Γράφει η Αγγελική Μπίτη*
Η Τουρκία προσπαθεί για χρόνια να ενταχθεί στη Ευρωπαϊκή Ένωση ως μια ακμάζουσα οικονομία , ως περιφερειακός ηγέτης και ως συνδετικός κρίκος με τις αγορές τις Μέσης Ανατολής και της Ασίας. Πολλά ευρωπαϊκά κράτη είναι διστακτικά να ανοίξουν το δρόμο προς την ένταξη σε ένα μουσουλμανικό κράτος .Και η ένταξη της Τουρκίας έχει παγώσει , κυρίως λόγω πολιτικών αντιρρήσεων από κράτη όπως η Γερμανία , η Γαλλία και η Αυστρία . Όπως αναφέρει το Reuters , «η Τουρκία αμφισβητεί το ευρωπαϊκό της μέλλον , καθώς οι Βρυξέλλες στρέφονται προς τα Βαλκάνια».
Η επιθυμία των Τούρκων πολιτών να ενταχθεί η χώρα τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση σταδιακά μειώνεται σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε το Τουρκικό Ευρωπαϊκό Εκπαιδευτικό Επιστημονικό Ίδρυμα Τανάκ. Σε συνδυασμό με τις αρνητικές δηλώσεις ηγετικών στελεχών της κυβέρνησης για την πορεία της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, το κλίμα της τουρκικής κοινής γνώμης αλλάζει καθώς «η πόρτα της ΕΕ παραμένει κλειστή».
Η τουρκική οικονομία παρουσίασε ένα οικονομικό θαύμα με μία δεκαετία ανόδου όλων των οικονομικών μεγεθών και υψηλά ποσοστά ανάπτυξης .Τη δεδομένη χρονική στιγμή , όμως η οικονομία της βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω της αυξανόμενης και συνεχούς δυσαρέσκειας των πολιτών που εκφράζεται καθημερινά με διαμαρτυρίες και διαδηλώσεις. Το γεγονός αυτό αποσταθεροποιεί την Τουρκική οικονομία με έντονες επιπτώσεις στο χρηματιστήριο αξιών , στις εισροές κεφαλαίων και επενδύσεων και στη γενικότερη οικονομική ευημερία .
Οι διαδηλώσεις ήρθαν τη στιγμή που οι ρυθμοί ανάπτυξης άρχισαν να έχουν καθοδικές τάσεις, και θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα και συνέχεια των άμεσων ξένων επενδύσεων και της ρευστότητας της οικονομίας . Το δίκτυο Aljazeera , λοιπόν , εύλογα θέτει το ερώτημα «είναι η Τουρκία ένα οικονομικό θαύμα υπό απειλή ;»
Ακόμη , το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κάλεσε την Τουρκία να εφαρμόσει αυστηρότερα μέτρα νομισματικής και δημοσιονομικής διαχείρισης ώστε να μειωθούν οι εξωτερικές ανισορροπίες, οι οποίες έχουν επιδεινωθεί από τις εκροές κεφαλαίων, όπως τονίζει το Reuters.
Ένα ακόμη φλέγον ζήτημα που απασχολεί του Τούρκους αξιωματούχους είναι η ασφάλεια της περιοχής. Όπως αναφέρει το Foreign Affairs, η πολιτική της Τουρκίας «των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» δοκιμάζεται με τον εμφύλιο στη Συρία. Η ήπια ισχύς της Τουρκικής διπλωματίας δεν την προστατεύει από τη επέκταση της αυξανόμενης βίας που φτάνει στα σύνορα της. Μετά από χρόνια προσπάθειας της Τουρκίας για ανάδειξης της ως κυρίαρχος παίκτης στη Ανατολική Μεσόγειο , η Τουρκία πρέπει να παραδεχθεί ότι χρειάζεται την υποστήριξη των ΗΠΑ και του NATO για να εξασφαλίσει την ασφάλεια και την σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ,σε μία προσπάθειά του να εξομαλύνει την τεταμένη κατάσταση στο εσωτερικό ,ανακοινώνει στις 30 Σεπτεμβρίου ένα πακέτο δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων, που ακολουθούν τις έντονες διαδηλώσεις του καλοκαιριού. Όπως , υποστηρίζει η εφημερίδα The Guardian ο Ερντογάν εξήγγειλε αρκετές παραχωρήσεις στην Κουρδική μειονότητα , επέτρεψε τη μαντίλα στις βουλευτικά έδρανα και στις εργαζόμενες σε δημόσιές υπηρεσίες , καθώς επίσης κατοχύρωσε το δικαίωμα διδασκαλίας και σε άλλες γλώσσες πλην της τουρκικής, ανάμεσά τους και η κουρδική, όπως επίσης μείωσε στο 5%, το όριο για την εξασφάλιση κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης στα τουρκικά κόμματα.
Τις μεταρρυθμίσεις ακολούθησε ένα «θερμό» καλοκαίρι με τις εντονότερες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στα 11 χρόνια του Ερντογάν στην εξουσία. Οι διαδηλώσεις είχαν ως αφορμή την καταστροφή ενός πάρκου στην Κωνσταντινούπολη, αλλά εξελίχθηκαν σε γενικότερη δυσαρέσκεια στην αυταρχική διακυβέρνηση του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν.
«Ερντογάν : Μεταρρυθμιστής ή Τύραννος» είναι πρόσφατος πύρινος τίτλος του Guardian .O Τούρκος πρωθυπουργός έδειξε την σκληρή πλευρά του με την αυταρχική αντιμετώπιση των διαδηλωτών το προηγούμενο διάστημα και έρχεται τώρα να ανακοινώσει μέτρα εκδημοκρατισμού υιοθετώντας το παλιό και πετυχημένο προφίλ του φιλελεύθερου και του εκσυγχρονιστή.
Ο Guardian τονίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές έχουν ως κύριο στόχο τη συσπείρωση των ψηφοφόρων του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης(AKP) του Ερντογάν, καθώς και την ενίσχυση του πολιτικού προφίλ του Τούρκου ηγέτη , με στόχο την επερχόμενη υποψηφιότητα του για την θέση του προέδρου.
O Ερντογάν προσπαθεί να κρατήσει μια λεπτή ισορροπία, να ανακτήσει τους χαμένους ψηφοφόρους του, να κερδίσει χρόνο στο ζήτημα των Κούρδων και να ενδυναμώσει την πολιτική του θέση.
* Η Αγγελική Μπίτη είναι διεθνολόγος.
