας. Ακόμη και όσοι δεν στηρίζουν τη Ν.Δ. και τον Πρόεδρό της, επέμειναν στη αντίληψη ότι όλα είναι στημένα, ότι οι αγορές ελέγχονται από συγκεκριμένα κέντρα αποφάσεων, τα οποία στοχοποίησαν το ελληνικό χρηματιστήριο επειδή δεν θέλουν να αποδεσμευθεί η χώρα από τον εέλγχο του μνημοσνίου κλπ. Περίπου σα να άκουγα τις φαιδρότητες του Πάνου Καμμένου και όλων όσων αδυνατούν να αντιληφθούν την σκληρή πραγματικότητα. Τελικώς, όσο και αν με απογοητεύει η ύπαρξη τέτοιων αντιλήψεων στη συντηρητική παράταξη, δεν με εκπλήσσει. Τέτοιες αντιλήψεις υπήρχαν πάντοτε, αλλά η κρίση ήταν το ιδανικό περιβάλλον που τις έφερε στην επιφάνεια και στην επικαιρότητα ενώ το διαδίκτυο είναι το ιδανικό μέσο διαδόσεώς των.
Το τραγικό είναι άλλο. Το τραγικό και εγκληματικό είναι ότι υπάρχουν στην ίδια την κυβέρνηση και τον κρατικό μηχανισμό άνθρωποι -με υπεύθυνες θέσεις και ακαδημαϊκούς τίτλους- οι οποίοι διακινούν παραποιημένες ή/και ψευδείς πληροφορίες, με μόνο σκοπό την φθηνή προπαγάνδα του δήθεν κυβερνητικού έργου. Άνθρωποι που συμβουλεύουν τον Πρωθυπουργό και τους Υπουργούς και, προφανώς, επηρεάζουν την κυβερνητική πολιτική.
Ο καλός διαδικτυακός μου φίλος, κ. Βασίλειος Σαββουλίδης, Χημικός Μηχανικός – Σύμβουλος Επιχειρήσεων, μου επέστησε την προσοχή σχετικώς με μια συνέντευξη τύπου της 21ης Μαϊου του πρώην Υπουργού Ανάπτυξης κ. Χατζηδάκη και του Υφυπουργού κ. Μηταράκη, που παρουσιάζουν μια μελέτη του επί κεφαλής του ΚΕΠΕ, καθηγτή κ. Φίλιππα. Η συνέντευξη αυτή, διόλου τυχαίως, επανακυκλοφόρησε αυτές τις μέρες σε ολόκληρο το διαδίκτυο, με προφανή σκοπό την υποστήριξη των κυβερνητικών θέσεων, όπως με τον ίδιο σκοπό είχε παρουσιασθεί λίγες μέρες προ των Ευρωεκλογών. Βασικός ισχυρισμός της μελέτης του ΚΕΠΕ είναι ότι “επενδύσεις ύψους 37,6 δισ. ευρώ ΕΧΟΥΝ έρθει στην Ελλάδα από τον Ιούνιο του 2012 έως σήμερα”. Μόνο σε λίγες ιστοσελίδες γίνεται μνεία στη φράση: “Από τα 37,6 δις, τουλάχιστον τα 10 δισ. ευρώ είναι σε επίπεδο εξαγγελιών, σχεδιασμών ή σε φάση μελετών”.
Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Είναι μόνο 10 δις αυτά τα απλώς σχεδιαζόμενα επιχειρηματικά σχέδια, ενώ τα υπόλοιπα υλοποιούνται κανονικά; Ας τα δούμε αναλυτικώς:
α. Θεωρούνται ως επενδύσεις, τα κεφάλαια ύψους 8,1 δις που πήραν οι συστημικές τράπεζες (σελ. 24, πίν. 10) για να καλύψουν τα αρνητικά τους ιδία κεφάλαια (λόγω PSI). Κι όμως, πρόκειται για εποπτικά -δηλαδή όχι επενδυτικά- αφού, ορθότατα, “κλειδαμπαρώθηκαν” στα ίδια κεφάλαιά τους για να καλύψουν ζημίες και έτσι δεν διατέθηκαν ούτε θα διατεθούν για νέα δάνεια.
β. Θεωρούνται ως επενδύσεις, τα κεφάλαια ύψους (σελ. 20, πίν. 8):
585+2 (σελ.22) = 587 εκ. που έβαλε η Credit Agricole στην Εμπορική Τράπεζα,
286 εκ. που έβαλε η Societe Generale στην Γενική Τράπεζα,
139 εκ. που έβαλε η Banco Commercial Portugues στη Millennium Bank,
λόγω PSI, και έτσι παραδώσουν καθαρές (όχι αρνητικά ιδία κεφάλαια) τις προαναφερθείσες Ελληνικές τράπεζες επειδή έτσι τους υποχρέωσε η ΕΚΤ να κάνουν! Συνεπώς, εποπτικά είναι και αυτά τα κεφάλαια άρα όχι επενδυτικά!
