Σφοδρή κριτική για τα συγχαρητήρια Γιούνκερ στον Πούτιν – Επισημάνσεις που… καίνε – Και το τελικό συμπέρασμα: Η Ευρώπη έχει χάσει την ηθική της πυξίδα
Του Judy Dempsey
Ο Jean-Claude Juncker, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μόλις έθεσε ένα νέο χαμηλό για την ευρωπαϊκή στάση στον κόσμο. Μετά από τις ψευδείς προεδρικές εκλογές της Ρωσίας, ο Juncker έστειλε στον νικητή Βλαντιμίρ Πούτιν ένα μήνυμα λαμπρού επαίνου. «Συγχαρητήρια για την επανεκλογή σας», ο τουίταρε ο Juncker. «Πάντα υποστήριζα ότι οι θετικές σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια της ηπείρου μας».
Ο κ. Juncker σημείωσε επίσης τον ενθουσιασμό του για τα αιτήματα του Κρεμλίνου για μια νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, μια πρόταση που τελικά σχεδιάστηκε για να χωρίσει την Ευρώπη από τις Ηνωμένες Πολιτείες και να αποδυναμώσει αναπόφευκτα το ΝΑΤΟ. «Ο κοινός μας στόχος πρέπει να είναι η αποκατάσταση μιας συνεταιριστικής πανευρωπαϊκής τάξης ασφαλείας», έγραψε ο Juncker.
Ακριβώς όπως και ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τράμπ, ο οποίος κατηγορήθηκε ευρέως για την απόφαση του να συγχαρεί τον Πούτιν για το αποτέλεσμα των εκλογών της Ρωσίας, παραλείποντας να αναφέρει τον κατάφωρα αντιδημοκρατικό χαρακτήρα του, ο Γιούνκερ δεν είχε τίποτα να πει για τις διπλοψηφίες, τον εκφοβισμό ανεξάρτητων υποψηφίων, τους ανεξήγητους θάνατους των ακτιβιστών, τον ρόλο των κρατικών μέσων ενημέρωσης ή πλήθος άλλων παρατυπιών στη διαδρομή προς τις κάλπες.
Αυτή η τελευταία αποτυχία του ηθικού θάρρους δείχνει και πάλι την αυξανόμενη αδιαφορία των Ευρωπαίων ηγετών και κυβερνήσεων για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε μια εποχή που η διοίκηση του Trump δεν ενδιαφέρεται να προωθήσει τη δημοκρατία στο εξωτερικό και επέλεξε τη Τζίνα Χασπέλ, η οποία συνδέεται στενά με τις πολιτικές της κυβέρνησης του Τζορτζ Μπους για τα βασανιστήρια, να ηγηθεί της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, πρωτοπορώντας στη λήψη μιας ενωμένης στάσης κατά της κατάφωρης κατάχρησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οι διαδηλωτές και οι ακτιβιστές που πιέζουν για τα πολιτικά δικαιώματα και τη δημοκρατία εκτός της Ε.Ε. και που κάποτε κοίταζαν την Ευρώπη ως φάρο για τις αξίες της ελευθερίας, μπορούν να υπολογίζουν σε μικρή υποστήριξη από τις Βρυξέλλες, αυτή την περίοδο. Τα αυταρχικά καθεστώτα έχουν κάθε λόγο να χαίρονται υπερβολικά.
Δεν είναι περίεργο ότι οι Βρετανοί αξιωματούχοι ήταν εξοργισμένοι με τη δήλωση του Juncker. Το Λονδίνο εξακολουθεί να παραπονιέται για τον υποτιθέμενο ρόλο της Ρωσίας σε μια επίθεση νευρικοτοξικού αερίου που άφησε τον Ρώσο πρώην διπλό πράκτορα Σεργκέι Σκρίπαλ και την κόρη του Γιούλια σε κρίσιμη κατάσταση.
Ο Ashley Fox, ο αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος της Βρετανίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, περιέγραψε την επιστολή του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον Πούτιν ως «ντροπή». «Το να συγχαρεί τον Βλαντιμίρ Πούτιν για την εκλογική του νίκη χωρίς να αναφερθεί στην σαφή νοθεία που έγινε στην ψηφοφορία ήταν αρκετά κακή», σημειώνει ο Fox. «Αλλά η αποτυχία του να αναφέρει την ευθύνη της Ρωσίας για μια επίθεση σε αθώους ανθρώπους στην εκλογική μου περιφέρεια είναι ναυτία.»
Όταν ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Mohammad Javad Zarif, πήρε τον λόγο στην ετήσια Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου τον περασμένο μήνα, αντιμετωπίστηκε για άλλη μια φορά με πολύ μεγάλη… ευγένεια. Ξεχάστε τα βασανιστήρια, τις εκτελέσεις, τις μαστιγώσεις, τους θανάτους κατά τη διάρκεια της κράτησης.
