Επισημαίνει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος
Δεν νομίζω πως υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή χώρα όπου γίνεται τόσος ντόρος για την εισαγωγή στα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης. Δεν είναι καινούργιο το φαινόμενο, έτσι το ξέρουν ακόμη και οι σημερινοί εξηντάρηδες.
Γιατί; Επειδή η άνοδος του μικροαστισμού στην Ελλάδα συνοδεύτηκε από σοβαρή παραγωγική στρέβλωση, αναρχο-αστυφιλία, πατρωνία και ένα ιδεολόγημα ευημερίας συναρτημένο με το πτυχίο πανεπιστημίου, ει δυνατόν από κάποια σχολή υψηλού κύρους.
Υπάρχει μεγάλη δόση μύθου σε αυτό το ιδεολόγημα, αλλά είναι αυτό που συνέβαλε στη κατασκευή μιας πραγματικότητας κατά την οποία η παραοικονομία, η παραπαιδεία και η παρακοινωνία με την οικογενειοκρατία της, τη κομματοκρατία της, τη διαπλοκή της και τη συμπλεγματική παθολογία της, απέκτησαν αυτονόητη πολιτική διάσταση και όρισαν τον αποκλεισμό, το νόμιμο και το ηθικό. Και αυτό το δράμα συνεχίζεται αναλλοίωτο στις μέρες μας, αν και σήμερα μάθαμε να φορτώνουμε στη τρόικα τη στρέβλωση στο εκπαιδευτικό σύστημα και στις επαγγελματικές τάξεις και επιμέρους διαστρωματώσεις, στην αγορά εργασίας και στη σχέση πανεπιστημιακή κατάρτιση-επαγγελματική ευκαιρία /δυνατότητα!
Ναι, η επταετής ύφεση με δραστική εσωτερική υποτίμηση και κρίση ρευστότητας μεγέθυνε τον αποκλεισμό νέων και παλαιότερων επιστημόνων και μηχανικών, οδηγώντας στη μετανάστευση αρκετά περισσότερους από όσους θα μετανάστευαν έτσι και αλλιώς, καθώς τα πολιτικά χαρακτηριστικά της αγοράς εργασίας και της επιχειρηματικότητας δομούνται στη βάση κριτηρίων που αδικούν έως εξοντώσεως όποιον δεν έχει «μπάρμπα στην Κορώνη», ή όποιον δεν αντέχει να λειτουργεί με τον «μπάρμπα στην Κορώνη». Μην σου φαίνεται περίεργο, υπάρχουν και τέτοιοι «προβληματικοί τύποι»!
Χωρίς καλό πτυχίο ή ακόμη με πλαστό πτυχίο ή παραπτυχίο από κάποιο ιδιωτικό ίδρυμα του εσωτερικού που εμφανίζεται να συνεργάζεται με πανεπιστήμιο χώρας εκτός ή εκτός της ΕΕ, δουλειά βρίσκεις – ή τουλάχιστον έβρισκες – αλλά χωρίς πάτρωνα-παράγοντα, κάποιον «μπάρμπα στην Κορώνη» δηλαδή, δεν βρίσκεις όσα πτυχία κι αν διαθέτεις – όπως δεν έβρισκες και παλαιότερα. Αλλά ακόμη και αν ήσουν αντικειμενικά εξαιρετικός και τυχερός και έβρισκες, στη συνέχεια θα υποσκελιζόσουν από κάποιον που διέθετε μεγάλα μέσα, υψηλές διασυνδέσεις κλπ. Και αυτό, αν μου επιτρέπεις, είναι ακόμη χειρότερο. Δεν είναι απλώς αποκαρδιωτικό, είναι ανήθικο και δραματικά αντικοινωνικό. Πρόκειται για μια μορφή ανισότητας και αποκλεισμού που ροκανίζει το θεμέλιο της κοινωνικής συνοχής και την μήτρα της κοινωνικής προόδου.
Σήμερα δίνουμε έκταση σε αυτό το φαινόμενο μάλλον για να το νομιμοποιήσουμε πολιτικώς, λέγοντας ασφαλώς ψέματα και παραμύθια στα παιδιά μας. Δεν άλλαξαν οι συνθήκες, οι σχέσεις και οι πολιτικές δομές στην αγορά εργασίας της Ελλάδας σε ό, τι αφορά τουλάχιστον πτυχιούχους ΑΕΙ. Απλώς στένεψε η αγορά και ενώ χθες θεωρούσες περίεργο, προβληματικό και ίσως αμετροεπώς φιλόδοξο τον αποκλεισμένο επιστήμονα-επαγγελματία που μετανάστευε επωμιζόμενος στερήσεις και βάρη κάθε μορφής, σήμερα εμφανίζεσαι να κατανοείς την ανάγκη του νέου μετανάστη-επιστήμονα και τον ορίζεις ως θύμα της τρόικας ή του πολιτικού συστήματος…
Δεν φταις μόνον εσύ για την παρανόηση αυτού του δομικού κοινωνικοπολιτικού φαινόμενου της πατρίδας μας, φταίμε και εμείς που μεταναστεύσαμε τα χρόνια της «μεγάλης ευημερίας» και της «ισχυρής Ελλάδας», καθώς ποτέ δεν σου είπαμε την αλήθεια έξω από τα δόντια. Αλλά και να τη λέγαμε θα ήσουν ικανός ή πρόθυμος, άραγε, να μας καταλάβεις; Δεν νομίζω! Ο μύθος της ευημερίας και της ταχείας, αλλά παράλληλα «παραληρηματικής» ανάπτυξης, καθώς και η «τρέλα» της κατανάλωσης και των μεγάλων και ποικίλων ευκαιριών και υψηλών αμοιβών, δημιουργούν περισσότερες προκαταλήψεις και νομιμοποιούν ευκολότερα τον αποκλεισμό στις συνειδήσεις απ’ ό,τι η στέρηση και η λιτότητα.
