Από κίνηση ματ σε… μπούμερανγκ βγήκε το αποτέλεσμα των βρετανικών πρόωρων εκλογών για την Τερέζα Μέι, αφού δεν κατάφερε να αποσπάσει την απαραίτητη για εκείνην αυτοδυναμία, ενώ ενίσχυσε και το κόμμα των Εργατικών. Έχοντας λοιπόν εξασφαλίσει τις απαραίτητες έδρες, θα πρέπει να βρει μια κοινή συνισταμένη για την ιστορική πρόκληση του Brexit που καλείται να διαχειριστεί. Έχοντας λοιπόν χάσει την ευκαιρία της αυτοδυναμίας, η Τερέζα Μει συμμάχησε με το βορειοϊρλανδικό Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP), προκειμένου να εξασφαλίσει τις έδρες που χρειάζεται για να μην απωλέσει τη δεδηλωμένη.
Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Συντηρητικό Κόμμα εξαρτάται από ένα ιρλανδικό κόμμα για να κάνει κυβέρνηση. Το 1996 ο τότε πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ αναγκάστηκε να στηριχθεί στους 9 βουλευτές του Ulster Unionist Party για να σχηματίσει πλειοψηφία.
Ο μίνι ανασχηματισμός
Μέσα στην εβδομάδα η Τερέζα Μει προχώρησε σε «μίνι» ανασχηματισμό προσπαθώντας να αμβλύνει τις διαφοροποιήσεις που είχαν δημιουργηθεί μέσα στους Τόρις. Αυτός ο περιορισμένος ανασχηματισμός θεωρείται πως αντανακλά την εξασθενημένη θέση της Τερέζα Μέι μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Από τις αλλαγές ξεχωρίζουν η αναβάθμιση του Ντάμιαν Γκριν, πρώην υπουργού Εργασίας και Συντάξεων, ο οποίος προήχθη στο αξίωμα του πρώτου υπουργού, με αρμοδιότητες που αντιστοιχούν σε εκείνες ενός αντιπροέδρου της κυβέρνησης.
Ο υπουργός Οικονομίας Ντέιβιντ Γκακ αντικαθιστά τον Ντάμιαν Γκριν, ενώ ο πρόεδρος της Βουλής των Κοινοτήτων Ντέιβιντ Λίντινγκτον αναλαμβάνει υπουργός Δικαιοσύνης. Αντικαθιστά τη Λιζ Τρας, η οποία είχε επικριθεί για το έργο της και η οποία ορίστηκε από την Τερέζα Μέι υφυπουργός Οικονομικών.
Θέσεις και στρατηγικές του DUP
Πέρα όμως από τις στρατηγικές της νυν πρωθυπουργού της Βρετανίας που ως έναν βαθμό είναι γνωστές αξίζει να εξεταστούν οι θέσεις του κόμματος με το οποίο συμμάχησε η Τερέζα Μέι προκειμένου να μπορέσει να πάρει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) της Βόρειας Ιρλανδίας εκπροσωπεί κατά κύριο λόγο τον συντηρητικό προτεσταντικό πληθυσμό της χώρας. Το DUP κατάφερε να εξασφαλίσει δέκα έδρες στις βουλευτικές εκλογές της Πέμπτης και να γίνει ρυθμιστής του πολιτικού παιχνιδιού στη Βρετανία.
Το κόμμα αυτό εκφράζει αδιαπραγμάτευτα την «προτεσταντική-ενωτική» τάση της κοινωνίας της χώρας, η οποία θέλει τη Βόρεια Ιρλανδία αναπόσπαστο μέλος του Ηνωμένου Βασιλείου, εν αντιθέσει με την «καθολική-αποσχιστική», η οποία επιδιώκει τη δημιουργία μιας ενωμένης Ιρλανδίας, η οποία θα έρθει μέσω της απόσχισης του βορειοϊρλανδικού κράτους από τη Βρετανία.
Tο DUP είναι σήμερα το μεγαλύτερο ενωτικό πολιτικό κόμμα της χώρας, καθώς και το ισχυρότερο κόμμα της βορειοϊρλανδικής Εθνοσυνέλευσης. Παρά τις δεξιές, λαϊκίστικες θέσεις του και την ευρωσκεπτικιστική στάση του, το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα αντιτίθεται στο «σκληρό Brexit» που διακήρυττε επανειλημμένα η Βρετανίδα πρωθυπουργός, ζητώντας μια πιο «ήπια» υλοποίηση της επικείμενης εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε.
Εντούτοις, οι θέσεις που εκφράζει σε ορισμένα ευαίσθητα κοινωνικά θέματα, όπως οι αμβλώσεις, η ομοφυλοφιλία και η θανατική ποινή, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν έως και υπερσυντηρητικές. Συγκεκριμένα, η Φόστερ έχει υποσχεθεί δημοσίως να απαγορεύσει τις αμβλώσεις στη χώρα, με εξαίρεση μόνο τις περιπτώσεις όπου η ζωή της εγκύου διατρέχει σοβαρό κίνδυνο, καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις που η εγκυμοσύνη έχει προέλθει μετά από βιασμό.
