Τα ριάλια, ριάλια, ριάλια, τα σελίνια μονά και διπλά,
τα μονόλιρα, πεντόλιρα και πού `ντα, ο πεζεβέγγης που τα `χει στη πούγγα…
Εσύ ‘σαι ο καθρέφτης, το καθαρόν γιαλίν που φέγγει στην Ευρώπην και στην Ανατολήν!
Γράφει ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης*
Μεγάλο μέρος των αρχικών αντιδράσεων της κυπριακής ηγεσίας στην απόφαση του Eurogroup είχαν πολιτικό χαρακτήρα. Η αιτία βρίσκεται στο εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι της Κύπρου: ενώ όλοι γνώριζαν τα δεδομένα του προβλήματος και μπορούσαν, ήδη από την περίοδο Χριστόφια, να αναλάβουν από κοινού το βάρος της δύσκολης -αλλά εύλογης- αποφάσεως, το μετέτρεψαν -κατά τις ελληνικές συνήθειες- σε πεδίο προεκλογικής αντιπαραθέσεως, πλειοδοτώντας σε λαϊκισμό και ανευθυνότητα. Προφανώς, η κύρια ευθύνη ανήκει στον χειρότερο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Δημήτρη Χριστόφια, ο οποίος θα έπρεπε να λογοδοτήσει για εσκεμμένη αμέλεια περί το καθήκον, σε βαθμό κακουργήματος ή εσχάτης προδοσίας!
Δυστυχώς, το παρελθόν δεν αλλάζει. Ευτυχώς, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, ήδη «καμένος» από την υπόθεση του σχεδίου Ανάν, προτίμησε να αναλάβει και το βάρος της δύσκολης αποφάσεως. Μένει να δούμε τι στάση θα τηρήσει η πλειοψηφία της Κυπριακής Βουλής: θα προτιμήσει να αναλάβει τις ευθύνες της ή θα τζογάρει την ίδια την υπόσταση της χώρας; Η συγκρατημένη αντίδραση των αγορών δείχνει ότι το παιχνίδι παίζεται, πλέον, εντός της Κύπρου: το κόστος της αποφάσεως έχει σχεδόν ήδη καταβληθεί, αλλά, η απορριπτική απόφαση της Κυπριακής Βουλής μάλλον ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, οδηγώντας σε ένα μάλλον βέβαιο bank run, αφού οι πάντες θα έχουν κίνητρο να αποσύρουν τα χρήματά τους, ώστε να αποφύγουν τις επιπτώσεις της καταρρεύσεως των τραπεζών. Ευελπιστώ να διαψευσθώ…
Ίσως, το μεγαλύτερο ενδιαφέρον να βρίσκεται, όχι στην επιλεγείσα λύση καθ’ εαυτή και στα άμεσα αποτελέσματά της, αλλά στα έμμεσα συμπεράσματα και σε όσα παραλειπόμενα μπορούμε να διακρίνουμε:
i. Σχεδόν άπαντες, όσοι κατακρίνουν την απόφαση, από ολόκληρο το πολιτικό φάσμα, υπονοούν ότι η μόνη αποδεκτή λύση είναι η τελική προσφυγή στους Γερμανούς φορολογουμένους! Αναγωγικώς, εκεί οδηγεί κάθε άλλη λύση πλην αυτής που επελέγη. Πόσο δημοκρατική, προοδευτική, ομοσπονδιακή, εθνικοπατριωτική ή φιλελεύθερη είναι μια τέτοια αντίληψη; Σε κάθε περίπτωση, δεν δείχνει να είναι καθόλου υπεύθυνη και ακόμη περισσότερο ρεαλιστική και ευρωπαϊκή!
