Σε μια χρονική στιγμή που διεξάγεται ένα σκληρό «debate» στα social media για την Ακρόπολη κι αν θα μπορούσε να παραχωρηθεί ως φόντο για μια επίδειξη μόδας του οίκου Gucci, θα ήταν ίσως παραγωγικότερος ο διάλογος αν βάζαμε το ζήτημα σε μια άλλη βάση. Μπορεί ο πολιτισμός να προσελκύσει επενδυτές; Μπορεί να γίνει αναπτυξιακός πυλώνας και να πάψει να είναι μονίμως κρατικοδίαιτος και επιχορηγούμενος;
Σε αυτή την κατεύθυνση είχαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση με την Πρόεδρο της νεοσύστατης Επιτροπής Πολιτισμού του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου και Πρόεδρο του μη κερδοσκοπικού οργανισμού «Διεθνείς Σχέσεις Πολιτισμού», κ. Ζωζώ Λιδωρίκη.
Με ποιο σκεπτικό δημιουργήθηκε η Επιτροπή Πολιτισμού του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου;
Το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο είναι από τα ισχυρότερα και μεγαλύτερα διμερή Επιμελητήρια στην Ευρώπη. Συμπλήρωσε τα 85 χρόνια του και έχει σχεδόν 20 Επιτροπές που η κάθε μια ασχολείται με ένα ειδικό θέμα. Θέματα που στηρίζουν και αξιοποιούν το επιχειρηματικό προϊον. Όταν εδώ και πέντε χρόνια περίπου «αγκάλιασε» την πρόταση των Διεθνών Σχέσεων Πολιτισμού (Δ.Σ.Π.) να στηρίξει και το πολιτιστικό προϊόν – το κυρίως ανταγωνιστικό προϊόν μας – και επομένως ένα προϊόν που μπορεί να φέρει επενδύσεις στην χώρα και ανάπτυξη, προχωρήσαμε μαζί, αρχικά στην έρευνα «Σφυγμός Πολιτισμού» για να «ακτινογραφήσουμε» το πολιτιστικό τοπίο και τα προβλήματα του. Το επόμενο βήμα ήταν το 1ο Διεθνές Συνέδριο «Athens Culture Symposium» (Νοέμβριος 2015). To Συνέδριο στέφθηκε με επιτυχία, θεσμοθετήθηκε και δημιούργησε την ανάγκη ύπαρξης της Επιτροπής Πολιτισμού «Culture Committee» (2016) που καταγράφει και εξετάζει τα βασικά και χρόνια προβλήματα του κόσμου του Πολιτισμού. Με δράσεις όπως : Συνέδρια, εργαστήρια – workshops, σεμινάρια, έρευνες κ.α. θα αναδείξει και τους τρόπους θεραπείας των προβλημάτων αυτών και θα προτείνει επιτυχημένες πρακτικές που εφαρμόζονται σε ξένες χώρες.
Οι στόχοι που μας περιγράφετε, πιστεύετε πως είναι εφικτοί μέσα στις συνθήκες της κρίσης που μαστίζει την χώρα;
Η οικονομική κρίση «ξεγυμνώνει» την πολιτική κρίση, αποκαλύπτει τα προβλήματα που μαστίζουν τους δημόσιους φορείς που, πριν την κρίση, με δανεικά «κουκούλωναν» την πελατειακή πολιτική του κράτους. Οι στόχοι της εξωστρέφειας, της ανταγωνιστικότητας, της επένδυσης στον Πολιτισμό θα έπρεπε από τότε να αποτελούν την πολιτιστική πολιτική της χώρας. ‘Όμως δεν υπήρξε και δεν υπάρχει πολιτιστική πολιτική. Δεν υπάρχει και σε αυτό τον τομέα επιχειρηματικό πλάνο (business plan). Οι στόχοι όμως παραμένουν οι ίδιοι και τώρα αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι χρειαζόμαστε αυτά που ανέδειξε το 1ο Συνέδριο, δηλαδή νέους τρόπους χρηματοδότησης.
