Τα τελευταία χρόνια η πληρωμή με μετρητά έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με παλαιότερα. Η χρήση των μηχανημάτων POS είναι πολύ διαδεδομένη πλέον και εξυπηρετεί τους καταναλωτές καθώς δεν χρειάζεται να κάνουν ανάληψη μετρητών από τον τραπεζικό τους λογαριασμό. Μπορούν απλά να πληρώσουν με την τραπεζική τους κάρτα. Πλέον, αποκτά όλο και μεγαλύτερη δημοτικότητα ένας πιο εύκολος τρόπος πληρωμής, μέσω κινητού τηλεφώνου.
Έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε συνδυασμό με τα στοιχεία που δημοσιεύονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, αναδεικνύει την αύξηση αυτών των τρόπων πληρωμής. Παρά το ότι αυτή η εξέλιξη έχει βοηθήσει πολύ στην μείωση της φοροδιαφυγής και εξυπηρετεί τους πολίτες, υπάρχουν αρκετοί επιχειρηματίες που προβληματίζονται για την προμήθεια που κρατάνε οι Τράπεζες. Ακόμη, οι εργαζόμενοι στον χώρο της εστίασης καταδεικνύουν ένα ακόμη πρόβλημα με το φιλοδώρημα τους.
Έρευνα της ΕΚΤ το 2022 σχετικά με τους τρόπους πληρωμής
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πραγματοποίησε έρευνα που αφορούσε την στάση πληρωμών των καταναλωτών στην ζώνη του ευρώ, η οποία ξεκίνησε το 2021 και ολοκληρώθηκε το 2022. Τα αποτελέσματα της συγκρίθηκαν με αντίστοιχα του 2019 και παλαιότερα του 2016.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι Έλληνες χρησιμοποιούν την κάρτα για τις συναλλαγές τους σε σημεία που διαθέτουν POS σε ποσοστό 50%, γεγονός που δείχνει ότι είναι πλέον αρκετά διαδεδομένος τρόπος πληρωμής. Παρόλαυτα, θέλουν να μπορούν να χρησιμοποιήσουν μετρητά σε ποσοστό 24%, κοντά στον μέσο όρο της Ευρωζώνης που είναι στο 22%.
Επιπλέον όσον αφορά την Ελλάδα, τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων δείχνουν ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές σε ετήσια βάση έχουν φθάσει τα 60.000.000.000 ευρώ.
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης δείχνουν πως τα μετρητά εξακολουθούν να είναι ο δημοφιλέστερος τρόπος πληρωμής (59%), αλλά σε πολύ μικρότερο ποσοστό από το 2016 (79%) και το 2019 (72%).
Οι κάρτες χρησιμοποιήθηκαν για το 34% των συναλλαγών σε σημεία που διαθέτουν POS σε σχέση με το 19% του 2016 και το 25% του 2019. Όσον αφορά τις πληρωμές μέσω κινητού, έχουν και αυτές αυξηθεί καθώς το 2019 αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από 1% ενώ το 2022 έφθασαν σε πάνω από 3%.
Η γνώμη των επιχειρηματιών για τις αλλαγές στους τρόπους πληρωμής
Στο συγκεκριμένο θέμα τοποθετήθηκαν δύο κάτοχοι επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν οι πολίτες καθημερινά και εξέφρασαν την προσωπική τους εμπειρία και συναισθήματα για την μείωση της πληρωμής με μετρητά από τους πελάτες.
Ο κύριος Απόστολος Καλατζόπουλος, Γενικός Γραμματέας της Ένωσης βενζινοπωλών του νομού Αττικής, ανέφερε πως ο πιο συχνός τρόπος πληρωμής πλέον στα πρατήρια διανομής βενζίνης είναι η πιστωτική κάρτα. Ωστόσο αυτό που συμφέρει τα πρατήρια ως επιχειρήσεις είναι η πληρωμή με μετρητά. Συγκεκριμένα δήλωσε πως: «Οι τράπεζες κρατάνε προμήθεια για την κάθε συναλλαγή, κρατάνε ένα ποσοστό. Έτσι πέρα από το POS για το οποίο μας χρεώνουν μία συνδρομή κάθε μήνα, μας κρατάνε και ένα ποσοστό από τις συναλλαγές. Δεν είναι και ότι καλύτερο αυτό. Μας κρατάει πολλά λεφτά και μας έχει δέσμιους καθώς αν κάτι γίνει και δεν δουλεύει το σύστημα της δεν μπορεί κανείς να κάνει ούτε μία πράξη».
Όσον αφορά το αν υπάρχουν πρατήρια τα οποία δεν χρησιμοποιούν POS λόγω ιδεολογικής αντίθεσης στην χρήση τους ο κ. Καλατζόπουλος απάντησε πως δεν θέλει να το πιστεύει αυτό γιατί δεν μπορεί να υπάρξει πρατήριο χωρίς POS πλέον λόγω του νόμου. «Κάποιος που θα πάρει το ρίσκο να μην έχει POS μπορεί κάποια στιγμή να πληρώσει ένα πρόστιμο που θα το φυσάει και δεν θα κρυώνει».
