Η επέλαση του κορονοϊού βρήκε την οικονομία της χώρας στην πλέον κρίσιμη φάση, όπου τα πρώτα σημάδια ανάκαμψής, χάρη στις επίπονες προσπάθειες μας, μετά από μία δεκαετή περίοδο κρίσης, ήταν ορατά. Στην παρούσα φάση ίσως θα ήταν παρακινδυνευμένο να επιχειρηθεί μια συνολική αποτίμηση των οικονομικών επιπτώσεων που θα προκαλέσει η πανδημία στην ελληνική οικονομία, αλλά όλοι αισθανόμαστε ότι ο μέχρι σήμερα δημοσιονομικός λογαριασμός των 6 δις ευρώ θα πάρει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις.
Τα πρώτα συνεκτικά μέτρα στήριξης που πήρε η ελληνική κυβέρνηση, ύψους περίπου 10 δις ευρώ, κυρίως με ιδίους πόρους, σχεδόν για όλες τις επιχειρήσεις και εργαζόμενους θα τα χαρακτηρίζαμε κυρίως μέτρα αναστολής, στήριξης και ανακούφισης, που είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί επαναληφθούν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σίγουρα όμως δεν επαρκούν από μόνα τους να χαρακτηριστούν ως μέτρα δυναμικής επανεκκίνησης της οικονομίας, ακόμα και με τις σημερινές εκτιμήσεις, όταν μάλιστα το ΧΑ έχασε ήδη 22 δις ευρώ. Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ υπολογίζεται πως οι μηνιαίες απώλειες ανέρχονται σε 2% του ΑΕΠ, ενώ σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ σε ετήσια βάση οι απώλειες εκτιμώνται από 5-8% του ΑΕΠ και περίπου στα 15 δις ευρώ.
Πρέπει πάντως να αναγνωρίσουμε τα αντανακλαστικά της ελληνικής κυβέρνησης, που ορθώς έβαλε σε προτεραιότητα τη δημόσια υγεία από την οικονομία, λαμβάνοντας εγκαίρως τα ενδεδειγμένα μέτρα, ενώ παράλληλα, με ιδία οικονομικά μέσα, έλαβε μέτρα για την στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Ωστόσο, ως Επιμελητήριο στο μεγαλύτερο λιμάνι της Χώρας πρέπει να παρακολουθούμε το πρωτόγνωρο οικονομικό φαινόμενο που διαδραματίζεται με τη πάροδο του χρόνου, προκειμένου συμβουλευτικά να παρεμβαίνουμε στις αποφάσεις της κυβέρνησης, αναφορικά με τις επιπτώσεις του «lockdown» στο σύνολο των πληττόμενων επιχειρήσεων.
Το Ε.Β.Ε.Π., χάρη στην άμεση και συνεχή επικοινωνία με τα μέλη του, εντόπισε στην περιοχή ευθύνης του, τους κλάδους που έχουν πληγεί άμεσα και έμμεσα, λιγότερο ή περισσότερο από την πανδημία, συνέταξε και απέστειλε στα αρμόδια Υπουργεία ένα κατάλογο 17.500 επιχειρήσεων με επιπλέον 280 ΚΑΔ, που συνεχίζουν να λειτουργούν με σοβαρές απώλειες. Οι κλάδοι της οικονομίας που δεν ανήκουν στο χώρο των τροφίμων και φαρμάκων, αντιμετωπίζουν τις πιο σημαντικές προκλήσεις από τη μεγάλη κρίση. Πολλές, ιδίως ΜμΕ, όσο παρατείνεται ο χρόνος αναστολής της λειτουργίας τους, κινδυνεύουν την επόμενη μέρα να μην ξαναεκκινήσουν. Τα μέχρι σήμερα μέτρα οικονομικής στήριξης, είτε σε επίπεδο ΕΕ είτε σε εθνικό επίπεδο, δεν επαρκούν για να διατηρήσουν «υγιή» την πραγματική οικονομία των κρατών-μελών της ΕΕ τόσο κατά την διάρκεια, όσο και μετά την υγειονομική κρίση. Ανεξάρτητα μάλιστα εάν θεωρούμε πως οι κλάδοι της γεωργίας, κτηνοτροφίας, αλιείας και γενικότερα τροφίμων, δεν πλήττονται από την πανδημία σε επίπεδο τζίρου, εντούτοις χρήζουν ειδικής στήριξης για τη παραγωγή, συγκομιδη, αποθήκευση και διανομή των ζωτικών αγαθών κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Αναμένουμε βεβαίως το ολοκληρωμένο πακέτο οικονομικής στήριξης της επόμενης μέρας, με οριζόντια και αναλογικά μέτρα που δεν θα εξαιρούν καμία επιχειρηματική δραστηριότητα. Σε μια εποχή που όλοι κατανοούμε πως οι περισσότεροι κοινοτικοί πόροι πρέπει να επικεντρωθούν στην αντιμετώπιση της επιδημίας του κορωνοϊού με καθημερινά έκτακτα μέτρα, θα ήταν παράλληλα χρήσιμη η εφαρμογή μίας νέας προσέγγισης της ΕΕ με τη διάθεση, χωρίς καθυστέρηση, των 100 δις ευρώ, για τη συγκράτηση της έκρηξης της ανεργίας. Από τα 100 δις ευρώ, περίπου τα 4,5 δις ευρώ αντιστοιχούν στη χώρα μας για τη διατήρηση της απασχόλησης. Τα Ηνωμένα Έθνη μάλιστα φοβούνται ότι από την πανδημία θα χαθούν παγκοσμίως περίπου 25 εκατ. θέσεις εργασίας με πάνω από 10 εκατ. σε ΗΠΑ και Ευρώπη.
