Οι αντιεμβολιαστικές σελίδες στο Facebook έχουν λιγότερους συνολικούς ακόλουθους από ό,τι εκείνες υπέρ των εμβολίων, όμως είναι περισσότερες σε αριθμό, ταχύτερα αναπτυσσόμενες και κυρίως ολοένα πιο κεντρικά διασυνδεδεμένες μέσα στο δίκτυο του μεγαλύτερου μέσου κοινωνικής δικτύωσης, πράγμα που σημαίνει ότι αυξάνεται συνεχώς η επιρροή τους. Αν αυτή η τάση συνεχιστεί, είναι πιθανό ότι οι αντιεμβολιαστικές απόψεις θα κυριαρχήσουν στον διαδικτυακό διάλογο σε περίπου δέκα χρόνια.
Αυτή η ανησυχητική διαπίστωση -που προμηνύει εμπόδια στην καταπολέμηση τόσο της τωρινής πανδημίας Covid-19 όταν βρεθεί εμβόλιο κατά του κορονοϊού SARS-CoV-2 όσο και κάθε άλλης μελλοντικής επιδημίας- προκύπτει από μία μελέτη, την πρώτη του είδους της, σε περισσότερες από 1.300 σελίδες του Facebook, τις οποίες παρακολουθούν σχεδόν 90 εκατομμύρια άνθρωποι από όλον τον κόσμο.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νιλ Τζόνσον του Πανεπιστημίου Τζορτζ Ουάσινγκτον των ΗΠΑ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Nature”, μελέτησαν 124 σελίδες του Facebook υπέρ των εμβολίων (με 6,9 εκατομμύρια ακόλουθους), 317 σελίδες κατά των εμβολίων (με 4,2 εκατομμύρια “πιστούς”) και 885 σελίδες “αναποφάσιστων”, όπως π.χ. συλλόγων γονέων (με 74,1 εκατομμύρια ακόλουθους).
Οι επιστήμονες υπολόγισαν τις διασυνδέσεις κάθε μίας ιστοσελίδας με άλλες σελίδες διαλόγου σχετικά με τα εμβόλια και, στη συνέχεια, τις διασυνδέσεις των τελευταίων με άλλες σελίδες κ.ο.κ. Ακολούθως, με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού, δημιούργησαν έναν χάρτη διασυνδέσεων, που αποκαλύπτει ότι οι αντιεμβολιαστές κατέχουν πλέον πιο κεντρική θέση -άρα με μεγαλύτερη επιρροή στους αναποφάσιστους- από ό,τι οι υπέρμαχοι των εμβολίων.
“Οι αντιεμβολιαστές κερδίζουν. Καλύπτουν πολύ περισσότερο έδαφος, αν και λιγότεροι”, δήλωσε η ανθρωπολόγος Χάιντι Λάρσον, επικεφαλής του Προγράμματος Εμπιστοσύνης στα Εμβόλια της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, σύμφωνα με το “Science”.
“Οι ιστοσελίδες αποτελούν ένα πεδίο μάχης για τις καρδιές και τα μυαλά. Έως τώρα δεν υπήρχε κανένας χάρτης του πεδίου της μάχης σε συστημικό επίπεδο. Αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι τέτοιο και σοκαριστήκαμε”, ανέφερε ο Τζόνσον.
Οι αντιεμβολιαστικές σελίδες εμφανίζουν περισσότερες συνδέσεις, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, ενώ αυξάνονται ταχύτερα σε σχέση με τις φιλικές προς τα εμβόλια. Επίσης, ενώ οι τελευταίες εστιάζουν μονοθεματικά στην αξία των εμβολίων (με κεντρικό μήνυμα “τα εμβόλια δουλεύουν και σώζουν”), οι αντιεμβολιαστικές σελίδες συνήθως καλύπτουν μία ευρύτερη θεματολογία σε ζητήματα υγείας και ασφάλειας ιδίως των παιδιών, προωθώντας μία μεγάλη γκάμα από εναλλακτικές θεραπείες μέχρι ευφάνταστες συνωμοσιολογικές θεωρίες, κάτι που τους επιτρέπει να έχουν ευκολότερη απήχηση.
Μάλιστα, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στο Facebook. Η ομάδα του Τζόνσον έκανε πρόσφατα μία ξεχωριστή επιστημονική προδημοσίευση, σύμφωνα με την οποία οι διασυνδέσεις των αντιεμβολιαστών επεκτείνονται σε διάφορες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και, επιπλέον, εμφανίζουν αυξανόμενες σχέσεις με εξτρεμιστικές ακροδεξιές ομάδες.
Ήδη ένα σχετικό μικρό αλλά θορυβώδες και συνεχώς αυξανόμενο κίνημα έχει δημιουργηθεί εναντίον της ανάπτυξης εμβολίου για τον νέο κορονοϊό. Μεταξύ άλλων (ανεκδιήγητων ή απλώς παραπλανητικών και παραπλανημένων απόψεων), οι αντιεμβολιαστές ισχυρίζονται ότι τα μελλοντικά εμβόλια κατά της Covid-19 θα “σκοτώσουν εκατομμύρια” ή ότι θα χρησιμοποιηθούν για να φυτευτούν τσιπάκια στο σώμα των ανθρώπων!
Αν και η υποστήριξη των εμβολίων από την πλειονότητα του πληθυσμού είναι δεδομένη, τα ποσοστά εμβολιασμού διεθνώς εμφανίζουν μία στασιμότητα κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Παραμένει άγνωστο -υπό την επιρροή και απόψεων όπως οι παραπάνω- πόσοι άνθρωποι τελικά θα αρνηθούν να εμβολιαστούν όταν βρεθεί εμβόλιο κατά του κορονοϊού, ιδίως αν η ανάπτυξή του γίνει υπερβολικά γρήγορα, κάτι που μπορεί να πυροδοτήσει πρόσθετες υποψίες και ανησυχίες. Όσο περισσότεροι άνθρωποι κάνουν “αντίσταση” τόσο δυσκολότερα θα επιτευχθεί η αναγκαία συλλογική ανοσία.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