Συμφώνησε πως οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αποτελούν ένα μέσο καταπολέμησης της φοροδιαφυγής καθώς είναι περισσότερο ενδεικτικές για τις εφορίες και για το Υπουργείο Οικονομικών.
Ο κ. Καλατζόπουλος στην ερώτηση αν παρατηρεί διαφορά στον τρόπο πληρωμής ανάλογα με την ηλικία των πελατών απάντησε θετικά δηλώνοντας πως «δεν είναι ότι καλύτερο οι ηλεκτρονικές μέθοδοι πληρωμής για τους ανθρώπους υψηλής ηλικίας, άνω των 60-65 ετών καθώς συχνά δεν θυμούνται τα pin τους και παίρνουν τηλέφωνο στο σπίτι».
Παλαιότερα υπήρχε φόβος χρήσης κινητού εντός των πρατηρίων λόγω στατικού ηλεκτρισμού που μπορεί να προκαλέσει σπινθήρες. Ωστόσο ο Γραμματέας της Ένωσης μας διαβεβαίωσε πως αυτό δεν έχει καμία σχέση με την πληρωμή αλλά ίσχυε για την χρήση κινητού την ώρα που ο πελάτης βρισκόταν κοντά στην εξαέρωση του ρεζερβουάρ και έβαζε βενζίνη.
Ακόμα, ο κύριος Μανώλης Νικητάκης, πρόεδρος του σωματείου περιπτερούχων «η Αγία Τριάς», περιέγραψε την δική του εμπειρία με την υποχώρηση της χρήσης των μετρητών.
«Στα περίπτερα ο πιο διαδεδομένος τρόπος πληρωμής είναι τα μετρητά. Δεύτερος τρόπος είναι μέσω κινητού ή κάρτας με την χρήση POS», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Ειδικά οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας πληρώνουν συνήθως με μετρητά».
Είχε την ίδια γνώμη με τον κύριο Καλατζόπουλο πως η χρήση των μετρητών είναι ο τρόπος πληρωμής που τους συμφέρει καλύτερα καθώς όπως δήλωσε «το κέρδος στα προϊόντα που πουλάμε είναι κάτω από το 4-5%. Έχουμε μεσολάβηση της τράπεζας η οποία εισπράττει και αυτή κάποιο ποσοστό». «Η προμήθεια των τραπεζών επηρεάζει τις τιμές των προϊόντων. Η τράπεζα κρατάει από την ελάχιστη προμήθεια μας και αυτή την δική τη προμήθεια η οποία δεν είναι ίδια με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα προτιμούσαμε τα καπνικά προϊόντα, που είναι και το κυρίαρχο προϊόν στο περίπτερο, να έχουν την ελάχιστη προμήθεια, αν όχι καθόλου προμήθεια από τις τράπεζες. Μετά τα εισιτήρια αστικών συγκοινωνιών και ο Τύπος που και αυτός είναι πάρα πολύ χαμηλός. Αυτά είναι το 80% του κύκλου εργασιών των περιπτέρων».
Ακόμη, ο κύριος Νικητάκης πρόσθεσε πως η απόκτηση POS δεν είναι υποχρεωτική από τα περίπτερα, οπότε δεν επηρεάζει την μείωση ή όχι της φοροδιαφυγής. «Έτσι αν και το 80% των περιπτερούχων γνωρίζουν την χρήση τους και τα διαθέτουν, δεν είναι αναγκαίο. Παρόλαυτα δεν μας πειράζει να γίνουν υποχρεωτικά αρκεί να μειωθούν οι προμήθειες των τραπεζών», είπε. Τόνισε επίσης πως όταν τα τσιγάρα πληρώνονται ηλεκτρονικά, «καταστρέφουν το περίπτερο».
Ο πρόεδρος στην ερώτηση σχετικά με το αν η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών συμβάλλει στην αποτροπή ληστειών απάντησε θετικά. «Αυτό ναι επειδή δεν θα υπάρχουν μετρητά και αυτός είναι ένας βασικός λόγος που θέλουμε να συμβιβαστούμε σε μία χαμηλότερη προμήθεια με τις τράπεζες», ανέφερε.
Πως έχουν επηρεάσει οι ηλεκτρονικές συναλλαγές τον χώρο της εστίασης
Για τις πληρωμές στον χώρο της εστίασης μίλησε η υπεύθυνη μεγάλου εστιατορίου στην Αθήνα, Στεφανή Μαρία-Χριστίνα.