Η οικονομία της Ευρώπης για να επανεκκινήσει την επόμενη μέρα θα χρειαστεί «λευκή επιταγή» της ΕΕ με ανοιχτή ημερομηνία. Τα μεγάλα ερωτήματα για την επόμενη μέρα είναι, πότε και πως θα έρθει, σε τι κατάσταση θα βρεί την οικονομία και την αγορά. Επιπλέον άγνωστο παραμένει που θα έχει φτάσει ο «λογαριασμός του κορονοιού» και με ποιο τρόπο θα διατεθούν τα χρήματα για να πληρωθεί. Το ετήσιο ΑΕΠ των χωρών της ΕΕ-27 είναι 15,5 τρις ευρώ και η ύφεση για το πρώτο εξάμηνο εκτιμάται από 8-10%, που αντιστοιχεί σε απώλειες περίπου 1,5 τρις ευρώ.
Οι δύο βασικές προτάσεις του ΕΒΕΠ στον Πρωθυπουργό, ήταν αφενός τα διαθέσιμα κεφάλαια του ΕΣΠΑ να χρησιμοποιηθούν για κεφάλαιο κίνησης σε ΜμΕ, αφού χωρίς επιχειρήσεις δεν υπάρχει ανάπτυξη και αφετέρου οι μειώσεις φόρων και εισφορών του 2021 να εφαρμοστούν από φέτος για να εκτονωθούν οι συσσωρευμένες αναστολές πληρωμών, φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Από τις δύο προτάσεις η πρώτη ήδη ικανοποιήθηκε, με την έγκριση από την ΕΕ του Ταμείου Εγγυοδοσίας με ποσό 2 δις ευρώ για ρευστότητα σε επιχειρήσεις μέσω τραπεζών έως 7 δις ευρώ, ενώ η δεύτερη αναμένεται στο ολοκληρωμένο πακέτο μέτρων στήριξης.
Συνοψίζοντας, τα μεγάλα αγκάθια της επόμενης μέρας επικεντρώνονται, πως κανείς επιχειρηματίας δεν μπορεί να γνωρίζει ποια θα είναι η κατάσταση στην αγορά, με τι καταναλωτική δύναμη, πόσοι πελάτες και προμηθευτές θα συνεχίσουν τη δραστηριότητα τους, με ποιο τρόπο θα γίνονται οι εμπορικές συναλλαγές, πόση ρευστότητα θα χρειαστεί, σε πόσο χρόνο και σε τι κόστος θα αντικατασταθούν εμπορεύματα, αλλά και πόσες οφειλές και επιταγές τελικά θα πληρωθούν. Δεν αποκλείεται βεβαίως μετά την τραυματική εμπειρία της πανδημίας να επικρατήσει η αντίδραση «μια ζωή την έχουμε…όσα πάνε και όσα έρθουνε» με καταναλωτική έκρηξη. Ας ελπίσουμε ότι θα επανεκκινήσουμε την επόμενη μέρα σε μια διαφορετική βάση, αφού τίποτα στην κοινωνία και οικονομία δεν θα είναι το ίδιο με πριν.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΡΚΙΔΗΣ
Πρόεδρος Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (ΕΒΕΠ) &
Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής (ΠΕΣΑ)
