Φαντάζεστε ένα σχολείο που αξιοποιεί τα «εργαλεία» που μας δίνει η φύση για να προστατευτεί από το κρύο και να μειώσει, έτσι, την κατανάλωση ενέργειας μέσα στο σχολικό κτίριο; Ένα σχολείο που συλλέγει το νερό της βροχής και το αξιοποιεί για πότισμα και για τα καζανάκια του; Έναν πρωτοποριακό κάδο ανακύκλωσης που κάνει όλους τους μαθητές να ανακυκλώνουν σωστά; Ένα σύστημα ανάγνωσης σκουπιδιών και εντοπισμού του σωστού κάδου προς απόρριψη, για τους μικρούς μαθητές του νηπιαγωγείου που δεν μπορούν να διαβάσουν; Μια συσκευασία τροφίμων που διατηρεί το κολατσιό ζεστό και φρέσκο, ώστε να ελαχιστοποιούν οι μαθητές τη σπατάλη τροφίμων;
Αυτές είναι μόνο μερικές από τις ιδέες που κατέθεσαν οι μαθητές από τα πέντε (5) Δημοτικά και τα έξι (6) Γυμνάσια που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Μαθητές σε δράση για το κλίμα».
Πρόκειται για το νέο πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης από το WWF Ελλάς, με την πολύτιμη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), την υποστήριξη του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη και του Ιδρύματος Μποδοσάκη και την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, που ξεκίνησε φέτος τον Σεπτέμβριο και φιλοδοξεί μέσα σε δύο χρόνια να έχει εμπλέξει άμεσα 40 σχολεία ανά την Ελλάδα, αλλά και έμμεσα όλη τη σχολική κοινότητα, στον δρόμο της καινοτομίας και της αναχαίτισης της κλιματικής κρίσης.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, κατά προτεραιότητα από ευάλωτες κοινωνικά ή περιβαλλοντικά περιοχές της χώρας, σχηματίζουν ομάδες μαθητών που αναλαμβάνουν να ερευνήσουν το ανθρακικό αποτύπωμα του σχολείου τους και να λειτουργήσουν ως νεαροί «σχεδιαστές» πρακτικών ιδεών- λύσεων για τη μείωσή του. Σε αυτήν την πορεία, οι συμμετέχοντες (εκπαιδευτικοί και μαθητές) υποστηρίζονται από το WWF Ελλάς με το παιδαγωγικό υλικό που έχει ετοιμαστεί για κάθε βαθμίδα και με διά ζώσης εργαστήρια στα σχολεία (Climathons και Climate Labs) που βασίζονται στη μεθοδολογία «Design Thinking», η οποία προωθεί τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη, την ενσυναίσθηση και την επίλυση των προβλημάτων, για τη δημιουργία νέων και πρωτότυπων ιδεών. Μία ομάδα κατάλληλα καταρτισμένων μεντόρων (έμπειρων στελεχών της διά βίου μάθησης) στηρίζει τόσο τους μαθητές, όσο και τους εκπαιδευτικούς στην εφαρμογή της μεθοδολογίας.
Οι νικητήριες ιδέες θα εφαρμοστούν στην πράξη από τα βραβευθέντα σχολεία
Οι ιδέες που κατατέθηκαν, σε πρώτη φάση από τα Δημοτικά και τα Γυμνάσια, είναι το αποτέλεσμα αυτής ακριβώς της συμμετοχικής και δημιουργικής διαδικασίας που ακολουθήθηκε κατά το τρέχον σχολικό έτος, σηματοδοτώντας την επιτυχημένη ολοκλήρωση του ετήσιου κύκλου των εργαστηρίων Climathons που έλαβαν χώρα στα συγκεκριμένα σχολεία. Ως αποτέλεσμα, στις 30 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή συνάντηση, όπου παρουσιάστηκαν οι υψηλού επιπέδου και τεχνικής αρτιότητας ιδέες των μαθητών, οι οποίες είχαν αποτυπωθεί σε μικρογραφία, ενώ απονεμήθηκαν τα συμβολικά βραβεία στις δύο νικητήριες ιδέες (1.000 ευρώ για τη νικητήρια ιδέα του Δημοτικού σχολείου και 2.000 ευρώ για την ιδέα του Γυμνασίου) που θα βοηθήσουν τους νικητές να εφαρμόσουν την ιδέα σε μεγάλη κλίμακα στο σχολείο τους.
