Για 7η συνεχόμενη ημέρα, η πυρκαγιά μέσα στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου δεν έχει ακόμα τεθεί υπό έλεγχο με τις έως τώρα εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για περισσότερα από 25.000 στρέμματα καμένης έκτασης. Η φωτιά καίει τον μεγάλο πυρήνα του Πάρκου και εγείρει τεράστια ανησυχία εντός και εκτός της χώρας: ένας παγκόσμιας σημασίας οικολογικός θησαυρός, μια από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές στη χώρα μας και πανευρωπαϊκά, καίγεται επί μέρες και μάλιστα χωρίς ακραίες συνθήκες!
Όσο η πυρκαγιά συνεχίζει θα ήταν ανεύθυνο να προβεί ο οποιοσδήποτε σε οριστικό απολογισμό και βιαστικά συμπεράσματα. Σε τοπικό επίπεδο, οι προσπάθειες της Πυροσβεστικής, της δασικής υπηρεσίας, του στρατού, των εθελοντών, της αυτοδιοίκησης, των τοπικών και μη φορέων και οργανώσεων, των υλοτομικών συνεταιρισμών και των κατοίκων της περιοχής έχουν υπάρξει συγκινητικές και καταβάλλεται τεράστια προσπάθεια. Αξίζει μάλιστα, να υπογραμμιστεί ότι φέτος είχε προηγηθεί έγκαιρη συντήρηση σημαντικού μέρους δασικών δρόμων και αντιπυρικών ζωνών. Δυστυχώς όμως, στις δασικές πυρκαγιές όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος και τα μέχρι στιγμής δεδομένα μόνο θλίψη προκαλούν.
Είναι επιτακτική ανάγκη να τεθούν επί τάπητος όσα οδήγησαν σε αυτήν την κατάσταση και δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς για τα εξής:
- Ποια είναι η ιδιαίτερη μέριμνα της Πολιτείας και του μηχανισμού δασοπυροπροστασίας για τους μοναδικούς θύλακες ζωής που είναι οι προστατευόμενες περιοχές της χώρας; Υπάρχει ειδικό σχέδιο και τοπική εξειδίκευση για αυτά τα οικολογικά διαμάντια;
- Είναι ο κρατικός μηχανισμός έτοιμος να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει τις ιδιαιτερότητες των πυρκαγιών σε αμιγώς δασικές περιοχές και προστατευόμενα οικοσυστήματα; Τί πρέπει να αλλάξει επιχειρησιακά σε επίπεδο επίγειας και εναέριας προσέγγισης, αλλά και συνολικού συντονισμού και αξιοποίησης της τοπικής γνώσης;
- Τι σημαίνει ουσιαστική πρόληψη και πώς συνδέεται με τη δασική διαχείριση ειδικά σε περιοχές μοναδικής οικολογικής αξίας και με δεδομένες τις ιδιαιτερότητες που αυτές έχουν;
- Τι πόρους έχει διαθέσει (ή περικόψει…) η Πολιτεία διαχρονικά τις τελευταίες δεκαετίες προκειμένου να είναι αποτελεσματικό το σύστημα διακυβέρνησης των Προστατευόμενων Περιοχών και η Δασική Υπηρεσία;
- Πώς είναι δυνατόν να υπάρχει ουσιαστική προστασία όταν τα σχήματα που καλούνται να την σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν τη διαχείριση στην πράξη, δεινοπαθούν από υποστελέχωση, απουσία προοπτικής και έλλειψη σαφούς θεσμικού πλαισίου, όπως τα προεδρικά διατάγματα που ακόμα εκκρεμούν εδώ και χρόνια;
Με αφορμή την πυρκαγιά στο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να συνειδητοποιήσουν ότι τα περιθώρια εξαντλήθηκαν και επιβάλλεται να επανεξεταστεί συνολικά και συλλογικά το υφιστάμενο σύστημα κατάσβεσης, ο σχεδιασμός της πρόληψης και τελικά η επιχειρησιακή αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, ιδιαίτερα σε αμιγώς δασικες περιοχές. Το πάθημα όλων των τελευταίων ετών πρέπει επιτέλους να γίνει μάθημα, αλλά και αφορμή να αλλάξουν όλες οι αστοχίες στον επίσημο σχεδιασμό.
Η απίστευτη οικολογική αξία του δάσους που καίγεται
Το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς- Λευκίμης- Σουφλίου είναι μια από τις παλαιότερες και μεγαλύτερες προστατευόμενες περιοχές στην Ελλάδα, καθώς και περιοχή εθνικής και ευρωπαϊκής οικολογικής σημασίας. Φιλοξενεί 3 από τα συνολικά 4 είδη γύπα της Ευρώπης και αποτελεί ένα από τα λίγα εναπομείναντα καταφύγια για 36 διαφορετικά είδη απειλούμενων αρπακτικών, όπως ο θαλασσαετός, ο βασιλαετός, ο κραυγαετός και το κιρκινέζι. Πέρα από τα πουλιά, η ποικιλία ειδών ζώων που φιλοξενεί είναι εντυπωσιακή: από τα έντομα, ως τα αμφίβια και από τα ερπετά ως και τα θηλαστικά. Πέραν όλων αυτών, όμως, το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς έχει ανυπολόγιστη οικολογική σημασία για ακόμα έναν λόγο: φιλοξενεί τον μοναδικό αναπαραγόμενο πληθυσμό μαυρόγυπα (30-35 ζευγάρια) σε ολόκληρη τη Βαλκανική χερσόνησο.
Καθώς η μάχη με τις αναζωπυρώσεις συνεχίζεται ακόμα, το κυριότερο στοίχημα παραμένει η προστασία αυτού του πληθυσμού και της αποικίας του μαυρόγυπα. Η πιθανή απώλεια των μεγάλων δέντρων που στηρίζουν τις φωλιές και η καταστροφή του δάσους που τις περιβάλλει θα είναι κάτι αδιανόητο. Ένας εθνικός και ευρωπαϊκός θησαυρός θα εξαφανιστεί ανεπιστρεπτί, χωρίς δυνατότητα αποκατάστασης ή αναπλήρωσης.
Ελπίζουμε ότι η επόμενη μέρα, θα βρει το δάσος της Δαδιάς λαβωμένο αλλά όχι θανάσιμα τραυματισμένο. Ελπίζουμε ότι η επόμενη μέρα, θα βρει την Πολιτεία πιο έτοιμη και πιο αποφασισμένη να προστατεύσει τους πολύτιμους αυτούς θησαυρούς της χώρας μας, που χωρίς εκείνους δεν μπορεί να υπάρξει καμία ζωή.
