Τον Ιανουάριο σημειώθηκαν βίαιες διαδηλώσεις τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στη Μόσχα. Οι υποστηρικτές του τότε προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εισέβαλαν στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών πριν από την ορκωμοσία του εκλεγμένου προέδρου, Τζο Μπάιντεν, και στην Ρωσία, οι αντίπαλοι του προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, διαδήλωσαν κατά της φυλάκισης του ηγέτη της αντιπολίτευσης, Αλεξέι Ναβάλνι. Χάος, θυμός και συλλήψεις: οι εικόνες, ακόμη και η ρητορική, ήταν παρόμοιες -τα μέσα μαζικής ενημέρωσης του Κρεμλίνου περιγράφουν συνήθως τις διαμαρτυρίες ως «απόπειρες εξεγέρσεων»- αλλά πέρα από αυτούς τους επιφανειακούς παραλληλισμούς, η αντιστοιχία τελειώνει. Οι Ρώσοι διαδηλωτές προσπαθούσαν να καθιερώσουν το κράτος δικαίου˙ οι Αμερικανοί να το ανατρέψουν.
Η προεδρία Τραμπ και, ειδικότερα, η τελική της πράξη αποκάλυψαν την ευθραυστότητα της αμερικανικής δημοκρατίας. Στα μάτια της Ρωσίας -και πολλών άλλων- το ανάστημα των Ηνωμένων Πολιτειών χαμήλωσε. Ως αποτέλεσμα, η τυπική προσέγγιση της Ουάσιγκτον στη Μόσχα δεν είναι πλέον υποστηρίξιμη. Με εξαίρεση τον Τραμπ, ο οποίος επιζήτησε ανοιχτά την αποδοχή από τον Πούτιν, κάθε πρόεδρος των ΗΠΑ από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου έχει χρησιμοποιήσει την ηθική υπεροχή ως μέσο για να επηρεάσει τη Μόσχα. Εάν ο Μπάιντεν αναβιώσει αυτήν την προσέγγιση -καθώς η ρητορική που βγαίνει από τον Λευκό Οίκο και μερικά από τα νέα του ραντεβού υποδηλώνουν ότι ίσως να το κάνει [2]- τότε οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας είναι πιθανό να συνεχίσουν στον καθοδικό φαύλο κύκλο της εχθρότητας και των αλληλοκατηγοριών [«whataboutism»]. Το κήρυγμα στον Πούτιν για τα ανθρώπινα δικαιώματα μόνο θα εξοργίσει τον Ρώσο πρόεδρο και θα μπορούσε να καταλήξει να βλάψει τους δημοκρατικούς μεταρρυθμιστές που η Ουάσιγκτον σκοπεύει να υποστηρίξει.
Αλλά με ταπεινότητα και ρεαλισμό, η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορεί να επιδιώξει να επηρεάσει την ρωσική συμπεριφορά προς το καλύτερο, αν και πιο μετριοπαθώς από ό, τι έκανε η Ουάσιγκτον στο παρελθόν. Αυτό θα απαιτήσει συνεργασία με συμμάχους και αναγνώριση των ορίων της αμερικανικής ισχύος. Έχοντας παραιτηθεί από τον αποκλειστικό ισχυρισμό τους για ηθική ηγεσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήταν συνετό να μειώσουν τις ιδεολογικές τους φιλοδοξίες στο εξωτερικό υπέρ της αυτοβελτίωσης στο εσωτερικό τους.
Η οχλαγωγία στον Λόφο του Καπιτωλίου (Capitol Hill), που εξερράγη στις ρωσικές οθόνες μέσω των κοινωνικών μέσων μαζικής ενημέρωσης, ξεφούσκωσε τον μύθο της αμερικανικής ηθικής ανωτερότητας. Φαινόταν επίσης να δικαιώνει την απεικόνιση του Κρεμλίνου για τις Ηνωμένες Πολιτείες ως ένα διχασμένο, ρατσιστικό, και υποκριτικό έθνος. Ενώ οι αστυνομικοί είχαν καταστείλει βίαια τους διαδηλωτές του Black Lives Matter λίγους μήνες νωρίτερα σε πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, τώρα στάθηκαν πίσω και άφησαν ένα πλήθος υποστηρικτών του Τραμπ να εισβάλουν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.
Το θέαμα προκάλεσε κάποια προβλέψιμη χαιρεκακία [3] από Ρώσους αξιωματούχους και κρατικά μέσα ενημέρωσης. Αλλά ακόμη πιο αποκαλυπτική ήταν η απορριπτική, σχεδόν αδιάφορη αντίδραση από τα υψηλότερα κλιμάκια της ρωσικής κυβέρνησης. Ο Πούτιν ήταν σε μεγάλο βαθμό σιωπηλός για την αμερικανική προεδρική μετάβαση. Και την ημέρα της ορκωμοσίας του Μπάιντεν, το Κρεμλίνο εξέδωσε μια δήλωση [4] λέγοντας ότι «δεν προετοιμάζεται για την ορκωμοσία. Τίποτα δεν θα αλλάξει για την Ρωσία˙ υπάρχει για πολλές εκατοντάδες χρόνια και θα συνεχίσει να υπάρχει». Για πρώτη φορά σε δεκαετίες, η Μόσχα είπε ότι δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το τι κάνουν ή τι σκέφτονται οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Έχοντάς του ζητηθεί να σχολιάσει τις ταραχές στην ρωσική τηλεόραση, ο Konstantin Kosachev, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας της Ρωσίας, χαρακτήρισε την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως απομακρυσμένη από την κοινωνία, και την αμερικανική δημοκρατία ως χαλασμένη. Ο Vyacheslav Volodin, πρόεδρος του ρωσικού κοινοβουλίου, της Δούμα, και ένας σημαντικός αρχιτέκτονας της εσωτερικής πολιτικής, έγραψε μια δήλωση [5] υποστηρίζοντας ότι τα πρότυπα «που επιβάλλονται από τις ΗΠΑ» θα πρέπει να επανεκτιμηθούν με βάση τα γεγονότα στην Ουάσινγκτον. «Το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ δεν είναι μόνο κλειστό, αλλά είναι παγωμένο από ανάπτυξη για περίπου 70 χρόνια», έγραψε ο Volodin. «Δύο κόμματα έχουν το μονοπώλιο στην εξουσία, μη επιτρέποντας σε άλλες πολιτικές δυνάμεις» να παίξουν ρόλο. Κατέληξε με μια έκκληση για τις Ηνωμένες Πολιτείες να βάλουν τον δικό τους οίκο σε τάξη προκειμένου να «οικοδομήσουν την [εξωτερική] πολιτική τους με βάση τη μη παρέμβαση στις υποθέσεις άλλων κυρίαρχων κρατών».
Η άποψη του Volodin έχει ένα νόημα. Δεν χρειάζεται κάποιος να ασχοληθεί με τις θεωρίες συνωμοσίας για το «βαθύ κράτος» που κλέβει τις εκλογές από τον Τραμπ για να θεωρήσει ότι ίσως, λέω ίσως, η πολιτική κρίση στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν απολύτως το αποτέλεσμα της ρωσικής ανάμειξης το 2016, ότι ο Τραμπ ήταν τόσο ένα σύμπτωμα μιας βαθύτερης κοινωνικής σύγκρουσης όσο και μια αιτία γι’ αυτήν, και ότι οι σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας δεν μπορούν –και δεν πρέπει– απλά να επιστρέψουν όπως ήταν πριν από τον Τραμπ.
Πηγή:www.foreignaffairs.gr
