Ομολογουμένως ενδιαφέρουσα η μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ, από τη διαφορά δηλαδή μεταξύ των προσδοκώμενων και πραγματικών απωλειών σε 26 κράτη-μέλη. Συνολικά για το έτος 2011 καταγράφονται απώλειες από τα έσοδα του ΦΠΑ στην ΕΕ της τάξης των 193 δις. ευρώ, περί το 1,5% του ΑΕΠ της ΕΕ.
Σε απόλυτους αριθμούς, τις υψηλότερες απώλειες από τα έσοδα του ΦΠΑ το 2011, κατέγραψαν η Ιταλία (36 δισ. ευρώ), η Γαλλία (32 δισ. ευρώ), η Γερμανία (26,9 δισ. ευρώ) και η Μ. Βρετανία (19 δισ. ευρώ).
Ωστόσο, σε ποσοστό του ΑΕΠ, τις μεγαλύτερες απώλειες ΦΠΑ το 2011 κατέγραψαν η Ρουμανία, (10 δισ. ευρώ), η Ελλάδα (9,7 δισ. ευρώ ή 4,7% του ΑΕΠ), η Λιθουανία (4,4 δισ. ευρώ) και η Λετονία (0,9 δισ. ευρώ).
Σημειώνεται, επίσης, ότι μεταξύ 2000- 2011, οι απώλειες από τα έσοδα ΦΠΑ στην Ελλάδα αντιστοιχούσαν, κατά μέσο όρο, στο 3% του ΑΕΠ, ενώ το 2011 στο 4,7% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, από το 2008 και μετά, παρατηρείται ανοδική τάση στις απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ σε πολλά κράτη- μέλη και κυρίως στην Ισπανία, την Ελλάδα, τη Λετονία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και τη Σλοβακία. Παράλληλα, εκτιμάται ότι από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και μετά, οι απώλειες εσόδων από τον ΦΠΑ στην ΕΕ, αυξήθηκαν κατά μέσο όρο στην ΕΕ κατά 5%.
Σημειώνεται, ακόμη, ότι οι απώλειες από τον ΦΠΑ δεν σχετίζονται μόνο με την απάτη, αλλά και με άλλα ζητήματα όπως πτωχεύσεις, στατιστικά λάθη, καθυστερήσεις πληρωμών, κ.α. Ως εκ τούτου, τονίζει η Επιτροπή, για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα, πρέπει να υπάρξει πολύπλευρη προσέγγιση.
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η πιο σημαντική απώλεια εσόδων από τον ΦΠΑ δεν οφείλεται, στη μη συμμόρφωση, αλλά στις πολιτικές επιλογές που έχουν οδηγήσει σε πολλαπλούς συντελεστές και απαλλαγές στα εθνικά φορολογικά συστήματα. Αυτό, άλλωστε, επιβεβαιώνει και την πάγια θέση της Επιτροπής ότι τα κράτη- μέλη θα πρέπει να διευρύνουν τη φορολογική τους βάση, ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των φορολογικών τους συστημάτων. Αυτό όχι μόνο θα οδηγήσει σε σημαντικές νέες πηγές εσόδων, αλλά θα δημιουργήσει απλούστερα συστήματα φορολογίας για τις επιχειρήσεις, διευκολύνοντας την μεγαλύτερη συμμόρφωση, τονίζει η Επιτροπή.
