Μετά το μίνι κραχ στις τραπεζικές μετοχές που κατέδειξε πόσο ασταθές είναι ακόμη το τοπίο στην οικονομία η κυβέρνηση, σε συνεργασία με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας επιταχύνει τις διαδικασίες για τη δημιουργία ενός ειδικού επενδυτικού σχήματος σκοπός του οποίου θα είναι η παροχή εγγυήσεων προς τις τράπεζες για την κάλυψη των κόκκινων δανείων που έχουν στα χαρτοφυλάκιά τους.
Η ονομασία αυτού ειδικού επενδυτικού σχήματος είναι «Asset Protection Scheme». Η λογική του θα είναι η εξής: με κεφάλαια που εξασφαλίζονται από το μαξιλάρι ρευστότητας, οι τράπεζες ουσιαστικά καλύπτονται οικονομικά προκειμένου να «αφαιρέσουν» από τους ισολογισμούς τους τα κόκκινα δάνεια και έτσι να βελτιώσουν την εικόνα τους.
Πρακτικά, με αυτό τον τρόπο οι τράπεζες θα καλύψουν τις όποιες κεφαλαιακές τρύπες και θα αποφύγουν τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολη στην παρούσα συγκυρία.
Ουσιαστικά, το δημόσιο θα λειτουργήσει ως «εγγυητής» των κόκκινων δανείων έως του ποσού των15 δισ. ευρώ. Μέρος του ποσού, μπορεί να «δεσμευτεί» για τις ανάγκες των τραπεζών. Δεν θα δαπανηθεί αλλά δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διαφορετικό σκοπό παρά μόνο όταν ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο με τα κόκκινα δάνεια και αρθούν οι εγγυήσεις. Εκτός από το Buffer μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλες πηγές χρηματοδότησης όπως είναι πόροι από υπερεθνικούς οργανισμούς (π.χ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων).
Σύμφωνα με το σχέδιο με τον τρόπο αυτό:
- Προσφέρεται άμεση κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών χωρίς τον κίνδυνο να υπάρξει απομείωση της περιουσίας των υφιστάμενων μετόχων
- Η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει ταχύτατα καθώς απαιτείται μεταφορά περιουσιακών στοιχείων
- Ο Εγγυητής – το ελληνικό δημόσιο- δεν χρειάζεται να προχωρήσει σε άμεση καταβολή κεφαλαίων
- Οι τράπεζες κερδίζουν χρόνο ώστε να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των κόκκινων δανείων.
Τα προβληματικά δάνεια που θα τεθούν υπό την προστασία του APS θα παραμείνουν στο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών, οι οποίες θα εξακολουθήσουν να έχουν την ευθύνη διαχείρισής τους. Ωστόσο, όπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών, με τον μηχανισμό αυτό, πέραν της πολύ σημαντικής έμμεσης κεφαλαιακής ενίσχυσής τους, οι τράπεζες αποκτούν μεγαλύτερη ευελιξία και χρονικά περιθώρια για την αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων, αποφεύγοντας τις μαζικές πωλήσεις κόκκινων δανείων που γίνονται σε πολύ χαμηλές τιμές και οι οποίες έχουν σοβαρή επίπτωση στην κεφαλαιακή τους βάση.
Όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, η διαδικασία του σχεδιασμού και της έγκρισης από την Κομισιόν ενός τέτοιου «εργαλείου» είναι χρονοβόρα, αφού απαιτούνται 6-9 μήνες. Οι ίδιες πηγές παρατηρούν, πάντως, ότι εφόσον η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως «πιεστική», όπως συνέβη πριν από μερικούς μήνες στην Κύπρο, οι διαδικασίες μπορούν να «τρέξουν» και να ολοκληρωθούν ακόμα κι εντός διμήνου.
Τρία είναι τα στοιχεία που ζήτησε η Κομισιόν από τους Ιταλούς και θα αποτελέσουν τον μπούσουλα και για την ελληνική κυβέρνηση:
- Περιορισμός του ρίσκου του Δημοσίου, με την παροχή κρατικών εγγυήσεων μόνο σε senior ομόλογα, δηλαδή σε ομόλογα χαμηλής «επικινδυνότητας»
- Ο επιμερισμός του ρίσκου και η διαδικασία των τιτλοποιήσεων να δοκιμαστεί από την αγορά πριν από την αποδοχή οποιουδήποτε ρίσκου από το Δημόσιο
- Να δοθεί ετήσια αποζημίωση (annual fee) στο Δημόσιο για την ανάληψη του ρίσκου, που θα υπολογιστεί σε όρους αγοράς
Από το πρόσφατο ιταλικό παράδειγμα γίνεται, επίσης, σαφές ότι αυτό το «εργαλείο» θα έχει συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης (για τους Ιταλούς ήταν 18 μήνες), με τη δυνατότητα παράτασης, εφόσον υπάρξει έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σημειωτέον ότι πέντε τράπεζες της γειτονικής χώρας μπόρεσαν να «καθαρίσουν» από προβληματικά δάνεια 33 δισ. ευρώ, αξιοποιώντας το συγκεκριμένο «εργαλείο».
