Γράφει ο Σπύρος Ριζόπουλος
Η απουσία μιας σωστά επεξεργασμένης και ορθολογικά στοχευμένης στρατηγικής για την τουριστική ανάπτυξη της χώρας σε εθνικό επίπεδο, για την οποία γράψαμε χθες, αντανακλάται δυστυχώς στους αυτοσχεδιασμούς και τα «γονατογραφήματα» που λαμβάνουν χώρα και σε επίπεδο Περιφερειών. Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά παραδείγματα αλλά λόγω καταγωγής κι ενδιαφέροντος για τον τόπο μου, θα περιοριστώ σήμερα στις σχετικές εξαγγελίες της Περιφέρειας Ηπείρου.
Έτσι λοιπόν πληροφορηθήκαμε πως η νέα επικοινωνιακή στρατηγική της Ηπείρου για τον τουρισμό θα έχει 8 άξονες, τους οποίους και αντιγράφω από την επίσημη ιστοσελίδα της Περιφέρειας:
«1. Ολοκληρωμένη προβολή – προώθηση της Ηπείρου ως ενιαίου τουριστικού προορισμού.».
Εδώ πραγματικά μιλάμε για τον θρίαμβο του αυτονόητου. Πόση φαιά ουσία καταναλώθηκε άραγε για να υπάρξει μια τόσο «πρωτότυπη» σύλληψη όσο και το ότι ο ήλιος ανατέλλει από την ανατολή;
«2. Προβολή δραστηριοτήτων και τουριστικών πόρων για τις 4 εποχές – 12 μήνες τον χρόνο.».
Τώρα οι ξενοδόχοι της Ηπείρου, είτε βρίσκονται στα Ζαγοροχώρια, είτε στα Σύβοτα, μπορούν να κοιμούνται πλέον ήσυχοι αφού η εποχικότητα που μαστίζει τις επιχειρήσεις τους θα καταπολεμηθεί με την ευχή που εκφράζει ο εν λόγω άξονας. Διότι περί ευχής πρόκειται και τίποτα περισσότερο καθώς 12μηνο τουρισμό έχουν το Παρίσι και η Νέα Υόρκη. Αν θέλουμε 12μηνο τουρισμό και για τα Γιάννενα και το λέμε σοβαρά, ασφαλώς απαιτούνται πολλά περισσότερα από την «προβολή δραστηριοτήτων».
3. «Διατήρηση των υφιστάμενων τουριστικών αγορών και υποστήριξη της προσέγγισης των αναπτυσσόμενων αγορών.».
Και οι ευχές συνεχίζονται. Τζάμπα είναι άλλωστε. Για να μιλήσουμε ρεαλιστικά, οι μόνες υφιστάμενες σήμερα τουριστικές αγορές που μπορεί να διατηρηθούν είναι αυτές της Κοζάνης και του Αγρινίου για δίωρο καφέ στη λίμνη των Ιωαννίνων. Με τον εν λόγω άξονα κι αν όλα πάνε καλά, μπορεί ν’ ανοίξει και η αγορά των Γιαννιτσών!
«4. Ανάδειξη των δραστηριοτήτων των ειδικών – εναλλακτικών μορφών τουρισμού σε συνδυασμό με τις επί μέρους περιοχές της Περιφέρειας όπου αυτές αναπτύσσονται».
Εδώ είναι ξεκάθαρο πως το κάρο μπαίνει μπροστά από το άλογο. Χωρίς να έχει τοποθετηθεί η Ήπειρος στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη, χωρίς να έχει γενική αναγνωρισιμότητα ως τουριστικός προορισμός πως είναι δυνατόν να γίνει σοβαρή δουλειά σε επιμέρους θεματικές τουριστικές μορφές; Αντιγράφονται κι αναπαράγονται τάχα «καινούργιες ιδέες», οι οποίες συζητούνται εδώ και είκοσι χρόνια και γι αυτό ακριβώς, επειδή μόνο συζητούνται, τα αποτελέσματα είναι από πενιχρά έως ανύπαρκτα για τον θεματικό τουρισμό στην Ελλάδα.
