Έναν χρόνο μετά την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, μια ολόκληρη γενιά παιδιών βίωσε 12 μήνες βίας, φόβου, απώλειας και τραγωδίας. Δεν υπάρχει ούτε μία πτυχή της ζωής των παιδιών που να μην έχει επηρεαστεί από αυτή τη σύγκρουση – παιδιά σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, έχασαν την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση και στερήθηκαν τα οφέλη ενός ασφαλούς περιβάλλοντος.
«Τα παιδιά στην Ουκρανία βίωσαν ένα έτος φρίκης», δήλωσε η εκτελεστική διευθύντρια της UNICEF Κάθριν Ράσελ. «Εκατομμύρια παιδιά πέφτουν για ύπνο φοβισμένα μέσα στο κρύο και ξυπνούν ελπίζοντας να δοθεί ένα τέλος σε αυτόν τον άγριο πόλεμο. Παιδιά έχουν σκοτωθεί και τραυματιστεί και πολλά έχουν χάσει γονείς και αδέλφια, τα σπίτια τους, τα σχολεία και τις παιδικές χαρές τους. Κανένα παιδί δεν θα έπρεπε ποτέ να υποφέρει τόσο πολύ».
«Φοβάται τα πάντα», λέει με θλίψη ο πατέρας της δίχρονης Μισέλ (που απεικονίζεται στη φωτογραφία). «Τον θόρυβο, τα πυροτεχνήματα, τους συναγερμούς, αλλά κυρίως τις εκρήξεις. Αρχίζει να κλαίει και να τρέμει». Ο ίδιος και η σύζυγός του ζουν στη βόρεια Σαλτίβκα, στην περιοχή του Χάρκοβο. Με τη βία να μαίνεται ακόμη, κάνουν ό,τι μπορούν για να παρηγορήσουν τη Μισέλ. «Την παίρνουμε στην αγκαλιά μας και την κρατάμε κοντά μας», λέει ο Oleksandr. «Η καλύτερη ασφάλεια που μπορούμε να της δώσουμε αυτή τη στιγμή είναι οι αγκαλιές της μαμάς και του μπαμπά της».
Η οικονομική κρίση, με έναν τεράστιο αριθμό οικογενειών να αναφέρουν σημαντική απώλεια εισοδήματος, σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τον πόλεμο, επέφεραν καταστροφικές συνέπειες για την ευημερία των παιδιών και των οικογενειών τους. Σε πρόσφατη έρευνα της UNICEF, το 80% των ερωτηθέντων σημείωσε επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης, ενώ σύμφωνα με την ανάλυση της UNICEF, το ποσοστό των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας έχει σχεδόν διπλασιαστεί από 43% σε 82%. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα οξεία για τα 5,9 εκατομμύρια άτομα που είναι σήμερα εκτοπισμένα εντός της Ουκρανίας.
Ο πόλεμος έχει επίσης καταστροφικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και την ευημερία των παιδιών. Υπολογίζεται ότι 1,5 εκατομμύριο παιδιά κινδυνεύουν από κατάθλιψη, άγχος, διαταραχή μετατραυματικού στρες και άλλα ζητήματα ψυχικής υγείας, με πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις και συνέπειες.
Η πρόσβαση των παιδιών και των οικογενειών τους σε βασικές υπηρεσίες έχει διαταραχθεί πλήρως. Περισσότερες από 800 εγκαταστάσεις υγεινής φέρονται να έχουν υποστεί ζημιές ή να έχουν καταστραφεί από βομβαρδισμούς και αεροπορικές επιδρομές, με τις επιθέσεις αυτές να σκοτώνουν και να προκαλούν σοβαρούς τραυματισμούς σε ασθενείς – συμπεριλαμβανομένων παιδιών – καθώς και στο ιατρικό προσωπικό και να περιορίζουν την πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη. Χιλιάδες παιδιά που διαφεύγουν από τις συγκρούσεις σε ολόκληρη τη χώρα στερούνται ζωτικών εμβολίων για την προστασία τους από την πολιομυελίτιδα, την ιλαρά, τη διφθερίτιδα και άλλες απειλητικές για τη ζωή ασθένειες.
«Πολλοί άνθρωποι διέφυγαν από το Χάρκοβο λόγω των εχθροπραξιών», λέει ο Oleksandr. «Σε ορισμένες περιοχές δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου άνθρωποι. Είναι δύσκολο να βρεις επαγγελματία γιατρό για ένα παιδί, επειδή δεν υπάρχουν αρκετοί εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας. Και μερικές φορές είναι ακόμη και δύσκολο να βρεις και να αγοράσεις τα απαραίτητα φάρμακα».