γ. Το ίδιο ισχύει και για τα 213 εκατ. (σελ. 20, πίν. 8) της ΑΜΚ της Royal Bank of Scotland NV στην Ελλάδα, η οποία έκλεισε τα υποκαταστήματά της σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Εποπτικά ήταν και αυτά τα κεφάλαια, απλώς μετέτρεψαν τα αρνητικά -κατά 206 εκατομμύρια- ίδια κεφάλαια σε θετικά (213-206=7).
δ. Πως και με ποιά λογική θεωρείται επένδυση το sale και lease back 28 κτιρίων του Δημοσίου στη Eurobank Properties, ύψους 261 εκ. (σελ. 17, πιν. 5); Αφού μακροπρόθεσμα το κράτος θα έχει ζημίες αφού θα πληρώνει τον τόκο (κέρδος) + το κεφάλαιο κάθε μήνα στον αντισυμβαλλόμενο. Όχι απλά zero sum game, αλλά είμαστε και ελαφρώς ζημιογόνοι in the long run.
ε. Πως είναι δυνατό με θεωρείται επένδυση, η αγορά του Σκορπιού από τον Ριμπολόβλεφ, αξίας 117 εκατ. (σελ. 17, πίν. 7) μόνο και μόνο επειδή το κράτος πήρε φόρο χαρτοσήμο; Ουδόλως προκύπτει ότι το τίμημα της αγοράς θα επενδυθεί στην Ελλάδα. Απλή αλλαγή ιδιοκτήτη έγινε, με την Αθηνά Ωνάση-Ρουσέλ να ρευστοποιεί μέρος της περιουσίας της.
στ. Τι ειδους επενδύσεις μπορούν να είναι (όλες στη σελ 21, πίν. 8) οι -αναγκαστικές λόγω PSI- αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που έκαναν οι ασφαλιστικές και θυγατρικές ξένων τραπεζών ώστε να αποκαταστήσουν το ύψος των ιδίων κεφαλαίων τους;
– Allianz ύψους 134 εκατ.
– ALICO στη METLIFE, ύψους 105 εκ.
– Credit Agricole Leasing and factoring, στην Εμπορική Leasing, ύψους 60εκ.€;
ζ. Γιατί θεωρείται ως “ΝΕΑ” επένδυση, η ανανέωση της σύμβασης για 10 χρόνια με τον ΟΠΑΠ για το στοίχημα (σελ. 17, πίν.5); Απλώς έληξε η παλαιά σύμβαση και στην πραγματικότητα ανανεώθηκε άρα κατεβλήθη το σχετικό τίμημα.
η. Στο διάγραμμα 4 (σελ. 25) αναγράφονται ΟΧΙ οι εγκρίσεις (όπως θα έπρεπε) υπαγωγής στον Αναπτυξιακό Νόμο, αλλά μόνον οι αιτήσεις, ύψους 1,75 δις. Προφανώς, τα πολύ μεγαλύτερα τα νούμερα των αιτήσεων προκαλούν μεγαλύτερη εντύπωση. Όμως, η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική, αφού ελάχιστοι υλοποιούν τα επιχιερηματικά τους σχέδια, ελλείψει διίων και δανειακών κεφαλαίων. Ουδείς, -ίσως ούτε ο εξωτερικός ερευνητής του ΚΕΠΕ παρ’ ότι πληρώθηκε για τη σύνταξη αυτή της λίστας- μπορεί να βρει στην ιστοσελίδα http://www.ependyseis.gr/sub/nomos3908/anakoinoseis_pe.htm ποιές αιτήσεις εγκρίθηκαν το Β΄εξάμηνο του 2012 και ολόκληρο το 2013. Μόνο για το Α΄εξάμηνο του 2014 υπάρχουν πλήρη στοιχεία όλων των επιχειρήσεων (ανά τομέα και περιφέρεια) που υπήχθησαν.
θ. Οι πωλήσεις πακέτων εισηγμένων μετοχών δεν αποτελούν επένδυση, αλλά απλή αλλαγή της μετοχικής συνθέσεως. Επένδυση και εισροή κεφαλαίων θα μπορούσε να είναι μόνον η αύξηση κεφαλαίου. Βεβαίως, είναι απολύτως θετικό να εισέρχονται κεφάλαια έστω και για την αγορά μετοχών στο χρηματιστήριο, όμως, ας δούμε πιο αναλυτικώς τι ακριβώς έχει συμβεί: Οι μεταβιβάσεις πακέτων μετοχών, βάσει της μελέτης ανέρχονται σε 4,25 δις.
– Εξ αυτών μπορεί να θεωρηθεί ως «ο ορισμός της διαπλοκής» το δάνειο που χορήγησε η Εθνική στην Invel Real Estate II BV, ώστε αυτή να αγοράσει το 65% της θυγατρικής της, “Πανγαία Εθνική”!!!
– Η πώληση των ΚΑΕ (Duty free) στους Ελβετούς έγινε ώστε ο όμιλος Follie-Follie να δημιουργήσει θετικές ταμειακές ροές. Θεμιτό και άξιο συγχαρητηρίων, αλλά ουδόλως συνιστά αιτία θριαμβολογίας, όπως θα μπορούσε να είναι πχ. ένα 50%-50% joint venture που θα έκανε νέες επενδύσεις, κλπ.