Η Federica Mogherini, υψηλόβαθμος εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις εξωτερικές υποθέσεις και την ασφάλεια, και οι «μεγάλες» χώρες της Ε.Ε. όπως η Γερμανία, δεν θέλουν να χαλάσουν τις σχέσεις τους με την Τεχεράνη. Για αυτούς, γεγονός ότι το Ιράν εφαρμόζει την πυρηνική συμφωνία του 2015 με την Ε.Ε. και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, υπερισχύει των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα:
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ άπλωσαν το κόκκινο χαλί για τον αιγυπτιακό πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι – παρά τις διαμαρτυρίες της αντιπολίτευσης ότι η διοίκηση Σίσι με την σκληρότητα της έχει ξεπεράσει κατά πολύ το καθεστώς του Χόσνι Μουμπάρακ. Εξαφανίσεις, βασανιστήρια, αστυνομική βία, κρατήσεις χωρίς δίκη: Κανένα από αυτά δεν φαίνεται να ενοχλεί τους ηγέτες της Γαλλίας ή της Γερμανίας. Οι «επαίσχυντες πολιτικές επιείκειας» ήταν ο όρος που χρησιμοποίησαν οι «ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» σε σχέση με την επίσκεψη του Σίσι στο Παρίσι τον Οκτώβριο.
Στην Κίνα, η Ε.Ε. έχει καταπέσει πλήρως στα μάτια των μεταρρυθμιστών και εκείνων που αγωνίζονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν έχει επικρίνει ούτε την μαζική επιτήρηση των πολιτών από το Κομμουνιστικό Κόμμα ούτε τη συνεχή παρενόχληση και φυλάκιση των αντιφρονούντων.
Πράγματι, τον Ιούνιο η E.Ε. απέτυχε για πρώτη φορά να προβεί σε δήλωση σχετικά με την καταστολή που εφαρμόζει η Κίνα στους αντιφρονούντες και τους ακτιβιστές στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη. Τα 28 κράτη μέλη δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν.
Η Ελλάδα μπλοκάρει τη δήλωση. Γιατί; Το Reuters εξηγεί: «Η COSCO Shipping της Κίνας, ιδιοκτήτρια του τέταρτου μεγαλύτερου στόλου εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, πήρε πέρσι 51 τοις εκατό στο μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας.» Η Αθήνα δεν θέλησε να προσβάλει το Πεκίνο. Η Ουγγαρία, η οποία έχει επίσης επωφεληθεί από κινεζικές επενδύσεις, έχει επανειλημμένα εμποδίσει την E.Ε. να προβεί σε δηλώσεις που επικρίνουν την ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνας υπό τον Κομμουνιστή Πρόεδρο Xi Jinping, σύμφωνα με διπλωμάτες.
Οι ηγέτες της ΕΕ δείχνουν καθαρή αδιαφορία για την παρακολούθηση των πολυάριθμων δεσμεύσεών τους για δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα. Σήμερα επικεντρώνονται στην realpolitik και τη “σταθεροποίηση”, το νέο σλόγκαν.
Οι αιγύπτιοι ομόλογοί τους ισχυρίζονται ότι η «σταθεροποίηση» είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε για την αποφυγή της επανάλειψης ενός συριακού, λιβυκού ή ιρακινού μοντέλου.
Αλλά τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα μέσα στο ίδιο το μπλοκ της ΕΕ. Λίγα κράτη μέλη δείχνουν ότι είναι πρόθυμα να αντιδράσουν στην Πολωνία ή την Ουγγαρία και τη σταθερή διάβρωση των δημοκρατικών θεσμών και κανόνων σε αυτές. Το «μπλοκ», λένε οι υπερασπιστές του, έχει ήδη αρκετά προβλήματα να ανησυχεί, από το Brexit μέχρι τα φιλόδοξα σχέδια της Macron για τη μεταρρύθμιση στην ΕΕ.
Αλλά δεν μπορεί να κρύβεται η επαίσχυντη πραγματικότητα. Η Ευρώπη έχει χάσει την ηθική της πυξίδα. Ο σημερινός της ενθουσιασμός για τα συμφέροντα και τη «σταθερότητα» θα επιστρέψει μια μέρα για να την στοιχειώσει.
Υ.Γ.: Το κείμενο αυτό γράφτηκε πριν από τη συνάντηση στη Βάρνα όπου πραγματοποιήθηκε σύνοδος κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας. και μπορεί να χαρακτηριστεί προφητικό καθώς η ΕΕ αρκέστηκε σε φραστικά ευχολόγια καλώντας τον Ερντογάν που παρουσιάστηκε ως δήθεν μετριοπαθής να μην προκαλεί, να απελευθερώσει τους Έλληνες στρατιωτικούς και να μην παρενοχλεί την Ελλάδα και την Κύπρο. Και φυσικά πέρασαν αβρόχοις ποσί τα όσα συμβαίνουν στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας, όπου χιλιάδες φυλακίζονται και απολύονται με πρόσχημα το περσινό πραξικόπημα. Δικάζονται και καταδικάζονται με συνοπτικές διαδικασίες. Καταδιώκονται και παρακολουθούνται.
