Τι πίστευαν οι αρχαίοι για τον θάνατο; Πόσο καθόρισε μια εποχή στην τέχνη της αρχαιότητας ο φρικτός φόνος του Αγαμέμνονα από την Κλυταιμνήστρα; Ολη η μυθολογία και η αίγλη του θανάτου και του Αδη στην αρχαιότητα αποτυπώνεται στην έκθεση «Επέκεινα» που θα πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη τον Δεκέμβριο του 2014 από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην έδρα του Ιδρύματος Ωνάση στον ιστορικό Olympic Tower.
Το «Επέκεινα» διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες, με την πρώτη να περιλαμβάνει έργα που αφορούν στη στιγμή του θανάτου, όπως παραστάσεις που απεικονίζουν τη θυσία της Πολυξένης και της Ιφιγένειας ή τον φόνο της Κλυταιμνήστρας και της Κασσάνδρας, ενώ η έμφαση δίνεται στα ποικίλα συναισθήματα των πρωταγωνιστών. Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στο πλούσιο ταφικό τελετουργικό. Αγγεία, ειδώλια και κτερίσματα που συνόδευαν τον νεκρό «μιλούν» για την προετοιμασία, τον θρήνο, τη μεταφορά και τον ενταφιασμό, ενώ αντικείμενα όπως χρυσές μάσκες, στεφάνια και επιτύμβια σήματα δείχνουν τις αντιλήψεις των αρχαίων για τη ζωή μετά τον θάνατο. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι «ειδικοί» νεκροί, όσοι δηλαδή έπεσαν στον πόλεμο ή πέθαναν σε άγουρη ηλικία ή ξαφνικά, στους οποίους τόσο το τελετουργικό όσο και τα κτερίσματα ήταν διαφορετικά.
Η τρίτη ενότητα λέγεται «Ομηρικός ‘Αδης» και είναι αφιερωμένη στις πληροφορίες που δίνουν τα έπη του Ομήρου και των άλλων επικών ποιητών για τον Κάτω Κόσμο, όπως αυτές αντικατοπτρίζονται στα αρχαία αντικείμενα. Ο Βακχικο-ορφικός ‘Αδης της επόμενης ενότητας περιλαμβάνει έργα που αναφέρονται στις μυστηριακές λατρείες, οι οποίες άνθησαν από τον 6ο αι. π. Χ. και ήταν αφιερωμένες στον Διόνυσο, τον Ορφέα, την Περσεφόνη και τη Δήμητρα. Μεταξύ αυτών και τα ελάσματα χρυσού, τα «εισιτήρια» για την άλλη ζωή, πάνω στα οποία ήταν χαραγμένες οι οδηγίες για το ταξίδι ή το όνομα του μύστη. Οι απόψεις του Πλάτωνα για τη μεταθανάτιο ζωή βρίσκουν ξεχωριστή θέση στην πέμπτη ενότητα, όπου μεταξύ των εκθεμάτων είναι και ο «Θρόνος της Βοστώνης», το μαρμάρινο ανάγλυφο του 5ου αι. π. Χ. που εκτίθεται στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης και το οποίο απεικονίζει μια ενδιαφέρουσα όψη του πλατωνικού ‘Αδη.
Την έκθεση θα πλαισιώνουν και έργα από ξένα μουσεία, όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βασιλείας, η Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού, το Βρετανικό Μουσείο και το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Από τα εκθέματα που ζητήθηκαν δεν θα «ταξιδέψει» ένα πήλινο ομοίωμα με θέμα την εκφορά νεκρού από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο λόγω της εύθραυστης κατάστασής του.
Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 10 Δεκεμβρίου 2014 ως τις 14 Μαρτίου 2015, ενώ μετά το πέρας της θα συνεχιστεί και στην Αθήνα, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, από τις 14 Απριλίου ως τις 21 Ιουνίου 2015.
Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων
