Γράφει ο Κωνσταντίνος Μανίκας*
Έγραψα, από την πρώτη στιγμή, ότι δυσκολεύομαι να κατανοήσω την… ψυχαναγκαστική εμμονή των δημοσολόγων για το πόση ύφεση θα είχαμε εφόσον δεν ανακοινώνονταν κανένα μέτρο στήριξης της οικονομίας; Φυσικά έχει ένα ιδιαίτερο τεχνικό ενδιαφέρον αλλά παραμένει μια κοινωνικά αδιάφορη παράμετρος.
Είναι όντως μια χρήσιμη επιστημονική καταγραφή, κυρίως ως μέσο αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των ακολουθούμενων πολιτικών αλλά και της επιρροής της πρόσκαιρης παραγωγικής παύσης πάνω σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας.
Τι νοιάζει όμως τον μέσο πολίτη μια καθαρά τεχνοκρατική ανάλυση, τη στιγμή της κρίσης και του ψυχολογικού μαρασμού; Θα τον βοηθήσει στην ταχύτερα υπέρβαση των δυσκολιών ή θα τον βυθίσει σε ακόμη βαθύτερη απογοήτευση αναχαιτίζοντας και την ελάχιστη νότα αισιοδοξίας, αναγκαία προϋπόθεση επαναφοράς.
Κάποιοι αντιπαραθέτουν τις σημερινές τελεολογικές επισημάνσεις με τις αντίστοιχες αναλύσεις που όλοι επιχειρούσαμε το 2010 για να αποδείξουμε το εύρος της καταστροφής που θα δημιουργούσε η προσπάθεια χρεοκοπίας και επιστροφής στη δραχμή, για μια χώρα όπως η Ελλάδα, με περιορισμένα συναλλαγματικά αποθεματικά, υψηλή εξάρτηση από εισαγόμενες πρώτες ύλες και ενέργεια και περιορισμένη παραγωγική βάση.
Μόνο που τότε ήταν αναγκαία μια τέτοια προσπάθεια, εφόσον κάποιοι επέμεναν να παρουσιάζουν, με αντιεπιστημονικό τρόπο, ως εφικτή εναλλακτική ένα πρακτικά ανύπαρκτο σενάριο, ολοκληρωτικής φτωχοποίησης και αργής επανόδου στην κανονικότητα.
Συνεχίζουν λοιπόν να γίνονται υποθέσεις για το τελικό ύψος της ύφεσης, με μια σιγουριά που δεν συνάδει στα λιγοστά και εύθραυστα, έως τώρα, δεδομένα. Ακόμη και διεθνείς οργανισμοί δίνουν μεγάλο εύρος πρόβλεψης, ακριβώς επειδή έχουν επίγνωση της ευμεταβλητότητας πολλών στοιχείων που δεν ορίζονται από σταθερούς πολιτικούς και οικονομικούς φορείς, όπως η εξέλιξη της θεραπείας του ιού.
Ακόμη και οι πολλαπλασιαστές της επιρροής του κάθε μέτρου, υπολογίζονται στο περίπου. Άλλες συνθήκες, πολλές αστάθμητες μεταβλητές, μια αγορά σε σοκ και καταναλωτές σε φάση ανασφάλειας.
Φυσικά, όπως είχα επισημάνει σε πρόσφατα άρθρα μου, η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και των μεταρρυθμίσεων είναι από τις απαραίτητες παρεμβάσεις όταν γίνονται με μεθοδικότητα και στόχο την προσφορά προστιθέμενης αξίας στο οικονομικό περιβάλλον. Μόνο που οι περισσότερες είναι μακροπρόθεσμης απόδοσης επιλογές κι αυτό που αναζητούμε είναι κυρίως τρόπους άμεσης ανάκαμψης κυρίων τομέων της οικονομίας παρά κινήσεις με 18μηνο, ή και μεγαλύτερο, ορίζοντα.
Προς το παρόν, πρωταρχικής σημασίας είναι η εξασφάλιση της ρευστότητας των επιχειρήσεων, η στήριξη της απασχόλησης και η δημιουργία συνθηκών ασφάλειας και θετικής ψυχολογίας στους καταναλωτές. Όλα τα άλλα, μπορούν να ξεκινήσουν να αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για την γρηγορότερη επιστροφή στην ανάπτυξη το 2021.
*Οικονομολόγος – Ψυχολόγος, Συγγραφέας
