Ελάχιστοι επιστήμονες -λιγότεροι από το 1%- σε όλο τον κόσμο καταφέρνουν να κάνουν κάθε χρόνο κάποια επιστημονική δημοσίευση και μάλιστα σε διεθνούς κύρους περιοδικό.
Αυτή όμως η μικρή επιστημονική ελίτ κυριαρχεί διεθνώς στο επιστημονικό στερέωμα, καθώς τα ονόματά τους εμφανίζονται στο 41% όλων των δημοσιεύσεων, ποσοστό που ανεβαίνει στο 87%, όταν πρόκειται για τις πιο προβεβλημένες δημοσιεύσεις. Αυτό διαπίστωσε μια νέα μελέτη, με επικεφαλής τον επιδημιολόγο Γιάννη Ιωαννίδη του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια και του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο «PLoS One», σύμφωνα με το κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό «Science», χρησιμοποιώντας την ευρεία βάση δεδομένων Scopus του μεγαλύτερου εκδοτικού επιστημονικού οργανισμού Elsevier, ανέλυσαν στατιστικά τα άρθρα που δημοσίευσαν μεταξύ 1996 – 2011 περίπου 15 εκατ. επιστήμονες από διάφορα επιστημονικά πεδία.
Η έρευνα δείχνει ότι 150.608 επιστήμονες (σχεδόν το 1% του συνόλου των επιστημόνων) δημοσιεύουν ένα άρθρο το χρόνο, 68.221 επιστήμονες δημοσιεύουν δύο περισσότερα άρθρα ετησίως, 37.953 τρία ή περισσότερα άρθρα, 23.342 τέσσερα ή περισσότερα, 15.464 πέντε ή περισσότερα και, τέλος, μια μικρή μειονότητα υπερπαραγωγικών επιστημόνων κατορθώνουν να κάνουν πάνω από δέκα δημοσιεύσεις κάθε χρόνο.
Πολλοί από αυτούς τους πιο παραγωγικούς επιστήμονες είναι επικεφαλής εργαστηρίων και ερευνητικών ομάδων. Όσο πιο πολύ προβάλλεται το έργο τους, τόσο περισσότερα κονδύλια εξασφαλίζουν για τις έρευνές τους, οπότε έχουν κάθε λόγο να φροντίζουν, ώστε το όνομά τους να συγκαταλέγεται ανάμεσα στους συγγραφείς ενός επιστημονικού άρθρου. Άλλοι έχουν εργασιακή ασφάλεια και άφθονο χρόνο να κάνουν έρευνα και σχετικές δημοσιεύσεις.
«Αποφάσισα να μελετήσω αυτό το ζήτημα, επειδή στη ζωή μου έχω δει έναν μεγάλο αριθμό ταλαντούχων ανθρώπων που δεν κατάφεραν να επιβιώσουν στο υπάρχον σύστημα, με τις περιορισμένες πηγές χρηματοδότησης», δήλωσε ο Γιάννης Ιωαννίδης, ο οποίος εξέφρασε την έκπληξή του που ούτε καν το 1% των επιστημόνων του πλανήτη δεν μπορούν να κάνουν έστω μια δημοσίευση το χρόνο. Με δεδομένο ότι ο αριθμός των δημοσιεύσεων αποτελεί κρίσιμο παράγοντα σε ένα βιογραφικό για την μελλοντική καριέρα ενός επιστήμονα και ερευνητή, το γεγονός αυτό δεν μπορεί παρά να προκαλεί ανησυχία.
Σύμφωνα με τον επιδημιολόγο, χάρη στην υπερπαραγωγή πλέον των διδακτορικών, σε πολλά επιστημονικά εργαστήρια είναι διαθέσιμο ένα φθηνό εργατικό δυναμικό. Αυτοί οι νεαροί ερευνητές μπορεί να βγάζουν έναν μεγάλο όγκο της δουλειάς, αλλά το όνομά τους θα εμφανιστεί αραιά σε μια δημοσίευση.
«Σε αυτές τις περιπτώσεις, το ερευνητικό σύστημα μπορεί να εκμεταλλεύεται την εργασία εκατομμυρίων νέων επιστημόνων», δήλωσε ο Γιάννης Ιωαννίδης, ο οποίος συστήνει να δίνονται περισσότερες ευκαιρίες στους νέους επιστήμονες, ώστε να έχουν μια πιο συχνή παρουσία στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία.
Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ, Παύλος Δρακόπουλος
