Γράφει ο Ceteris Paribus
Ο Πάνος Καμμένος ζήτησε δημοψήφισμα για το όνομα και διατυμπανίζει τη θέση περί μη χρήσης του όρου Μακεδονία ή παραγώγων του, περί μη ύπαρξης μακεδονικού έθνους και γλώσσας κ.λπ. Ήρθε λοιπόν η ώρα να σπάσει η συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ; Ένα τέτοιο συμπέρασμα θα ήταν πολύ σχηματικό και πολύ λαθεμένο…
Κατ’ αρχάς, δεν είναι εντελώς ακριβές ότι πρόκειται για συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για συμμαχία-πολιτικό «συμβόλαιο» μεταξύ Τσίπρα και Πάνου Καμμένου. Στα ανώτερα όργανα αλλά και ευρύτερα στο κόμμα ΣΥΡΙΖΑ δεν υπήρξε όχι μόνο νύξη αλλά ούτε καν υποψία ή φημολογία περί μιας τέτοιας συμμαχίας, μέχρι που αυτή έγινε γνωστή με την ανακοίνωση της σύνθεσης της κυβέρνησης ύστερα από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015.
Η νωπή, τότε, εκλογική νίκη και ο συνακόλουθος κατακλυσμός συναισθημάτων ελπίδας και θετικών προσδοκιών δεν επέτρεψε στις διαφωνίες και στην γκρίνια γι’ αυτή την επιλογή να πάρουν κάποια έκταση. Η Αριστερή Πλατφόρμα του Παναγιώτη Λαφαζάνη, που εξέφρασε τις πιο έντονες διαφωνίες, τέθηκε εκτός ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, που χρειαζόταν μια ιστορικά εντυπωσιακή και γιγαντιαία μανούβρα για να μετατοπιστεί από το έδαφος του «αντιμνημονιακού αγώνα» στη μνημονιακή διαχείριση, δεν είχε τότε την πολυτέλεια άλλων συμμαχιών χωρίς να μπει σε μεγάλης έκτασης περιπέτειες. Οι παλαιότεροι μνημονιακοί περίμεναν να συγκρουστεί με το «παγόβουνο» των δανειστών για να επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις περί «αριστερής παρένθεσης» – μην ξεχνάμε ότι η διπλή εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 έστειλε στην πολιτική σύνταξη τους Αντώνη Σαμαρά και Ευάγγελο Βενιζέλο…
Οι πολεμικές σχέσεις με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έκαναν την επιλογή των ΑΝΕΛ και του Πάνου Καμμένου υποχρεωτική – αυτό ήταν άλλωστε το «βαρύ» επιχείρημα του Αλέξη Τσίπρα προς τους διαφωνούντες του κόμματος.
Καμμένος – Κοτζιάς
και το… όνομα αυτής
Η συμμαχία αυτή αποδείχτηκε στρατηγική. Δηλαδή μακράς πνοής και με πολιτική σύμπτωση στις μείζονες προκλήσεις και επιλογές. Ο Πάνος Καμμένος αποδείχτηκε πολύ ευλύγιστος, «πλαστικός» και ανθεκτικός κυβερνητικός εταίρος στη μεγάλη πολιτική μανούβρα που μετατόπισε τον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση από το αντιμνημόνιο στο μνημόνιο. Ωστόσο, τα ζητήματα στα οποία αυτή η συμμαχία σφυρηλάτησε το «στρατηγικό» της χαρακτήρα ήταν άλλα: Πρώτο, οι σκληρές μάχες για την απόκτηση από τον… νεόκοπο δίδυμο ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ουσιαστικών ερεισμάτων στο σύστημα πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Δεύτερο, η κοινή γραμμή στα εθνικά θέματα.
Αν η συμμαχία Τσίπρα – Καμμένου απέκτησε στρατηγικό χαρακτήρα, η κοινή γραμμή πλεύσης στα εθνικά ζητήματα από το δίδυμο Κοτζιά – Καμμένου ήταν ο βασικός της πυλώνας.
Σε τι συνίσταται αυτή η κοινή γραμμή πλεύσης των δύο υπουργών; Στην κοινή εκτίμηση ότι η συγκυρία διεθνώς αλλά και ειδικά στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή γίνεται για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες ιδιαίτερα ευνοϊκή για την Ελλάδα, ενώ ταυτόχρονα έχει μετατραπεί σε ιδιαίτερα δυσμενής για την Τουρκία.