«5. Αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων προσβασιμότητας επισκεπτών στην Περιφέρεια Ηπείρου, αεροπορικής, ακτοπλοϊκής, οδικής».
Το γεγονός ότι ο σημερινός Περιφερειάρχης δεν έδειξε το παραμικρό ενδιαφέρον για να ενταχθεί το αεροδρόμιο των Ιωαννίνων στα περιφερειακά αεροδρόμια που δόθηκαν προς αξιοποίηση από την ιδιωτική πρωτοβουλία, είναι γεγονός που δείχνει από μόνο του πόση αξιοπιστία μπορεί να έχει η σχετική εξαγγελία. Συνεχίζει έτσι το «τριτοκοσμικό» αεροδρόμιό μας να αποτελεί δυσφήμιση για τον τουρισμό στην Ήπειρο. Σημειώστε εδώ πως πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Αλβανίας εξήγγειλε την κατασκευή και λειτουργία δύο νέων διεθνών προδιαγραφών αεροδρομίων σε Άγιους Σαράντα και Αυλώνα και σε λίγα χρόνια οι περιοχές αυτές της γειτονικής χώρας θα γίνουν διεθνή διαμετακομιστικά και τουριστικά κέντρα. Όσο για αεροδρόμιο στα Γιάννενα , αν δεν προλάβει την αναβάθμισή του και την άμεση μετατροπή του σε διεθνές, μάλλον θα καταλήξει …κέντρο αερομοντελισμού!
«6. Αξιοποίηση του χαρακτηριστικού δικτύου των πέντε αρχαίων θεάτρων ως πόλων έλξης – κεντρικών σημείων – διαδρομών τουριστικής περιήγησης και γνωριμίας της Περιφέρειας».
Αν και η διατύπωση είναι εξαιρετικά ασαφής, οι διαδρομές τουριστικής περιήγησης ασφαλώς κι έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Αλλά οφείλω να πω ότι και σε αυτό το ζήτημα δεν αξιοποιήθηκαν σωστά ευκαιρίες που υπήρξαν στο παρελθόν. Μία από αυτές ήταν και το «Πρόγραμμα Πίνδος», το 2008, όταν υπουργός Ανάπτυξης ήταν ο Χρήστος Φώλιας. Με την ιδιότητα του συμβούλου του υπουργού συμμετείχα στον σχεδιασμό και την παρακολούθηση της εφαρμογής αυτού του Προγράμματος, το οποίο επιχείρησε να δώσει αναπτυξιακή ώθηση μέσω της αξιοποίηση τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Ο σημερινός Περιφερειάρχης και τότε νομάρχης Ιωαννίνων απλά ενέταξε στο πρόγραμμα 2-3 ήσσονος σημασίας δρόμους ενώ θα μπορούσαν να έχουν γίνει πολλά περισσότερα που παραμένουν και μετά από μια δεκαετία ζητούμενα.
«7. Ανάδειξη των αγροδιατροφικών προϊόντων της τοπικής παραγωγής ως αναπόσπαστων στοιχείων του τουριστικού προϊόντος».
Εντάξει εδώ είναι το «δυνατό σημείο» του σημερινού Περιφερειάρχη που έχει την «πρωτογενή παραγωγή» σαν τη κόκα κόλα που πάει με όλα. Μόνο που η πρωτογενής παραγωγή είναι ακόμη πρωτόγονη παραγωγή και για να έχει μέλλον στον ανταγωνισμό των διεθνών αγορών πρέπει να απογαλακτιστεί από την επιδότηση και την προσωπική εξυπηρέτηση και να αντιληφθεί τι σημαίνει επιχειρηματικότητα. Μοιράζονται λοιπόν αφειδώς υποσχέσεις που είναι ανέφικτο να εκπληρωθούν για τον πολύ απλό λόγο πως οι «μπατιροτουρίστες» του μαζικού τουρισμού που μοιράζονται μια χωριάτικη στα τέσσερα, ουδόλως θα συγκινηθούν από την τοπική παραγωγή. Εκτός αν ο Περιφερειάρχης ζει το σενάριο με τον Βόγλη να φωνάζει «Στάσου μύγδαλα!».
