Γράφει ο Σπύρος Ριζόπουλος
Το “Υπερταμείο” (επισήμως, “Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας”) ιδρύθηκε με τον νόμο 4389/2016 με συνοπτικά αναφερόμενους σκοπούς, την ιδιωτικοποίηση, παραχώρηση και αναδιάρθρωση επιχειρήσεων και ακινήτων που περιέρχονται στη κατοχή του. Λειτουργεί με κανόνες ιδιωτικής οικονομίας, χάριν του δημοσίου συμφέροντος, χωρίς να ανήκει στο δημόσιο, ενώ τα έσοδά του συνεισφέρουν στην υλοποίηση επενδύσεων και στη μείωση του δημοσίου χρέους.
Το Υπερταμείο έχει τρεις θυγατρικές, το ΤΧΣ (το οποίο όμως λειτουργεί σε πλήρη αυτονομία), το ΤΑΙΠΕΔ και την ΕΤΑΔ. Στον αρχικό νόμο προβλεπόταν και τέταρτη θυγατρική, η ΕΔΗΣ, που θα αναλάμβανε τις συμμετοχές του Δημοσίου σε όλες τις ΔΕΚΟ και για την οποία είχε προχωρήσει η διαδικασία στελέχωσης της με την συνδρομή εξωτερικών συμβούλων. Τελικά, μετά από μια αδιαφανή “συμφωνία” μεταξύ Σύριζα και Τρόικα, η τελευταία υποχώρησε και αποφασίστηκε να μην ιδρυθεί η ΕΔΗΣ. Προφανώς διότι η τότε κυβέρνηση δεν ήθελε να χάσει τον έλεγχο επιλογής των Διοικήσεων της αρεσκείας της και τον χειρισμό των ΔΕΚΟ ως φέουδων νεποτιστικών και πελατειακών νοοτροπιών, για την ίδια, τους συνδικαλιστές και επιχειρηματίες του περιβάλλοντος χώρου.
Γενικά η δραστηριότητα του Ταμείου από την ίδρυση του ως σήμερα, άσχετα αν ήταν επιλογή της διοίκησης ή πολιτική της απελθούσας κυβέρνησης, δεν θα την έλεγες και πρότυπο διαφάνειας. Αν εξαιρέσουμε το οικονομικό σκέλος (όπου η πληροφόρηση είναι ανεπαρκής) ο τρόπος λειτουργίας του, η λογοδοσία του και η αξιολόγηση της στοχοθεσίας του είναι στοιχεία που μάλλον απέχουν από τους γενικώς αποδεκτούς κανόνες ορθής εταιρικής διακυβέρνησης. Η ύπαρξη αλλοδαπών τοποτηρητών στο Εποπτικό Συμβούλιο δεν φαίνεται να βοήθησε, τουλάχιστον προς αυτή την κατεύθυνση, αφού στην αγορά είναι κοινό μυστικό ότι η ασφυκτική παρουσία του Σύριζα είχε πάντα τον τελευταίο λόγο στις επιλογές και αποφάσεις.
Η νέα διακυβέρνηση δεν μπορεί να απαλλαγεί από το Ταμείο. Έχει όμως μπροστά της πεδίον δόξης να το αναβαθμίσει και να επιβάλλει τεχνοκρατική αρτιότητα, αξιολόγηση management και προσωπικού, αυστηρό οικονομικό έλεγχο, νομική αρτιότητα αποφάσεων, προσήλωση στην χρηστή εταιρική διακυβέρνηση και εφαρμογή επιχειρησιακής και κοινωνικής υπευθυνότητας.
Η χρήση ενός διεθνώς αναγνωρισμένου φορέα για αξιολόγηση και επίβλεψη θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο σοβαρής σκέψης από τους αρμόδιους. Ας θυμηθούμε την σύμβαση για την κατασκευή του αεροδρομίου “Ελ. Βενιζέλος”. Η χρηματοδοτούσα Ευρ.Τράπεζα Επενδύσεων επέβαλλε την πολυεθνική “Parsons” ως επιβλέποντα, η οποία με την αυστηρότητα της στη τήρηση των προδιαγραφών συνέτεινε στην επιτυχή αποπεράτωση ενός κολοσσιαίου έργου, πρότυπο για τα ελληνικά δεδομένα.
Η σημερινή κυβέρνηση υποσχέθηκε έλεγχο και διαφάνεια παντού. Αν θελήσει να τα επιβάλλει υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες ώστε και η αποδοτικότητα να είναι μετρήσιμη και συγχρόνως να αποφευχθούν διαδικασίες και γραφειοκρατικοί έλεγχοι που μπορεί να έχουν συνέπεια την αύξηση του κόστους τόσο για το Υπερταμείο, όσο και για τον μέτοχο του.