Από τις 24 Φεβρουαρίου του 2022, η UNICEF, χάρη στην υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας, έχει διανείμει εκπαιδευτικό υλικό σε 1,8 εκατομμύρια παιδιά, έχει απασχολήσει πάνω από 2,5 εκατομμύρια παιδιά στην τυπική και μη τυπική εκπαίδευση, έχει προσφέρει ψυχική υγεία και ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε 4,6 εκατομμύρια παιδιά και φροντιστές, υπηρεσίες αντιμετώπισης της έμφυλης βίας σε 725.000 γυναίκες και παιδιά, πρόσβαση σε ασφαλές νερό σε 5,6 εκατομμύρια ανθρώπους, υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης σε 5,4 εκατομμύρια ανθρώπους καθώς και σημαντική χρηματική βοήθεια σε 277.000 νοικοκυριά εντός της Ουκρανίας και στις χώρες υποδοχής προσφύγων.
«Xρειάζεται να δοθεί ένα τέλος σε αυτόν τον πόλεμο για χάρη των παιδιών. Τα παιδιά χρειάζονται ειρήνη για να ανακτήσουν την παιδική τους ηλικία, να επιστρέψουν στην κανονικότητα και να αρχίσουν να θεραπεύονται από τη φρίκη του πολέμου», δήλωσε η Russell. «Μέχρι να συμβεί αυτό, είναι κρίσιμο να δοθεί προτεραιότητα στις ψυχικές και ψυχοκοινωνικές ανάγκες των παιδιών. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει δράσεις κατάλληλες για την ηλικία τους ώστε να τους παρέχεται η απαραίτητη φροντίδα, να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα τους και, ειδικά σε σχέση με τα μεγαλύτερα παιδιά και εφήβους, να τους παρέχονται ευκαιρίες να εκφράσουν τις ανησυχίες τους».
Επιπλέον, ο πόλεμος έχει διαταράξει την εκπαίδευση για περισσότερα από πέντε εκατομμύρια παιδιά, στερώντας τους το αίσθημα της ασφάλειας, της κανονικότητας και της ελπίδας που παρέχει το σχολείο. Μετά από δύο χρόνια που τα παιδιά στερήθηκαν το σχολείο λόγω της πανδημίας COVID-19 και οκτώ χρόνια διακοπής της εκπαίδευσης για τα παιδιά που ζουν στην ανατολική Ουκρανία, ο πόλεμος περιορίζει ακόμα περισσότερο την πρόσβασή τους στο σχολείο.
Η UNICEF εξακολουθεί να κάνει έκκληση για να ανοίξουν σημεία διέλευσης για την προώθηση ανθρωπιστικής βοήθειας με ασφάλεια και ταχύτητα, να σταματήσουν οι επιθέσεις σε παιδιά και στις βασικές υποδομές τις οποίες αυτά χρειάζονται, όπως σχολεία, νοσοκομεία και συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και για να τερματιστεί η χρήση εκρηκτικών όπλων σε κατοικημένες περιοχές, που ευθύνονται άμεσα για τον θάνατο και τον ακρωτηριασμό εκατοντάδων παιδιών. Πάνω απ’ όλα, η UNICEF συνεχίζει να υποστηρίζει τον τερματισμό των εχθροπραξιών.
Τον Δεκέμβριο του 2022, η UNICEF ξεκίνησε την ετήσια έκκλησή της για ανθρωπιστική δράση υπέρ των παιδιών. Η UNICEF χρειάζεται 1,1 δισεκατομμύρια δολάρια για να αντιμετωπίσει τις άμεσες και μακροπρόθεσμες ανάγκες 9,4 εκατομμυρίων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων 4 εκατομμυρίων παιδιών, τόσο εντός όσο και εκτός Ουκρανίας, οι οποίοι εξακολουθούν να επηρεάζονται βαθιά από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Η χρηματοδότηση θα επιτρέψει στη UNICEF να παρέχει, να διατηρήσει και να επεκτείνει κρίσιμες υπηρεσίες στους τομείς της υγείας, της διατροφής, της προστασίας των παιδιών, της έμφυλης βίας, της ύδρευσης και της αποχέτευσης και της κοινωνικής προστασίας, παράλληλα με τις κυβερνητικές προσπάθειες ανταπόκρισης, ενώ θα είναι σε ετοιμότητα για πρόσθετες εσωτερικές μετακινήσεις και μετακινήσεις προσφύγων εγκαίρως.