«8. Αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων του διαδικτύου και των κοινωνικών μέσων για την ανάδειξη της τουριστικής ταυτότητας και την διατήρηση θετικής τουριστικής εικόνας σε υφιστάμενους και δυνητικούς επισκέπτες».
Ευελπιστώ μέχρι να τρέξει το εν λόγω πρόγραμμα να έχει γίνει αντιληπτό πως όταν μιλάμε για το πώς το διαδίκτυο μπορεί να βοηθήσει τον τουρισμό, εννοούμε πολλά περισσότερα από μερικές δεκάδες “Likes”, αγορασμένα από το Πακιστάν και τις Ινδίες.
Αυτά ως προς το περιεχόμενο, το οποίο έτσι κι αλλιώς δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική. Έχω ωστόσο και κάποιες παρατηρήσεις ως προς τη διαδικασία.
Βγαίνει ντάλα καλοκαίρι, μεσούσης της τουριστικής σεζόν, ο Περιφερειάρχης Ηπείρου κι ανακοινώνει 8 άξονες επικοινωνιακής στρατηγικής για τον τουρισμό των επόμενων… τεσσάρων χρόνων! Για να υλοποιηθούν αυτοί οι άξονες θα γίνει λέει διεθνής διαγωνισμός. Που σημαίνει άλλοι 9 μήνες στο νερό, αν δεν υπάρχουν ενστάσεις. Κι ελπίζω να μην αμφισβητεί κανείς ότι ξέρω από την εμπειρία μου πόσο μπορεί να κρατήσει η διαδικασία ενός διεθνούς διαγωνισμού για επικοινωνιακό έργο. Άρα είναι αμφίβολο αν όλα αυτά έχουν την παραμικρή σημασία και για την επόμενη τουριστική σεζόν του 2018.
Αν ήθελε πραγματικά η Περιφέρεια να κάνει έστω και κάτι στοιχειώδες για τον τουρισμό στην διάρκεια της τρέχουσας θητείας, θα έπρεπε ο διαγωνισμός να έχει γίνει ήδη και να υπάρχει ανάδοχος. Με τα σημερινά δεδομένα, η ανάδοχος εταιρεία του 1,5 εκατομμυρίου ευρώ που προβλέπει ο προϋπολογισμός του έργου, θα αναλάβει κάπου μέσα στο 2018 να βγάλει το «κόνσεπτ» αλλά η πραγματική «δουλειά» θα γίνει το 2019. Το οποίο βεβαίως είναι έτος αυτοδιοικητικών εκλογών! Άρα και έτος «αυξημένων αναγκών» για δαπάνες δημοσιότητας, οπότε πρέπει να υπάρχει και έτοιμο «μπάτζετ» προς εκταμίευση.
Ο τουρισμός και η επικοινωνιακή στρατηγική του είναι απλά το θεσμικό «αμπαλάζ». Είναι ο «λαγός» που βγαίνει από το «καπέλο» για να στείλει το μήνυμα «λεφτά υπάρχουν». Αλλά όχι για τον τουρισμό. Αυτός θα συνεχίσει με τη συνταγή «Στάσου μύγδαλα!».
Η ουσία είναι αλλού. Παραμονές των εκλογών του 2019, η Περιφέρεια Ηπείρου θα έχει να «μοιράσει χρήμα». Όχι εκεί που θα έπρεπε για τον τουρισμό, δηλαδή σε ξένα μέσα και δράσεις δημοσιότητας στο εξωτερικό. Αλλά εκεί που πρέπει για τις εκλογές. Το χρήμα θα μοιραστεί με βάση τον κανόνα που προβλέπεται για τα σχετικά έργα και αφορά κατά 70% τα εθνικά μέσα και 30% στα τοπικά μέσα, για την προβολή του τουρισμού στην Ήπειρο. Έτσι όλοι θα είναι happy, έχοντας κάνει τη δουλίτσα τους μέσα στο «πολιτικό Κωσταλέξι» της Ηπείρου, όπως έχω γράψει με άλλη αφορμή.
Πως αλλιώς θα κάνουν τα παιδιά εκλογές;
Όλα τα υπόλοιπα είναι απλά ο … σανός. Πρωτογενούς παραγωγής, ασφαλώς!
