Σε πολλούς η Ανατολική Μεσόγειος είναι γνωστή για τις παραλίες στις οποίες κάνουν τις διακοπές τους, και σε άλλους για την στρατηγική σημασία που έχει για τις χώρες που περιβάλλονται από αυτήν. Δυστυχώς, αυτό το καλοκαίρι η περιοχή δελεάζει επίσης πολεμικά πλοία, καθώς αυξάνονται οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για αμφιλεγόμενα ύδατα.
Η σύγκρουση μεταξύ των Ελληνικών και των Τουρκικών φρεγατών στις 12 Αυγούστου ήταν η χειρότερη αντιπαράθεση μεταξύ των δύο ΝΑΤΟικών συμμάχων μετά από μια αντιπαράθεση σε ένα ακατοίκητο νησί το 1996 που σχεδόν οδήγησε σε πόλεμο. Σε μια επίδειξη αλληλεγγύης προς την Ελλάδα, ένα μέλος της ΕΕ, η Γαλλία μετέφερε μερικά μαχητικά Rafale στην Κρήτη και ανέπτυξε δύο πολεμικά πλοία για να ασκήσει με το ελληνικό ναυτικό. Αν δεν επικρατήσει η ψυχραιμία, υπάρχει ο κίνδυνος τα πράγματα να κλιμακωθούν ακόμη περισσότερο – ακόμη και στο χτύπημα.
Τρία είναι τα βασικά συστατικά που συνθέτουν το πρόβλημα. Το ένα είναι το ενδιαφέρον για τους πόρους φυσικού αερίου της περιοχής, οι οποίοι εδώ και μια δεκαετία προσελκύουν την προσοχή όχι μόνο της Ελλάδας και της Τουρκίας, αλλά και της Κύπρου, του Ισραήλ, της Αιγύπτου και άλλων.
Αρκετές χώρες φιλοδοξούν να είναι ένας περιφερειακός ενεργειακός κόμβος, βοηθώντας τον εφοδιασμό της ευρωπαϊκής αγοράς και παρέχοντας μια στρατηγική εναλλακτική λύση έναντι του ρωσικού φυσικού αερίου. Ελπίζουν ότι οι αγωγοί που διασχίζουν την ανατολική περιοχή της Med θα μπορούσαν να αποτελέσουν καταλύτη για την περιφερειακή συνεργασία, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν.
Αλλά αλλού αυτή η ελπίδα έχει ξεπεραστεί από το δεύτερο συστατικό του μεσογειακού μείγματος: τους αντιπάλους της περιοχής. Αντί να τα αραιώσει, η ενεργειακή ευκαιρία τους ενέτεινε.
Οι σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας κινδυνεύουν πάντοτε να ξεσπάσουν σε αμφισβητούμενη περιοχή. Η τελευταία σύγκρουση έγινε από την υπογραφή τον περασμένο Νοέμβριο μιας συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και της μη υποστηριζόμενης κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης (gna). Η συμφωνία διεκδικεί ένα εκτεταμένο θαλάσσιο όριο που φαίνεται εξωφρενικό για τους Έλληνες, αλλά και για το διεθνές δίκαιο. Η τουρκική απάντηση ήταν να στείλει ένα πλοίο σεισμικής έρευνας στην περιοχή, με μια ναυτική συνοδεία – που συμμετείχε σε αυτή τη σύγκρουση με μια ηλικιωμένη ελληνική φρεγάτα.
Τα επιβαρυντικά όλα αυτά είναι ευρύτερες τριβές που αφορούν την Τουρκία, από τη Λιβύη έως τη Συρία, το τρίτο συστατικό που μαγειρεύει στο δοχείο. Στη Λιβύη, η Τουρκία και η Γαλλία βρίσκονται σε αντιπαραθέσεις · Τον Ιούνιο τα τουρκικά πολεμικά πλοία εμπόδισαν μια γαλλική φρεγάτα να επιθεωρήσει ένα πλοίο. Οι Γάλλοι συνεχίζουν να πιέζουν Οι Τούρκοι, από την πλευρά τους, καταδικάζουν τη γαλλική παρέμβαση και πιστεύουν ότι η Ελλάδα και οι φίλοι της συνωμοτούν εναντίον τους. Η απάντηση της Τουρκίας, υπό τον αυταρχικό πρόεδρό της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι να ρίξει το βάρος της πάνω στο ζήτημα.
Πώς να εξουδετερώσετε την κατάσταση; Στο παρελθόν η Αμερική θα μπορούσε να συμμετέχει και εκείνη στην σκακιέρα για την Μεσόγειο και να κρατήσει το σκήπτρο. Αλλά το χάος στην ανατολική Μεσόγειο δείχνει πώς επαναφέρεται η παλιά τάξη – και με ποιο κόστος. Η προτεραιότητα είναι να δημιουργηθούν οι συνθήκες που θα κάνουν πρόσφορο το έδαφος για διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών. Ένα μορατόριουμ για την εξερεύνηση σε αμφισβητούμενα νερά μπορεί να είναι μια καλή αρχή.
Η μετάβαση σε καθαρότερη ενέργεια συνεχίζεται με ταχύ ρυθμό. Οι εταιρείες ενέργειας γίνονται ολοένα και πιο επιλεκτικές στις επενδύσεις τους. Όσο περισσότερο τσακώνονται οι ηγέτες της Ανατολικής Μεσογείου, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να παραμείνει εκεί ο πλούτος του φυσικού αερίου κάτω από τον βυθό.
Economist: Dealing with a dangerous dispute in the eastern Med
Απόδοση: Γιάννης Κουτρουμπής