Ότι το ρήγμα της Τουρκίας με τη Δύση αλλά και με το Ισραήλ, η αδημονία των πετρελαϊκών κολοσσών να υλοποιήσουν χωρίς καθυστέρηση τα business plan για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, οι διεθνείς προσανατολισμοί της Αιγύπτου υπό τον Σίσι, ακόμη και η εκλογή Τραμπ (την εκλογή του οποίου αρχικά ο Αλέξης Τσίπρας αντιμετώπισε σαν κίνδυνο) διαμορφώνουν τις προϋποθέσεις για αναβάθμιση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή, το «στρίμωγμα» της Τουρκίας και την ευνοϊκή αντιμετώπιση από τη Δύση πάγιων ελληνικών αιτημάτων και θέσεων στο ζήτημα των ΑΟΖ και των υδρογονανθράκων αλλά και στο Κυπριακό – και όχι μόνο.
Όλα αυτά προϋπέθεταν ταχύτατη και ανεπιφύλακτη διπλή προσέγγιση: με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Η συμμαχία Τσίπρα – Καμμένου έδωσε «ρέστα» σε μια τέτοια προσέγγιση, που υπήρξε θεαματική πέραν πάσης προσδοκίας! Όποιος αγνοεί αυτή τη θεμελιώδη παράμετρο είναι αδύνατο να κάνει ψύχραιμες και βαθύτερες σκέψεις για όλη την γκάμα των ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής – μεταξύ αυτών και για το ζήτημα του ονόματος της πΓΔΜ.
Το να πιστεύει κανείς ότι το ζήτημα του ονόματος θα διαλύσει όλη αυτή την «υπερδομή» που χτίστηκε επιμελώς επί χρόνια και βασίζεται σε διεθνείς συμμαχίες και στη διεθνή συγκυρία, θα ήταν επιπόλαιο. Αντίθετα: οι εξελίξεις στο ζήτημα του ονόματος (ανατροπή ουσιαστικά της εθνικιστικής κυβέρνησης Γκρούεφσκι, «πάγος» στην Αλβανία και εκκίνηση των διπλωματικών προσπαθειών καταφανέστατα υπό την μπαγκέτα των ΗΠΑ) είναι κομμάτι αυτού του παζλ…
Η διαφοροποίηση Καμμένου
Γιατί λοιπόν ο Πάνος Καμμένος, που έχει θερμές σχέσεις με τις ΗΠΑ και έδειξε ιδιαίτερο ζήλο ακόμη και να τους προσφέρει νέα βάση στην Κάρπαθο, τώρα διαφοροποιείται στο ζήτημα του ονόματος; Διότι απλούστατα ο μόχθος της πολιτικής και κομματικής αναπαραγωγής, εν τέλει της πολιτικής επιβίωσης, είναι αιώνιος – άλλωστε αυτός ο μόχθος λάμπει σαν αυγουστιάτικο φεγγάρι στο φόντο της δημόσιας – πολιτικής αντιπαράθεσης για το ζήτημα του ονόματος.
Αυτό όμως είναι η μισή απάντηση. Η άλλη μισή είναι πως ωριμάζουν οι όροι για έναν νέο, μεγάλο μετασχηματισμό της πολιτικής γεωμετρίας. Η μετάβαση στη μεταμνημονιακή εποχή, η εκλογή της Φώφης Γεννηματά και η ήττα των «νερομπλούμ» Καμίνη και Θεοδωράκη που θα έβλεπαν κατά προτεραιότητα μια μετεκλογική συμμαχία με τη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη, σε συνδυασμό με το νέο ρόλο της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας ύστερα από τη μετεκλογική πολιτική περιπέτεια της κ. Μέρκελ, κάνουν την παλιά πολιτική γεωμετρία ξεπερασμένη.
Είμαστε στη μετάβαση σε μια νέα πολιτική γεωμετρία, που θα αποτινάξει τις δουλείες και την πολιτική μηχανική που έκαναν τη συμμαχία Τσίπρα – Καμμένου «ζωής και θανάτου».