Περαιτέρω:
– Το Ελληνικό -6,915 δις- κόλλησε στο ΣτΕ λόγω χαμηλού τιμήματος.
– Ο αγωγός ΤΑΡ -1,5 δις- θα ξεκινήσει από την Αλβανία στις αρχές 2015.
– Τρεις μεγάλες ξενοδοχειακές επενδύσεις σε Σητεία, Χαλκιδική και Αργολίδα -1,4 δις- βγήκαν εκτός χρονοδιαγράμματος λόγω περιβαλλοντικών αδειών που άργησαν ή ακόμη δεν εκδόθηκαν και το παραδέχθηκε και ο υπουργός.
– Που είναι το περιβόητο Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο για μικρομεσαίες [ Ελληνικό Δημόσιο (100 εκ) + Γερμανοί KfW (100 εκ) + ΕΤΕπ (50 εκ) + Γάλλοι (30 εκ)];
– Από 14 έργα ΣΔΙΤ ύψους 1,8 δις, μόλις τον Ιούλιο υπεγράφησαν συμβάσεις ύψους 130 εκ., δηλαδή για 3 μόνον έργα!
– Οι ιδιωτικοποιήσεις αργούν, αφού πχ. για τη ΔΕΣΦΑ (0,4 δις), εκτός της Κομισιόν (που αποφάσισε θετικά μολις τον Σεπτέμβριο), πρέπει να αποφασίσει και η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, ίσως μέχρι τέλος 2014. Για τον Αστέρα Βουλιαγμένης (0,4 δις) Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημόσιου Ακινήτου δεν έχει γίνει άρα ούτε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Περιπτώσεων έχει γκριθεί, ούτε Προεδρικο Διάταγμα έχει ακόμα υπογραφεί.
Συνολικώς: 11,748 δις. δεν αποτελούν επενδύσεις, αλλά κυρίως αύξηση κεφαλαίων που χάθηκαν λόγω PSI, μεταβιβάσεις και αιτήματα. Πλέον 4,25 δις χρηματιστηριακών μεταβιβάσεων, φθάνουμε στα 16 δις και αν σε αυτά προσθέσουμε τις καθυστερήσεις έργων και ιδιωτικοποιήσεων που εξαγγέλθηκαν αλλά είναι αμφίβολο πότε και αν θα γίνουν, τότε το συμπέρασμα είναι απλό: η μελέτη του ΚΕΠΕ είναι μια απλή προσπάθεια εξαπατήσεως και διαστροφής της λογικής!
«Σιγά τώρα, κάτι μας είπες», θα πουν κάποιοι! Κι όμως, αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα:έχουμε εθισθεί στο ψέμμα και στην κομπίνα, στην συνωμοσιολογία και στο «για όλα κάποιοι άλλοι φταίνε που μας επιβουλεύονται»!!! Όλα αυτά, όμως, τα γνωρίζουν οι αγορές και τα εκτιμούν αναλόγως. Γνωρίζουν τις αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας και επενδύουν κυρίως σε εισηγμένες εταιρείες, ώστε να είναι εύκολη η έξοδός τους όταν το κρίνουν απαραίτητο, ακόμη και για λόγους άσχετους με την Ελλάδα. Όμως, το χειρότερο δεν είναι η αδυναμίες της οικονομίας μας. Το χειρότερο είναι η κουτοπονηριά μας, όπως την επιδεικνύουν ακόμη και κυβερνητικά στελέχη, που προσπαθούν να μας πείσουν περίπου ότι το μαύρο είναι άσπρο! Αυτές οι συμπεριφορές είναι πολύ πιο ανασταλτικός παράγοντας για τις ξένες επενδύσεις, αφού συνιστούν αυτό που οι ξένοι αποκαλούν moral hazard, δηλαδή ηθικό κίνδυνο, αυτόν που προκύπτει όταν δεν αναλαμβάνεις τις πλήρεις ευθύνες και συνέπειες των πράξεών σου, γνωρίζοντας ότι υπάρχει κάποιος άλλος για να σε ξελασπώσει. Ως κράτος και οικονομία δεν έχουμε πολλές επιτυχίες, σε ένα όμως πράγμα είμαστε αξεπέραστοι: έχουμε τελειοποιήσει την τέχνη του να μεταβιβάζουμε σε άλλους τις ευθύνες και τον λογαριασμό! Δυστυχώς, οι ξένοι το γνωρίζουν καλά… ή, μήπως ευτυχώς;
* Ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης είναι χρηματοπιστωτικός σύμβουλος επιχειρήσεων.
hippo@otenet.gr
FACEBOOK: https://www.facebook.com/hippocrates.hatziaggelides
TWITTER: @Hatziaggelides
LINKEDIN: gr.linkedin.com/pub/iπποκράτης–χατζηαγγελίδης/6/555/58b/Edit