Συγκεκριμένα, η περιβαλλοντική ομάδα των μαθητών του 39ου Δημοτικού Σχολείου Περιστερίου απέσπασε το βραβείο από τα Δημοτικά, ενώ την αντίστοιχη διάκριση για τα Γυμνάσια απέσπασε η περιβαλλοντική ομάδα των μαθητών του 3ου Γυμνασίου Αχαρνών.
«Το ελαφροπάτητο» σχολείο
«Το ελαφροπάτητο» σχολείο που σχεδίασε το 39ο Δ.Σ. Περιστερίου περιλαμβάνει μία σειρά λύσεων για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματός του με δημιουργικές, αλλά και ρεαλιστικές παρεμβάσεις στην αυλή, ο χώρος της οποίας διαμορφώνεται κατάλληλα, ώστε να υποδέχεται κάθε φορά μια τάξη (την «υπαίθρια τάξη») για τη διεξαγωγή του μαθήματος σε εξωτερικό χώρο, αλλά και με αξιοποίηση του αέρα, του νερού και του ήλιου για την παραγωγή ενέργειας εντός του σχολείου.
Φυσικές λύσεις για τις χαμηλές θερμοκρασίες
Αντίστοιχα, το 3ο Γυμνάσιο Αχαρνών, στους πρόποδες της Πάρνηθας, αντιμετώπισε το πρόβλημα των χαμηλών θερμοκρασιών μέσα στις τάξεις τον χειμώνα, εξαιτίας του βόρειου προσανατολισμού του σχολείου, αξιοποιώντας «φυσικές» λύσεις, όπως για παράδειγμα φυτεύσεις που δημιουργούν έναν αποτελεσματικό ανεμοφράκτη, και οι οποίες ποτίζονται από μια παλιά γεώτρηση που υπάρχει στην περιοχή. Με άλλα λόγια, η συγκεκριμένη ιδέα εφαρμόζει στην πράξη λύσεις που βασίζονται στη φύση και τις φυσικές διεργασίες («nature-based solutions») για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Η Ελένη Σβορώνου, υπεύθυνη περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του WWF Ελλάς, δηλώνει: «Το πρόγραμμα αυτό δεν κάνει τίποτα άλλο από το να ανοίγει τον δρόμο, προκειμένου οι μαθητές από απλοί δέκτες πληροφορίας, να ενισχύσουν την εμπλοκή τους σε μια δημιουργική και πλήρως εκπαιδευτική διαδικασία για την αναζήτηση φυσικών λύσεων που θα μειώσουν το ανθρακικό αποτύπωμα του σχολείου τους. Μέσω αυτής της διαδικασίας, κατανοούν το πρόβλημα και σχεδιάζουν προτάσεις, με όχημα τη συνεργασία, αλλά και το «πρασίνισμα» του σχολείου τους, αποκτώντας εφόδια και εμπειρίες που ελπίζουμε να τους ακολουθούν για μια ζωή. Ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα της βράβευσης, όλα τα σχολεία μπορούν να εφαρμόσουν στην πράξη τις ιδέες τους. Κι αυτή, νοιώθουμε πως είναι η μεγαλύτερη επιτυχία του προγράμματος: απελευθέρωσε δυνάμεις που υπήρχαν στο σχολείο, θέληση, υπομονή και επιμονή για δράση βασισμένη σε έρευνα και αλλαγή!»
Σε όλα τα σχολεία απονεμήθηκαν ειδικοί έπαινοι, ενώ κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής συνάντησης- βράβευσης, έγινε αναφορά στην ιδιαίτερη καινοτομία που έφεραν όλες οι ιδέες, οι οποίες και περιέχονται σε ηλεκτρονικό βιβλιαράκι που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του προγράμματος.
Ο αντίστοιχος διαγωνισμός ιδεών για τα Λύκεια θα πραγματοποιηθεί στις 4 Μαΐου 2023.