Τότε η περιγραφή του αποκλεισμού ικανών επιστημόνων εργαζομένων και επιχειρηματιών, εκλαμβανόταν σαν κάτι «μυστήριο», ίσως σαν μια προσωπική, παράδοξη ή φιλόδοξη επιλογή, ή σαν έκφραση κάποιας πικρίας από κάποιο «σπρώξιμο» κατά τον ανταγωνισμό στην αγορά («τι έγινε, πάλι βαρεθήκατε και φύγατε», μας λέγανε ακόμη και οι οικείοι μας)! Ενώ σήμερα η μετανάστευση δεκάδων χιλιάδων απόφοιτων πανεπιστημίων είναι κάτι εύλογο, όπως κάτι φυσιολογικό θεωρείται η οικονομική αιμορραγία για να συντηρηθούν στο εξωτερικό, χωρίς οι περισσότεροι να έχουν εκεί μια πραγματική ευκαιρία για μόνιμη απασχόληση στο αντικείμενο που σπούδασαν και χωρίς οι περισσότεροι να έχουν κάποια πιθανότητα να αξιοποιήσουν τις γνώσεις τους από το εξωτερικό στο εσωτερικό όταν επιστρέψουν. Πάλι, ασφαλώς, ο παράγων «μπάρμπας στην Κορώνη» θα κρίνει την τύχη τους.
Άρα, αν ενδιαφερόμαστε για το μέλλον μας, ας φροντίσουμε να είναι καλά και να ενδυναμωθεί κοινωνικοπολιτικώς ο «μπάρμπας στην Κορώνη»! Αυτός θα ρυθμίσει τελικώς τη τύχη μας και δεν έχει καμία σημασία αν είναι ΝΔ, κάτι από το παλαιό ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ ή ΣΥΡΙΖΑ! Στην ανάγκη καλός είναι και ο χρυσαυγίτης, αλλά καλύτερος όλων «μπάρμπας στην Κορώνη» είναι αυτός που έχει πρόσβαση παντού, επειδή δεν είναι ένας άνθρωπος με παρωπίδες, αλλά μια θεσμικού πλέον χαρακτήρα «δομή», η οποία μπορεί να περιέχει σχεδόν όλους τους πολιτικούς παράγοντες και σχεδόν όλα τα επιμέρους μέσα που ρυθμίζουν απασχόληση και προνόμια!
Δυστυχώς, αγαπητέ αναγνώστη, δεν είναι η σημερινή υπανάπτυξη της Ελλάδας που καθορίζει δυσμενώς τη τύχη και τη δημιουργική, για ολόκληρη τη κοινωνία, πρόοδο των ελλήνων αποφοίτων ΑΕΙ, αλλά το κοινωνικοπολιτικό σύστημα, το οποίο καί σήμερα, όπως ακριβώς και χθες, δομείται στο πλαίσιο της κυριαρχίας του «μπάρμπα στην Κορώνη». Δεν είναι απαλλαγμένες οι προηγμένες χώρες από τον «μπάρμπα στην Κορώνη», αλλά πουθενά δεν είναι τόσο γενικευμένο το φαινόμενο, τόσο απόλυτο, τόσο ακαταμάχητο και τόσο καθολικά και υποκριτικά ανεχτό από τον γενικό πληθυσμό όσο στην Ελλάδα.
Πιστεύω πως ο βασικότερος παράγοντας πίσω από το σκάσιμο της «ελληνικής φούσκας» και το κοινωνικό δράμα που ακολούθησε και θα συνεχισθεί, είναι ο «μπάρμπας στην Κορώνη» – το διαχρονικό ιδεολόγημα, η κουλτούρα του και η πρακτική του! Και το χειρότερο είναι πως η κρίση ενισχύει αυτόν τον παράγοντα ανωμαλίας και αποκλεισμού, κυρίως των «πολύ ανταγωνιστικών» περιπτώσεων στην αγορά εργασίας ή στην επιχειρηματικότητα υψηλού εκπαιδευτικού επιπέδου.
Η Ελλάδα θα μεταβληθεί σε πραγματικά ισχυρή χώρα και ο επιστήμονας σε πραγματικά δημιουργική προσωπικότητα στο βαθμό που υποχωρήσει το φαινόμενο «μπάρμπας στην Κορώνη». Και για να γίνει αυτό προϋπόθεση είναι οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης να πάψουν να μυθοποιούν παραμορφωτικά την αγορά εργασίας (ιδιωτικός και δημόσιος τομέας) και την επιχειρηματικότητα. Αν αφαιρέσεις το – επικερδές για ΜΜΕ – πέπλο του μύθου που καλύπτει την απασχόληση επιστημόνων, καλλιτεχνών και άλλων ακαδημαϊκού εξοπλισμού ελλήνων, θα δεις το πρόσωπο του «μπάρμπα στην Κορώνη». Τώρα, αν θεωρήσεις πως αυτό το πρόσωπο είναι το δικό σου, μάλλον η υποκρισία σου έχει μετεξελιχτεί σε σχιζοφρένια και να το προσέξεις!