Αυτό όμως δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι αυτή η συμμαχία είναι ξεπερασμένη γενικώς. Ο Αλέξης Τσίπρας δεν θέλει να δώσει σε υποψήφιους νέους συμμάχους (τη Φώφη ή οποιονδήποτε άλλον) το υπερόπλο του αναντικατάστατου.
Οι πληροφορίες μας λένε ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει καν παραιτηθεί από το στόχο να νικήσει στις επόμενες εκλογές – κι όχι να επιβιώσει μέσα από ένα σενάριο «δεξιάς παρένθεσης». Σε αυτή την περίπτωση, η συμμαχία με τον Πάνο Καμμένο δεν θα «σβήσει» έτσι εύκολα…
Όμως, η λογική λέει ότι το πιθανότερο είναι ότι θα χάσει τις εκλογές. Η προοπτική αυτή θεριεύει το ένστικτο αυτοσυντήρησης των ΑΝΕΛ και του Πάνου Καμμένου. Η δυνατότητα να ανακάμψει σαν όψιμος… αντιμνημονιακός έχει χαθεί για πάντα. Το μόνο πολιτικό έδαφος στο οποίο μπορεί να επιχειρήσει να ανακάμψει, είναι το ζήτημα του ονόματος! Και ο μόνος τρόπος να ανακάμψει είναι να διαφοροποιηθεί από τη λύση που προετοιμάζει ο «συνεταίρος» του Αλέξης Τσίπρας.
Πάμε για εκλογές και για ένα νέο πολιτικό σκηνικό, η κυβερνητική συμμαχία με τον Τσίπρα αργά ή γρήγορα και πέρα από προθέσεις τελειώνει, οπότε ισχύει το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω»… Χωρίς τη θέση που πήραν για το όνομα, ΑΝΕΛ και Πάνος Καμμένος θα εξαφανιστούν από το χάρτη – εξάλλου και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 διασώθηκαν επειδή βρήκαν «αφήγηση» και μπήκαν στη Βουλή. Επιπλέον, με μια κυβέρνηση Μητσοτάκη θα έχει μπλεξίματα – αν σκεφτούμε τα περί «μιζών» στα εξοπλιστικά κ.λπ.
Θα είναι αρκετός ο ελιγμός με το όνομα για να του δώσει στιβαρή «αφήγηση» και να του εξασφαλίσει την κοινοβουλευτική (που ισοδυναμεί με πολιτική) επιβίωση; Ίσως, αν οι εκλογές γίνουν μέσα στο 2018. Ανεξάρτητα όμως από το να θα αποδειχτεί ικανός, ο ελιγμός στο ζήτημα του ονόματος είναι αναγκαίος…
Η νέα πολιτική γεωμετρία
Έχει διαμορφωθεί η εξής παράδοξη κατάσταση: βαδίζοντας προς τη μεταμνημονιακή περίοδο, όλα τα κόμματα φαίνεται σαν να χάνουν το έρεισμα μιας ιδιαίτερης «αφήγησης» που να είναι αρκετά στιβαρή ώστε να εξασφαλίσει το «μύθος» τους. Το ζήτημα του ονόματος έρχεται σαν «από μηχανής θεός» για να δώσει τη δυνατότητα για ελιγμούς αλλά και για να λειτουργήσει σαν εμβρυουλκό του νέου πολιτικού σκηνικού.
Ο αργός και βασανιστικός κανιβαλισμός της Κ.Ο. της Ένωσης Κεντρώων και του χώρου των ανεξάρτητων είναι το προανάκρουσμα για ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις. Η Χ.Α. ελπίζει μέσα από αυτό το ζήτημα να ανακάμψει. Η ΝΔ ακολουθεί τη στρατηγική να πιέζει τις αντιφάσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης σε κάθε ευκαιρία. Δύο κόμματα ταυτισμένα πλέον με το κράτος (το Κίνημα Αλλαγής και… οι ΑΝΕΛ) περιμένουν την ευκαιρία τους. Το Κίνημα Αλλαγής εκ του ασφαλούς, οι ΑΝΕΛ με το υπαρξιακό άγχος αν θα επιβιώσουν κοινοβουλευτικά.
Η μορφή των «πραγμάτων που θα έρθουν» θα εμφανιστεί για πρώτη φορά στην ψηφοφορία για το ζήτημα του ονόματος – αν οι σχετικές διπλωματικές προσπάθειες ευοδωθούν; Οι πιθανότητες είναι μεγάλες…
