Οι άνθρωποι που ζουν με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, μία πολυσυστημική και σύνθετη ασθένεια, γνωρίζουν ότι είναι μια δύσκολη κατάσταση που επιδεινώνεται από την έλλειψη κατανόησης και θεραπευτικών επιλογών. Ωστόσο, ερευνητές όπως η Μωρίν Χάνσον, μοριακή βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Cornell, επανεξετάζουν την ιογενή προέλευση του συνδρόμου που είναι γνωστό και ως μυαλγική εγκεφαλομυελίτιδα (ME/CFS). Τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι ένας μεγάλος αριθμός περιπτώσεων ME/CFS είναι πιθανό να έχει προκληθεί από ιογενείς λοιμώξεις. Ποιος ιός όμως είναι ο πιθανός ένοχος;
Το ME/CFS είναι μια σοβαρή και εξουθενωτική νόσος που περιλαμβάνει συμπτώματα όπως κόπωση, μυϊκό πόνο, πονοκέφαλο, φλεγμονή, διαταραχές ύπνου και επιδείνωση των συμπτωμάτων μετά τη σωματική άσκηση.
Η Χάνσον εκτιμά ότι περίπου 67 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με ME/CFS παγκοσμίως, σύμφωνα με στοιχεία του 2020. Αυτό ωστόσο ίσχυε μέχρι την εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού και το σύνδρομο της μακράς COVID-19, μια πάθηση που έχει παρόμοια συμπτώματα με το ME/CFS.
Η ερευνήτρια εξήγησε ότι πριν από την εμφάνιση του SARS-CoV-2, η ικανότητα των ιών RNA να παραμένουν στους ιστούς για μεγάλα χρονικά διαστήματα είχε αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό. Αλλά τώρα, με την αυξανόμενη αναγνώριση των μετα-ιικών ασθενειών, οι ερευνητές εξέτασαν εκ νέου τη σχέση μεταξύ των ιογενών λοιμώξεων και παθήσεων όπως το ME/CFS.
Στην μελέτη της η Χάνσον περιγράφει γιατί μια συγκεκριμένη ομάδα ιών που ονομάζονται εντεροϊοί μπορεί να είναι «ο πιθανότερος ένοχος». Οι εντεροϊοί, μια ομάδα ιών RNA, πήραν το όνομά τους επειδή εισέρχονται στον οργανισμό μέσω του εντέρου. Ο ρόλος τους στην εμφάνιση του ME/CFS είναι εδώ και καιρό ύποπτος, παρόλα αυτά αμφισβητείται σε μεγάλο βαθμό.
Μελέτες έχουν ανιχνεύσει επίμονες εντεροϊικές λοιμώξεις σε άτομα με ME/CFS. Αλλά με την πάροδο των ετών τα ασαφή αποτελέσματα από μελέτες που συνέκριναν δείγματα αίματος και ιστών από άτομα με ME/CFS με υγιή άτομα απέτρεψαν τους ερευνητές να αναζητήσουν κάποια συσχέτιση.
Ο εντοπισμός ενός ιού ενόχου για το ME/CFS είναι δύσκολος, επειδή οι εξετάσεις αίματος μπορούν να υποδείξουν οριστικά έναν συγκεκριμένο ιό μόνο κατά την οξεία φάση της λοίμωξης. Μετά από αυτό, το αίμα θα είναι γεμάτο με αντισώματα που έχει δημιουργήσει ο οργανισμός του ασθενούς έναντι όλων των ειδών των ιών από προηγούμενες λοιμώξεις.
Έως και οι μισές εντεροϊικές λοιμώξεις είναι ασυμπτωματικές και τα άτομα με ME/CFS που συμμετέχουν σε ερευνητικές μελέτες είναι πιθανό ότι το έχουν χρόνια. Οι εντεροϊοί είναι επίσης πολύ συνηθισμένοι και συχνά προκαλούν ήπια ασθένεια.
Οι σύγχρονες τεχνικές γενετικής δειγματοληψίας μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές στην ανίχνευση χαμηλών ποσοτήτων υπολειμματικού ιού που κρύβονται στα κύτταρα και τους ιστούς και να βοηθήσουν τους επιστήμονες να καταλάβουν ποιοι ιοί εμπλέκονται. Άλλοι ιοί, όπως ο ιός Epstein-Barr (EBV), πιστεύεται επίσης ότι προκαλούν το σύνδρομο ME/CFS, αν και οι μηχανισμοί είναι εξίσου περίπλοκοι. Όπως και άλλοι ιοί του ανθρώπινου έρπητα, ο EBV μπορεί να κρύβεται στο σώμα, αποφεύγοντας το ανοσοποιητικό σύστημα για χρόνια μέχρι να επανενεργοποιηθεί από το στρες ή από κάποια άλλη ασθένεια.
Ωστόσο, δεν θα πρέπει να αποκλείσουμε άλλους πιθανούς μηχανισμούς που μπορεί να συμβάλλουν στο συγκεκριμένο σύνδρομο. Η δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων, των εργοστασίων ενέργειας των κυττάρων μας και τα χαμηλά επίπεδα δύο βασικών θυρεοειδικών ορμονών έχουν πρόσφατα ενοχοποιηθεί για την κατάσταση – μαζί με μια σειρά γενετικών παραλλαγών που φαίνεται να έχουν πολλά άτομα με ME/CFS.
Κατά πάσα πιθανότητα, θα μπορούσε να είναι κάποιος συνδυασμός αυτών των παραγόντων, εκτιμούν οι επιστήμονες.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «PLOS Pathogens».