Brexit: Τα πέντε σενάρια
Πιο καυτό ζήτημα για την Αγγλία αυτή τη στιγμή είναι τα σενάρια για την απομάκρυνση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ρόλος της Μέι μετά το ρίσκο των πρόωρων εκλογών είναι σε πιο αδύναμη θέση. Τα σενάρια που παίζουν αυτή τη στιγμή είναι τα ακόλουθα:
1.Συναινετικό, αλλά σκληρό Brexit
Η στρατηγική της Τερέζα Μέι για μετάβαση στις συνομιλίες του Brexit απειλώντας να φύγει αν δεν της αρέσει αυτό που θα ακούσει, έχει θρυμματιστεί. Αν και το οικονομικό κόστος της κατάρρευσης χωρίς συμφωνία ήταν πάντα δύσκολο, πλέον γίνεται σαφές ότι δεν υπάρχει η πολιτική υποστήριξη για ένα τέτοιο υψηλό στοίχημα.
Αντ’ αυτού, οι διαπραγματευτές του Brexit της Βρετανίας είναι πιθανόν να χρειαστούν να υιοθετήσουν μια πιο συναινετική προσέγγιση που υποστηρίζουν οι Εργατικοί και ορισμένοι Συντηρητικοί βουλευτές.
2. Ένα μαλακότερο Brexit
Πολλοί θα εξετάσουν την ήττα της Τερέζα Μέι και θα απαιτήσουν περισσότερη αλλαγή για το Brexit. Μία από τις επιλογές είναι η προσπάθεια εξεύρεσης τρόπου παραμονής στην ενιαία αγορά, με βελτιώσεις στους κανόνες της Ε.Ε. για την ελεύθερη κυκλοφορία και όχι στους νέους ολικούς ελέγχους της μετανάστευσης.
3. Χάος και «car crash» Brexit
Η Ε.Ε. είναι ενωμένη με μια σαφή και φιλόδοξη διαπραγματευτική στρατηγική. Η Βρετανία έχει ξεκινήσει το δίχρονο ρολόι με το άρθρο 50, αλλά δεν έχει ιδέα για το τι θέλει, πόσω μάλλον για το πώς θα το επιτύχει. Οι ηγέτες της Ε.Ε. έχουν υπαινιχθεί ότι είναι διατεθειμένοι να καθυστερήσουν την έναρξη των συνομιλιών, αλλά είναι πολύ λιγότερο πιθανό να αλλάξουν την ημερομηνία λήξης. Είναι πιθανόν πως άλλα κράτη θα επιλέξουν αυτή τη στιγμή για να στρίψουν το μαχαίρι στην πληγή.
4. Συμμετοχή στην ΕΖΕΣ
Μια λιγότερο πιθανή επιλογή, η οποία ωστόσο μπορεί να αποδειχθεί εμπορικά αναγκαία, είναι να προσπαθήσει η Βρετανία να παραμείνει σαφώς εντός της υφιστάμενης ενιαίας αγοράς. Στην πράξη αυτό θα σήμαινε ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών, όπως η Νορβηγία και η Ελβετία, και να επιδιώξει να παραμείνει στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Το πολιτικό κόστος γι’ αυτό είναι υψηλό. Όπως διαπίστωσε και η Ελβετία, αυτό δεν είναι συμβατό με μια ανεξάρτητη πολιτική μετανάστευσης. Απαιτεί επίσης την αποδοχή των κανόνων που έχουν θεσπιστεί από άλλα μέλη της Ε.Ε. και τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Και τα δύο είναι σαφείς κόκκινες γραμμές για το Συντηρητικό Κόμμα.
5. Δεύτερο δημοψήφισμα
Με τόσες πολλές δυσάρεστες επιλογές μπροστά, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Βρετανός ψηφοφόρος να εκφράσει την επιθυμία του για μια πιο ουσιαστική επανεξέταση του Brexit. Το πιο πιθανό μέσο για αυτό θα ήταν ένα δεύτερο δημοψήφισμα που θα διεξαχθεί στο τέλος της φάσης των διαπραγματεύσεων. Εάν οι Βρετανοί διαπραγματευτές επιστρέψουν από τις Βρυξέλλες χωρίς μια ολοκληρωμένη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ή ένα πολύ αποδυναμωμένο Brexit, είναι πολύ πιθανό το νέο κοινοβούλιο να πρέπει να το θέσει.
Το σχόλιο του Τάκη Θεοδωρικάκου
Με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο σχολίασε ο σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας του προέδρου της ΝΔ, Κυριάκου Μητσοτάκη, τη «μπούμερανγκ νίκη» της Τερέζα Μέι, μέσω του προσωπικού του λογαριασμού στο Twitter. Συγκεκριμένα, ο κ. Θεοδωρικάκος με ιδιαίτερο νόημα, έγραψε: «Καλημέρα, καλό ΣΚ, στη ζωή και ιδιαίτερα στην πολιτική η αλαζονεία είναι ο χειρότερος σύμβουλος… παγκοσμίως».
