Το καζάνι της οργής βράζει στην Τουρκία κατά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που με τα πειράματά του έχει καταποντίσει την τουρκική λίρα, δίνοντας ώθηση στους πολιτικούς του αντιπάλους.
Διαδηλώσεις -έστω και μικρής κλίμακας – ξέσπασαν τη νύχτα στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη με τους πολίτες να καλούν την κυβέρνηση του Ερντογάν να παραιτηθεί μετά το νέο καταποντισμό του εθνικού νομίσματος κατά 15% έναντι του δολαρίου. «Το AKP στον τάφο, ο λαός στην εξουσία», φώναζαν οι διαδηλωτές.
Βίντεο που αναρτήθηκαν σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης καταγράφουν παρεμβάσεις της αστυνομίας που έστησε οδοφράγματα για να κλείσει το δρόμο σε διαδηλωτές, που έστρεφαν τα πυρά τους στο κυβερνών κόμμα του Ερντογάν.
«ΑΚP, αυτή είναι η χώρα μας, φύγε», φώναζαν.
Οργή για την καταβαράθρωση της αγοραστικής δύναμης
Η τουρκική λίρα έχασε τη φετινή χρονιά το 45% της αξίας της στη χειρότερη επίδοση εθνικού νομίσματος στον κόσμο το 2021. Η επιμονή του Ερντογάν για μείωση των επιτοκίων θεωρητικά αποβλέπει στην τόνωση της ανάπτυξης, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ενίσχυση της δημοτικότητάς του, που καταρρέει ενόψει των εκλογών του 2023, αλλά η εκτόξευση των τιμών στα ύψη έχει τα αντίθετα αποτελέσματα με τους Τούρκους να σπεύδουν να προμηθευτούν βασικά προϊόντα, όπως καφέ και ζάχαρη ενόψει νέων ανατιμήσεων, που αναμένεται να επηρεάσουν και το ψωμί και να συρρικνώσουν ακόμη περισσότερο την αγοραστική τους δύναμη. Ήδη οι μισοί πολίτες βλέπουν το βασικό τους μισθό να πέφτει κάτω από τα 200 ευρώ, δηλαδή κάτω κι από τους αντίστοιχους στην Αλβανία και την Κίνα.
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου διερωτήθηκε πώς μιλά η κυβέρνηση για εξαθλίωση των Ελλήνων, όταν οι μισθοί τους είναι σχεδόν τριπλάσιοι εκείνων των Τούρκων: «Μέχρι χθες έλεγαν από την κυβέρνηση: “Η Ελλάδα στην εξαθλίωση, καταστράφηκε! Χρεοκόπησε!”. Αλλά ο βασικός μισθός στην Ελλάδα είναι 2,7 φορές πιο πάνω από την Τουρκία, δηλαδή σχεδόν τριπλάσιος. Ποιος ζει στην εξαθλίωση;», είπε.
Τρίζει η καρέκλα του Ερντογάν
Αναλυτές, πρώην στελέχη της κεντρικής τράπεζας και πολιτικοί αντίπαλοι του Ερντογάν προειδοποιούν ότι ο πληθωρισμός, που καλπάζει στο 20%, θα εκτοξευτεί ακόμη ψηλότερα εξωθώντας στη φτωχοποίηση τους Τούρκους με ολοένα και αυξανόμενη την πιθανότητα αλλαγής του πολιτικού σκηνικού στη γείτονα. «Οι τελευταίες αναταράξεις θα ωθήσουν αναποφάσιστους, που έχουν οργιστεί με τη ζοφερή πορεία της οικονομίας, στις τάξεις της αντιπολίτευσης. Έχουν αυξηθεί οι πιθανότητες το κυβερνών κόμμα να πέσει μόνιμα κάτω από το 30%», λέει ο Τζαν Σελτζουκί, της εταιρείας δημοσκοπήσεων Turkiye Raporu.