Σύμφωνα με την Χριστίνα, ο πιο συνηθισμένος τρόπος πληρωμής στο εστιατόριο είναι μέσω κάρτας. Χρησιμοποιείται και η πληρωμή μέσω κινητού πιο έντονα όσο περνάει ο καιρός αλλά όχι στην ίδια συχνότητα. Αντίθετα με τους άλλους επαγγελματίες δήλωσε πως «αν και δεν έχουμε πολλά νέα άτομα ως τακτικούς πελάτες, περισσότερο οι πιο νέοι πληρώνουν με μετρητά ή με κάρτα. Αρκετοί μεσήλικες έχουν την κάρτα στο κινητό τους».
Στην ερώτηση σχετικά με το προτιμότερο μέσο συναλλαγής απάντησε πως «από άποψη χρόνου της συναλλαγής, είναι πολύ πιο σύντομο να πληρώσει κάποιος με κάρτα αλλά σαν επιχείρηση εστίασης σίγουρα υπάρχει πρόβλημα όσον αφορά το φιλοδώρημα γιατί όταν πληρώνει κάποιος με κάρτα, κατά πάσα πιθανότητα ξεχνάει να αφήσει.»
Για το πρόβλημα με το φιλοδώρημα μίλησε περισσότερο εξηγώντας: «Έχουμε την γραμμή σαν εταιρία να μην ρωτάμε τους πελάτες αν θέλουν να αφήσουν φιλοδώρημα όταν πληρώνουν μέσω κάρτας. Συνήθως ξεχνιούνται και δεν αφήνουν επειδή δεν τους το υπενθυμίζουμε και μας το λένε κιόλας μετά ότι το ξέχασαν. Ή θεωρούν ότι έτσι δεν θα φτάσει το φιλοδώρημα στα χέρια μας, γι’ αυτό και πολλές φορές αφήνουν ένα ευρώ στο τραπέζι».
Όσον αφορά το θέμα των προμηθειών που απασχολούσε έντονα τους άλλους επαγγελματίες δήλωσε πως επειδή το εστιατόριο ανήκει σε όμιλο δεν υπάρχει τέτοιο πρόβλημα. Απλώς πρέπει το φιλοδώρημα να μπαίνει σε ξεχωριστή θυρίδα του POS επειδή δεν φορολογείται. Αν τοποθετηθεί με το γενικό ποσό, η επιχείρηση θα φορολογηθεί και για το φιλοδώρημα σαν να είναι «κέρδος», γι’ αυτό και χρειάζεται προσοχή.
Τέλος στην ερώτηση αν υπάρχει κάποια πρακτική διαφορά ανάμεσα στην πληρωμή με κινητό ή με κάρτα σχολίασε πως «δεν υπάρχει, απλά το κινητό έχει μία διαδικασία, αν δεν είναι κάποιος εξοικειωμένος, χρειάζεται να βοηθήσουμε εμείς ή θα θέλει τρεις τέσσερις προσπάθειες. Αντίθετα η κάρτα δεν χρειάζεται ούτε double click ούτε face ID».
Πως λειτουργούν οι πληρωμές μέσω κινητού
Οι πληρωμές μέσω κινητού είναι εφικτές μέσω της τεχνολογίας NFC (Near Field Communication) ή στα ελληνικά «επικοινωνία κοντινού πεδίου». Το NFC λειτουργεί όταν πλησιάσει αρκετά το κινητό κάποιου, περίπου 4 εκατοστά, μ’ ένα κινητό που διαθέτει επίσης αυτή την λειτουργία. Η τεχνολογία αυτή ανακαλύφθηκε το 2004 αλλά από τότε έχει εξελιχθεί πολύ. Παλαιότερα η λειτουργία αυτή δεν υποστηριζόταν απ’ όλες τις συσκευές αλλά πλέον είναι σπάνιο κάποιο smartphone να μην την έχει.
Οι πληρωμές μέσω αυτής της τεχνολογίας είναι δυναμικά κρυπτογραφημένες και έτσι πρόκειται για έναν από τους πιο ασφαλείς τρόπους πληρωμής.Οι περισσότερες τράπεζες πλέον διαθέτουν εφαρμογές για το κινητό. Εφόσον διαθέτει κάποιος την εφαρμογή της τράπεζας του, μπορεί να προσθέσει την κάρτα του στην εφαρμογή του κινητού του που προσφέρει την δυνατότητα της ηλεκτρονικής πληρωμής (Google pay, Apple pay, Samsung pay).
Αυτός ο τρόπος πληρωμής είναι πιο γρήγορος και πρακτικός από τους υπόλοιπους. Είναι γνωστό πως πλέον είναι πιο πιθανό να ξεχάσει κανείς το πορτοφόλι του παρά το κινητό του. Πλέον με την χρήση της τεχνολογίας «face ID» ή με το δακτυλικό αποτύπωμα του καθενός, το μόνο που χρειάζεται να κάνει ο καταναλωτής είναι να ανοίξει την εφαρμογή της κάρτας και να την σαρώσει στο μηχάνημα POS.
