Γράφει ο Μάριος Μπρούσκος-Στυλιανόπουλος
Με αφορμή την ανεπίσχετη πτωτική πορεία της σύγχρονης Ελλάδος, πολλοί Έλληνες αναπολούν απολυταρχικά καθεστώτα με κυριότερο τη δικτατορία Παπαδόπουλου το 1967.Εκτιμούν πως η κατάσταση ήταν πολύ καλύτερη τότε εν συγκρίσει με τη σημερινή και τολμούν να υποστηρίξουν πως μία νέα δικτατορία θα έλυνε τα προβλήματα της Ελλάδος. Η συλλογιστική αυτή έχει κάποια βάση, μιας καί υποδηλώνει ανάγκη για εκτόνωση της δυσαρέσκειας καί θεωρητικά αποτελεί ένδειξη του ότι ο κόσμος αρχίζει καί συνειδητοποιεί την ύπαρξη πολλών προβλημάτων που χρήζουν άμεσης διευθετήσεως. Ωστόσο, υπάρχει μία σημαντική παρανόηση, η οποία τελικά πολυπλοκοποιεί ακόμη περισσότερο την κατάσταση, μολονότι θεωρητικά επιδιώκει την απλουστεύσει.
Αρχικά,η παρανόηση στη νοσταλγία της αναβιώσεως της απολυταρχίας έγκειται σε μία εσφαλμένη αντίληψη της πραγματικότητας καί πιθανότατα στην αδυναμία κάποιων να προσδιορίσουν τις αληθείς αιτίες της σημερινής παρακμής. Συγκεκριμένα,η καθίζηση της Ελλάδος δε σχετίζεται αποκλειστικά με το ισχύον πολίτευμα. Η οικονομική δυσπραγία, η πολιτική σήψη καί η απαξίωση θεσμών καί αξιών δεν είναι απότοκοι κάποιας παθογένειας της δημοκρατίας. Επίσης, η ύπαρξη αυτών των προβλημάτων δε συνεπάγεται κατά κανένα αμφιμονοσήμαντο τρόπο επίκληση κάποιας ακραίας μορφής διακυβερνήσεως. Η αποτελμάτωση της χώρας μας είναι επίπτωση της στρεβλής θεωρήσεως της πραγματικότητας καί της αδυναμίας της πλειοψηφίας να συνάψει υγιείς σχέσεις αλληλεπιδράσεως μεταξύ των μελών της. Όσο αυτή η παρανόηση διατηρείται σε ακμαία επίπεδα, είναι αναμενόμενο οι άνθρωποι να επιζητούν τη λύτρωση σε δικτάτορες ή φασίστες.
Ας εξετάσουμε γιατί μία δικτατορική διακυβέρνηση δεν μπορεί να είναι προτιμητέα. Συγκεκριμένα, κάθε απολυταρχικό πολίτευμα είναι σχεδόν ανέφικτο να ανέλθει στο έδρανο της εξουσίας χωρίς να ασκήσει βία, είτε ιδεολογική είτε σωματική. Από τη στιγμή που μετέρχεται τη βία ως βοηθητικό μέσο για να εγκαθιδρυθεί, σημαίνει πως αποβλέπει στο να εμπνεύσει το φόβο στους αντιφρονούντες με σκοπό να συντηρηθεί. Αυτό συνεπάγεται πως οποιαδήποτε άσκηση δυνάμεως αντίθετης ως προς το δικτατορικό κατεστημένο είναι άμεσα παγιδεύσιμη καί ο φορέας της θα πρέπει να καρατομηθεί. Επομένως, η δικτατορία φράζει την ελευθεροστομία καί επιβάλλει μόνο τα δικά της ιδεώδη ακυρώνοντας κατάφωρα καί συχνά με αιματηρό τρόπο την εκδήλωση άλλων απόψεων. Με ένα τέτοιο καθεστώς η κοινωνία αρχίζει καί αιμορραγεί διότι της ανακόπτεται η δημιουργική της πορεία καί κάθε συνιστώσα της ανθρώπινης διάνοιας κυριολεκτικά εκφυλίζεται. Καταστρατηγούνται ανθρώπινα δικαιώματα, οι άνθρωποι είναι ελεγχόμενοι, βιώνουν καθεστώς ιδεολογικής τρομοκρατίας καί οι επιλογές τους είναι δέσμιες στην αδιαλλαξία καί τη στενοθωρία μίας αντιδημοκρατικά εκλεγμένης μειοψηφίας. Επίσης, το γεγονός ότι αυτή η μειοψηφία προβαίνει σε χρήση όπλων για να προασπίσει την επιβολή των θέσεών της, μαρτυρά πως ανά πάσα στιγμή ελλοχεύει ο κίνδυνος να ανατραπεί διότι προφανώς δεν είναι αποδεκτή από την πλειοψηφία των ανθρώπων.