Oι εκλογές του 2023 θα είναι οι πρώτες μετά τις ήττες σοκ που υπέστη το κόμμα του Ερντογάν στις δημοτικές εκλογές του 2019, όταν έχασε την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα για πρώτη φορά εδώ και 25 χρόνια. Ο Ερντογάν απέρριψε χθες το σενάριο να στηθούν πρόωρες κάλπες, που ζητά επίμονα η αντιπολίτευση, την ώρα που δύο στους τρεις Τούρκους τον θεωρούν υπεύθυνο για τα χάλια της οικονομίας. «Περίπου το 60% του πληθυσμού έχει χάσει κάθε ελπίδα ότι η κυβέρνηση θα καταφέρει στο επόμενο δωδεκάμηνο να λύσει τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας», λέει ο Μεχμέτ Αλί Κουλάτ, επικεφαλής της εταιρείας δημοσκοπήσεων MAK Danismanlik. Κι όπως επισημαίνει η υποστήριξη προς το κυβερνών κόμμα μεταξύ των πιθανών ψηφοφόρων αναμένεται να πέσει κάτω από 30% – από 43% στις εκλογές του 2018 – λόγω της οργής για τη δεινή πορεία της οικονομίας.Ο Eρντογάν έχει κάνει επανειλημμένα στο παρελθόν στροφή 180 μοιρών, όταν αντιμετώπισε αναταράξεις στις αγορές. Το 2018, αποδέχτηκε δύο μεγάλες αυξήσεις των επιτοκίων για να σταματήσει την κατρακύλα της λίρας, αλλά αυτή τη φορά τα πράγματα ίσως είναι διαφορετικά.
«Το όριο του πόνου είναι τώρα πολύ υψηλότερο προτού δούμε μια αντιστροφή πορείας, δεδομένης της εδραιωμένης αντίθεσης του Προέδρου Ερντογάν στην αύξηση των επιτοκίων και – κατά τη γνώμη μας – της μεγαλύτερης επιρροής του στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής», σχολίασε στο Bloomberg ο Φοίνιξ Κάλεν, στρατηγικός αναλυτής της Societe Generale.. «Αυτή τη φορά είναι απαραίτητη μια πολύ πιο ουσιαστική υποτίμηση του νομίσματος προτού παρέμβουν εκείνου που χαράζουν την πολιτική στην Τουρκία για να ανακόψουν τη νομισματική καταστροφή».
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, που παρενέβαινε λεκτικά πριν από μια έκτακτη αύξηση στη διάρκεια προηγούμενων περιόδων αστάθειας της λίρας, άφησε να εννοηθεί ότι μια τέτοια κίνηση παραμένει απίθανη τώρα. Μετά από συνάντηση του Ερντογάν με τον κεντρικό τραπεζίτη Σαχάπ Καβτζιόγλου στο αποκορύφωμα του ξεπουλήματος της τουρκικής λίρας χθες Τρίτη, η τράπεζα έκανε λόγο για υπερβολική πτώση του νομίσματος, χωρίς να δώσει άμεσες απαντήσεις. «Η Κεντρική Τράπεζα της Δημοκρατίας της Τουρκίας εφαρμόζει καθεστώς κυμαινόμενης συναλλαγματικής ισοτιμίας και δεν έχει καμία δέσμευση για οποιοδήποτε επίπεδο συναλλαγματικής ισοτιμίας», ανέφερε. Ο Ιμπραήμ Τουρχάν, πολιτικός της αντιπολίτευσης, που είχε χρηματίσει στο παρελθόν αναπληρωτής διοικητής της κεντρικής τράπεζας, είπε ότι οι επενδυτές έχουν εγκαταλείψει την ιδέα ότι η κεντρική τράπεζα διαμορφώνει τη νομισματική πολιτική. «Η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας δεν είναι απλώς μια φαντασίωση», είπε ο Τουρχάν σε τηλεοπτικά σχόλια χθες το βράδυ. «Ο πληθωρισμός θα τροφοδοτήσει την υποτίμηση της λίρας. Κι η αποδυναμωμένη λίρα θα ανατροφοδοτήσει τον πληθωρισμό. Πρόκειται για φαύλο κύκλο».