Τα μέλη του οικονομικού επιτελείου του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. θα έπρεπε να είναι προσεκτικότερα στη διατύπωση των όποιων προτάσεων και θέσεών τους. Το κούρεμα των ΟΛΩΝ των ελλαδικών καταθέσεων είναι αποδεκτό, επειδή δεν τον προβλέπει το μνημόνιο, ενώ το κούρεμα των κυπριακών είναι απαράδεκτο επειδή προέκυψε ως πρόταση του Συμβουλίου της Ευρωζώνης; Προφανώς, οι έννοιες συνέπεια, σοβαρότητα και αξιοπιστία δεν περιλαμβάνονται στο λεξικό της ελληνικής αριστεράς…
Επίσης, η υπόθεση αυτή κατέδειξε τα όρια και τις δυνατότητες του -κατ’ ισχυρισμόν- φιλελεύθερου (μικρο)χώρου. Εκπλήσσει (όχι εμένα…) το γεγονός ότι οι εκπρόσωποι και τα προβεβλημένα στελέχη του -με την κραυγαλέα εξαίρεση του οικονομολόγου κ. Γιώργου Προκοπάκη και του αναλυτή κ. Γιώργου Καισάριου- κατήγγειλαν την απόφαση για ιδεολογικούς λόγους αποτυγχάνοντας να αντιληφθούν το πραγματικό διακύβευμα. Τα ιδεολογικά τους επιχειρήματα δεν ήταν λανθασμένα. Όμως, τέτοια επιχειρήματα ταιριάζουν σε ακαδημαϊκούς χώρους και ομίλους προβληματισμού, δεν αφορούν πολιτικά κόμματα. Οι φωτισμένες πρωτοπορίες που υπεραμύνονται ιδεολογικής καθαρότητος, στην καλύτερη των περιπτώσεων καταλήγουν να έχουν την τύχη του Κ.Κ.Ε. Επίσης, τα πολιτικά κόμματα οφείλουν να προτείνουν ή να αποδέχονται λύσεις. Η απλή απόρριψη δεν χαρακτηρίζει κόμματα, αλλά, κινήματα διαμαρτυρίας…
ii. Η ρωσική διάσταση του θέματος είναι μάλλον αντίθετη από αυτή που παρουσιάζουν τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης και ιδίως τα ηλεκτρονικά. Κατ’ αρχήν, πολύ αμφιβάλλουμε για το ενδεχόμενο ο Πρόεδρος Πούτιν να μην ήταν ενήμερος για την απόφαση. Οι σχέσεις του με τη Γερμανία και το πολιτικό της σύστημα δεν υποστηρίζουν μια τέτοια άποψη. Επίσης, δεν έχει κανένα λόγο να είναι δυσαρεστημένος: η Ρωσία, με βάση την απόφαση της Ευρωζώνης, είναι σημαντικός παράγων στη λύση του προβλήματος, άρα ενισχύεται η διεθνής της θέση και το δικό του κύρος. Επιπροσθέτως, το κόστος δεν το καταβάλλει η Ρωσική Ομοσπονδία αλλά οι… φοροφυγάδες της!!!
iii. Οι κάτοχοι μαύρης ή γκρίζας προελεύσεως καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες εξασφαλίζουν πλήρη νομιμοποίηση των κεφαλαίων τους με κόστος μόνον 9,9%… ποιος εξ αυτών θα είναι τόσο ανόητος, ώστε να αντιδράσει εν θερμώ ή δυναμικώς;
iv. Τέλος, το σημαντικότερο, ίσως, συμπέρασμα είναι ότι η απόφαση του Eurogroup σηματοδοτεί μια νέα στάση των Ευρωπαίων ηγετών έναντι του τραπεζικού συστήματος: αναλάβετε τις ευθύνες σας, γιατί ιερές αγελάδες δεν υπάρχουν πλέον και γιατί, ακόμη σημαντικότερο, δεν υπάρχει δωρεάν τροφή! Οι τράπεζες πρέπει να βασισθούν στην αποδοτικότητά τους και όχι στην πολιτική κάλυψη. Ακόμη και αν δεν ήταν αυτή η πρόθεση των Ευρωπαίων ηγετών, το μήνυμα είναι υπαρκτό, αφού η απόφαση αλλάζει οριστικώς το τοπίο: τα tabοo καταρρίπτονται όταν το ώφελός από την ύπαρξή τους είναι μικρότερο από το κόστος τους! Ο καπιταλισμός είναι σκληρός ή οι λαοί αντιστέκονται; Μήπως αυτά τα δύο πάνε μαζί; Αρέσει ή όχι στους (νέο)φιλελευθέρους και στους σοσιαλιστές, οι πολιτικές αποφάσεις δεν μπορούν να διέπονται από ιδεοληπτικές εμμονές, αλλά πρέπει να υπηρετούν την πραγματικότητα και να προστατεύουν την προοπτική της ανάπτυξης. Υπ’ αυτή την έννοια, η απόφαση -άνευ απροόπτου- μπορεί να αποτελέσει κομβικό σημείο για τις περαιτέρω διεργασίες της ευρωπαϊκής ενοποιήσεως, απαλλαγμένης από ιδεολογικές δουλείες ή οικονομικοπολιτική διαπλοκή. Ούτως ή άλλως, η ευρωπαϊκή ενοποίηση καθίσταται συνεχώς πιο αναγκαία, ενώ δεν μπορεί να συντελεσθεί χωρίς θεσμούς δημοκρατικού ελέγχου σε ένα περιβάλλον πλήρους διαχωρισμού των εξουσιών!
* O Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης είναι Χρηματοπιστωτικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων.