Πολιτισμός αυτοχρηματοδοτούμενος με τρόπους που εφαρμόζουν εδώ και χρόνια τα ξένα κράτη, δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, ιδρύματα που δεν «ζητιανεύουν» με το χέρι απλωμένο έξω από το Υπουργείο. Θα έπρεπε από χρόνια ο κόσμος του Πολιτισμού να έχει εκπαιδευτεί από το ίδιο το ΥΠΠΟΑ σε τέτοιες μεθόδους. Αλλά αυτό δεν συμφέρει πολλούς… που προτιμούν να είμαστε εξαρτημένοι! Άρα δεν είναι η κρίση το πρόβλημα για να επιτύχουμε τους στόχους. Το πρόβλημα είναι το μυαλό και οι … άλλοι στόχοι της πολιτικής.
Για δεκαετίες η επιχειρηματική κοινότητα είναι εξοικειωμένη με την έννοια του χορηγού. Με την ιδέα του επενδυτή πόσο κοντά είναι;
Το θέμα δεν είναι μόνο η επιχειρηματική κοινότητα. Το θέμα είναι η πολιτιστική κοινότητα. Αυτή πρέπει να εκπαιδευτεί. Νομίζετε ότι γενικότερα ο κόσμος του Πολιτισμού γνωρίζει αυτό το άθλημα; Της ΧΟΡΗΓΙΑΣ! Πόσοι φορείς μπορούν να ετοιμάσουν ένα σωστό φάκελο – πρόταση χορηγίας και με τι ανταποδοτικά; Τα γνωστά: δελτίο τύπου, αφίσες, πρόσκληση; Στη σημερινή ψηφιακή εποχή, την εποχή του διαδικτύου, των social media, με την παγκόσμια πληροφόρηση σε ενεστώτα χρόνο, εμείς σκεφτόμαστε σε παρελθόντα χρόνο… Η Ελλάς έτη πίσω…
Τι πρέπει να αλλάξει για να δούμε πλέον επενδυτές στον Πολιτισμό;
Ο επενδυτής δεν είναι… φιλάνθρωπος. Θέλει να βάλει τα χρήματα του και να έχει αποδόσεις. Ο επενδυτής δεν είναι χορηγός που θα αρκεστεί στα… ελληνικά ανταποδοτικά της χορηγίας. Είναι επιχειρηματίας και όπως μέχρι σήμερα δεν βλέπουμε επενδύσεις σε άλλους τομείς, το ίδιο συμβαίνει και στον Πολιτισμό. Λέμε ότι γενικά για τις επενδύσεις φταίει η νομοθεσία μας, οι φορολογικοί νόμοι, οι εργασιακοί νόμοι. Το ίδιο ισχύει και για τις επενδύσεις στον Πολιτισμό. Και δεν εννοώ μόνο επενδύσεις στην πολιτιστική κληρονομιά μας. Εννοώ κυρίως στο Σύγχρονο Πολιτισμό μας. Υπάρχουν τρανταχτά παραδείγματα ξένων γνωστών επιχειρηματιών, που θέλησαν κατά καιρούς να επενδύσουν σε πολιτιστικά μας προγράμματα. Είδαν και απόειδαν με τη γραφειοκρατία και την νομοθεσία μας και τελικά έδωσαν τα ωραία χρήματα τους στους γείτονες. «Υπάρχουν κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια».
Μπορούμε να προσδοκούμε κάποια «αμερικανική βοήθεια» σε αυτό τον τομέα;
Φαντάζομαι ότι εννοείτε την ελληνική ομογένεια της Αμερικής. Δεν σας κάνει εντύπωση ότι μέσα στους πλουσιότερους επιχειρηματίες του κόσμου (Forbes list) υπάρχουν Έλληνες της Αμερικής που δεν επενδύουν. Αμφιβάλλετε ότι θα το έκαναν, εάν έβλεπαν πως πράγματι μπορούν να επενδύσουν στην πατρίδα τους; Άρα δεν φταίνε αυτοί! Φταίει η Πατρίς με σημαία της «Μη θίγετε τα κακώς κείμενα».
