Γράφει, ο Σπύρος Μπόικος,
Από τον περασμένο Δεκέμβρη η κυβέρνηση του αριστερού προέδρου Χοσέ Μουχίκα έχει ξεκινήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για να πάψουν οι εγκληματικές συμμορίες να κερδίζουν από τον έλεγχο του εμπόριου της μαριχουάνα, σε μια προσπάθεια να μειώσει την εγκληματικότητα. Η Ουρουγουάη με αυτό το πρόγραμμα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που επιτρέπει την καλλιέργεια, τη διανομή και τη χρήση της μαριχουάνα προσπαθώντας να ρυθμίσει και να φορολογήσει την παραγωγή και κατανάλωση της.
Το πείραμα αυτό παρακολουθείται με μεγάλο ενδιαφέρον και από άλλες λατινοαμερικανικές κυβερνήσεις που εξετάζουν το ενδεχόμενο να μειώσουν την εγκληματικότητα μέσα από την αποποινικοποίηση των ναρκωτικών και όχι από την στρατιωτική καταστολή των συμμοριών που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο, η οποία φαίνεται να μην αποδίδει τα αναμενόμενα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κολομβίας στην οποία η κυβέρνηση, παρά τη βοήθεια του αμερικανικού στρατού δεν έχει καταφέρει θεαματικά αποτελέσματα ενάντια στις συμμορίες της κοκαΐνης εδώ και δεκαπέντε χρόνια.
Όμως η προσπάθεια της κυβέρνησης της Ουρουγουάης αντιμετωπίζει δυσκολίες. Μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να διασφαλίσει ότι οι συμμορίες δεν θα χρησιμοποιούν τους νόμιμους παραγωγούς για δικό τους όφελος, ούτε έχει βρει τον τρόπο με τον οποίο θα ρυθμίσει την παραγωγή και τη διανομή της μαριχουάνας. Επιπλέον, θα πρέπει να πείσει τις κυβερνήσεις των γειτονικών της χωρών ότι η μαριχουάνα από την εγχώρια παραγωγή δεν θα βγαίνει από τα σύνορα της χώρας ώστε να μην τροφοδοτεί τις παράνομες αγορές των γύρω χωρών.
Εν όψει των επικείμενων εκλογών η συνέχιση του πειράματος είναι αβέβαιη. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian ο υποψήφιος του κυβερνώντος Frente Amplio (Πλατύ Μέτωπο) και αντικαταστάτης του σημερινού προέδρου της χώρας είναι μεν υπέρ του προγράμματος, αλλά όχι όσο ο σημερινός πρόεδρος, ο οποίος δεν μπορεί να επανεκλεγεί λόγω συνταγματικού περιορισμού. Ο έτερος υποψήφιος για την προεδρία, ο κεντροαριστερός Λουίς Λακάλ Που, αν και είναι υπέρ της αποποινικοποίησης της χρήσης, θεωρεί ότι το πρόγραμμα ως έχει δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει, ενώ έχει δηλώσει ότι διαφωνεί ότι το κράτος μπορεί να πουλάει ναρκωτικά και να βγάζει κέρδη από αυτά, καθώς κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με εγκατάλειψη του κρατικού καθήκοντος προστασίας της δημόσιας υγείας και πρόληψης των εξαρτήσεων.
Σε περίπτωση που εκλεγεί ο κεντροαριστερός υποψήφιος (ο οποίος βρίσκεται δέκα ποσοστιαίες μονάδες πίσω από τον αντίπαλο του) μπορεί είτε να θεωρήσει άκυρα τα νομοθετήματα του προγράμματος, αν αυτά δεν έχουν πιάσει τους στόχους που είχαν τεθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή, είτε να το αντικαταστήσει με ένα άλλο. Σε κάθε περίπτωση απομένουν μόνο πέντε μέρες (οι εκλογές είναι στις 26 Οκτώβρη) για να μάθουμε την τύχη ενός πειράματος το οποίο αρκετοί – και όχι μόνο στη Λατινική Αμερική – περιμένουν με αγωνία.
