Γράφει η Χρυσάνθη Πασσά*
Σοβαρά, αθώα, “κατά συνθήκη”… όπως και να έχει όλοι έχουμε πει ψέματα και όλοι σίγουρα θα ξαναπούμε κάποια στιγμή στη ζωή μας. Ψέματα που καλύπτουν τις ανασφάλειες μας και θεωρείται αμαρτία να τα λέμε, αλλά και ψέματα που είναι κάποιες φορές αναγκαία για να προστατέψουμε τον άλλον ή και τον ίδιο μας τον εαυτό. Υπάρχουν αυτοί που το έχουν σαν τρόπο ζωής και σανίδα για να ξεφύγουν από δύσκολες καταστάσεις, αλλά και η κατηγορία αυτών που ασυναίσθητα και καλοπροαίρετα μπορεί να τα χρησιμοποιήσουν στην καθημερινότητα.
Θα παραξενευτεί κανείς αν σκεφτεί ότι από μικρή ηλικία μας μαθαίνουν να λέμε ψέματα. Για παράδειγμα, όταν πρέπει να πούμε σε κάποιον ότι τον αγαπάμε ή να αποκρύψουμε κάτι από τους γονείς μας γιατί μπορεί να μας μαλώσουν. Ψέματα που φαινομενικά είναι αθώα και όμως μαθαίνουν τον καθένα από εμάς να χρησιμοποιεί αυτές τις φράσεις και να εκμεταλλεύεται καταστάσεις προσπαθώντας να επιβιώσει. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που σαν παιδιά έχουν στερηθεί την αγάπη ή έναν τρόπο ζωής τον οποίο θα επιθυμούσαν και σαν ενήλικες πλάθουν ένα φανταστικό κόσμο, μέσω του οποίου παίρνουν τροφή για ζωή. Ο καθηγητής David L. Smith του πανεπιστημίου New England των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι το ψέμα είναι ένα “ανθρώπινο φυσικό χαρακτηριστικό”. Είναι ο τρόπος των ανθρώπων να γίνουν κοινωνικά αποδεκτοί, αρεστοί και να δείξουν κάτι περισσότερο από αυτό που στην πραγματικότητα είναι. Άλλωστε οι επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι λέμε κατά μέσο όρο 2 ψέματα την ημέρα και ακόμα και όταν προσπαθούμε να κρυφτούμε, είναι πράγματα που μπορεί να μας προδώσουν.
Πράγματα όπως η απουσία βλεμματική επαφής, το ανήσυχο βλέμμα, πιο γρήγορη αναπνοή, φωνή η οποία χάνει την σταθερότητα. Ακόμα όμως και όσοι προσπαθούν να μείνουν ψύχραιμοι, αδυνατούν να ελέγξουν τις συσπάσεις των μυών του προσώπου τους. Γι αυτό σημασία έχει να δίνουμε τη δέουσα προσοχή σε αυτόν που έχουμε απέναντι μας και ειδικά αν έχουμε αμφιβολίες, να εξετάζουμε κάθε περίεργη συμπεριφορά και κίνηση του. Άλλωστε, τελικά κανείς δεν μπορεί να δώσει σαφή απάντηση στο αν υπάρχει σωτηρία από το ψέμα. Το μόνο που μπορεί να σκεφτεί ο καθένας από εμάς για να τα αποφύγει είναι τι σημαίνει και τι μπορεί να μας κοστίσει η έλλειψη εμπιστοσύνης από τους ανθρώπους γύρω μας.
* Η Χρυσάνθη Πασσά είναι Ψυχολόγος, MSc Αναπτυξιακές Διαταραχές.