Όσον αφορά άλλη «αμερικανική βοήθεια» θα σας απαντήσω με ένα πολύ μικρό απόσπασμα από την συνέντευξη του Αϊζενχάουερ στον Αλέκο Λιδωρίκη στην Ουάσινγκτον, στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας των Αμερικανικών εκλογών του 1952 :
“Τί θα έπρεπε ο Ελληνικός λαός να περιμένει από εσάς, αν αύριο είσθε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ;; Θα είσθε φειδωλότερος στο ζήτημα της οικονομικής βοήθειας;;
Ήδη εξέθεσα τις αντιλήψεις μου. Δεν πρόκειται να είμαι φειδωλός εκεί όπου υπάρχει άμεση και πραγματική ανάγκη. Αλλά δεν είμαι οπαδός της θεωρίας ότι η Αμερική πρέπει να καταστήσει τους συμμάχους της ισόβια “συνταξιούχα“ έθνη… Δεν νομίζω ότι το σημερινό στάτους δημιουργεί μόνιμα και σταθερά αποτελέσματα, ούτε ότι μας προσπορίζει αληθινούς φίλους… Αυτό που πρέπει να γίνει για την Ελλάδα θα γίνει. Αλλά μιλώντας γενικότερα, φρονώ ότι, τόσο για το καλό της Αμερικής όσο και για το καλό των συμμάχων της, θα έπρεπε να βρεθεί καλύτερος τρόπος ανασυγκρότησης τους από τη συνεχή ερωτοτροπία προς τα ταμεία της Αμερικής!”
‘Έχετε προγραμματίσει κάποιες δράσεις μέσα στο 2017;
Και βέβαια. Η Επιτροπή Πολιτισμού του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου προχωρεί προς το 2ο Συνέδριο, πάντα κάτω από την ομπρέλα «Επενδύοντας στον Πολιτισμό» #investinCulture. Επίσης θα προχωρήσουμε σε workshops για τους ανθρώπους του πολιτισμού, με θέματα που ανοίγουν άλλους ορίζοντες, ορίζοντες εξωστρέφειας, ορίζοντες που μπορούν να φέρουν την ανάπτυξη, που όλο έρχεται και όλο στο δρόμο… μένει. Σαν Δ.Σ.Π. που φέτος συμπλήρωσαν 25 χρόνια συνεχούς δράσης, προχωρούμε με πυξίδα «πολιτισμός και επιχειρηματικότητα» στους περισσότερους τομείς, δηλ. Θέατρο, Βιβλίο, Ευρωπαϊκά προγράμματα κ.α. που σύντομα θα ανακοινώσουμε.
Αν ήσασταν στην θέση του Υπουργού Πολιτισμού, τι διαφορετικό θα κάνατε σήμερα;
Απλούστατα δεν θα ήμουν! Γιατί απεχθάνομαι τις κομματικές σφραγίδες στο μέτωπο μου. Το θέλω καθαρό, ελεύθερο και ανεξάρτητο. Πείτε μου έναν Υπουργό Πολιτισμού από την Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα που τοποθετήθηκε χωρίς κομματική σφραγίδα. Αναρωτιόμαστε πολλές φορές γιατί δεν τοποθετούνται, ειδικά στη θέση αυτού του Υπουργείου, άνθρωποι που εκτιμούμε τη σκέψη τους, το έργο τους, το όραμα τους, ή ακόμα και τις διοικητικές ικανότητες τους. Μα οι ίδιοι δεν θέλουν! Διότι θα αναγκαστούν άμεσα να παραιτηθούν ή θα τους παραιτήσουν. Γιατί λοιπόν να χρεωθούν μια αποτυχία χωρίς να το επιδιώξουν και χωρίς να μπορούν να κάνουν και αλλιώς; Ο Πολιτισμός θέλει βαθιές τομές, χωρίς να υπολογίζεις πολιτικό κόστος. Με χαπάκια δεν πολεμάς τον καρκίνο! Επειδή όμως με ρωτάτε – υποθετικά – τι θα έκανα, σας απαντώ, ότι δεν θα έκανα αυτά που γίνονται μέχρι σήμερα. Αλλά γιατί πρέπει να σας τα αποκαλύψω; Για να τα δω … μπασταρδεμένα; Προτιμώ να τα στοχεύσουν και να τα πετύχουν οι Δ.Σ.Π. σαν Ιδιωτικό Υπουργείο Πολιτισμού!