Αν υποθέσουμε πως ο πυρήνας μίας δικτατορικής διακυβερνήσεως αρχίσει να σχηματίζεται πρόδηλα από μία ομάδα ατόμων που επιθυμούν την εξυγίανση της κοινωνίας καί τη διόρθωση των κακώς κειμένων, θα πρέπει να λάβουμε υπʼόψιν μας πως οι άνθρωποι αυτοί ενδέχεται να είναι αναρμόδιοι να διατυπώσουν καί να εφαρμόσουν τελεσφόρες λύσεις. Είναι πιθανό να υπάρξει σύγχυση κινήτρων καί τελικά η δίψα για αναμόρφωση της κοινωνίας να μετασχηματιστεί ακαριαία ή σταδιακά σε εξουσιαστική παράκρουση, οπότε η χρήση βίας θα γίνει περισσότερο εντατική καί θα πυροδοτηθούν εμφύλιες αμφιγνωμίες περιλουσμένες με αίμα. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι πολύ πιθανό να επαληθευτεί μιας καί η χρήση όπλων ή λοιπών κατασταλτικών μέσων συχνά προσδίδει ένα βαθμό υψηλής αυτοπεποιθήσεως καί ισχύος στους χρήστες τους. Επομένως, η υποθετικώς λυτρωτική δικτατορία μπορεί κάλλιστα να μεταστοιχειωθεί σε μία φονική λαίλαπα που θα αφήσει ανέγγιχτους μόνο εκείνους που στρατολογούνται υπέρ της. Κάτι τέτοιο είναι ο προθάλαμος ενός πολέμου που συνήθως λαμβάνει τη μορφή ολοκαυτώματος καί τελικά εξαλείφει το ίδιο το έθνος το οποίο υποτίθεται πως κλήθηκε να υπηρετήσει. Αυτό ενισχύεται καί εκ του γεγονότος ότι τα δικτατορικά καθεστώτα δεν υπόκεινται σε διαδικασία ψηφοφορικής διαψεύσεως μιας καί αν συμβεί κάτι τέτοιο, εκείνα θα καταρρεύσουν ολάκερα.
Μία άλλη σημαντική παράμετρος που καθιστά τη δικτατορία μη αποδεκτή είναι το ότι περιστέλλει δραματικά την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, στοχεύει στην εξάρθρωση των ανθρώπων του πνεύματος, επικαλείται το θρησκευτικό φονταμενταλισμό, είναι εραστής του νοσηρού εθνικισμού καί της μισαλλοδοξίας, εντάσσει τους ανθρώπους σε διαχωριστικά δοχεία καί εξαλείφει όλους εκείνους που διαφωνούν, αναβιώνει ιδέες που έχουν καταντήσει αποστεωμένες καί έχει ως κύριο έμβλημα την υποταγή στην στρατιωτική κυριαρχία. Όλα αυτά καί ακόμη περισσότερα, τα οποία θα ήταν ανώφελο να καταγραφούν, έχουν ένα καί μόνο σκοπό, που δεν είναι άλλος από τη συντήρησή της στην βίαιη εξουσία. Οι ίδιοι οι ηγέτες των δικτατοριών εκτιμούν πως μόνο εκείνοι κατέχουν την πλήρη αλήθεια ,επομένως η κοσμοθεωρία τους θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από μία μονόδρομη καί αφαιρετική μορφή ʽʼανακλαστικότητας΄΄. Δηλαδή, επιδιώκουν μόνο την επιτακτική χειραγώγηση της κοινωνίας έχοντας υπερκεράσει τη γνωστική λειτουργία, η οποία είναι κρίσιμη για την επίτευξη μίας σφαιρικής κατανοήσεως. Οπότε, οι λύσεις που προωθούνται από τα δικτατορικά καθεστώτα μόνο ωφέλιμες δε μπορεί να είναι. Αυτό ενισχύεται καί εκ του γεγονότος ότι αποβλέπουν στο να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα συγκεκριμένων μειοψηφιών, όμως, αυτό προσκρούει στην αρχική υπόθεση κατά την οποία υποτίθεται πως η δικτατορία αποζητά την επίλυση των κακώς κειμένων, δηλαδή την εξυπηρέτηση των συμφερόντων ολόκληρου του έθνους. Αυτό, ίσως, συνιστά καί την πιό σκανδαλώδη αντίφαση ενός δικτατορικού καθεστώτος, η οποία αναιρεί το σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε.
Όσοι αποδέχονται ή προσμένουν τη δικτατορία διακρίνονται ένα δυαδικό τρόπο σκέψεως ,ο οποίος κινείται μεταξύ δύο άκαμπτων άκρων. Αυτά τα άκαμπτα άκρα στερούνται λογικής μιας καί αγνοούν όλες εκείνες τις συνιστώσες που συνθέτουν τον ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατικής κοινωνίας, που δεν είναι άλλος από την ελευθερία. Καί εντός ενός δικτατορικού καθεστώτος δεν υπάρχει ελευθερία μιας καί εκείνη καταστρατηγείται προτού θίξει την ελευθερία κάποιου άλλου.
