Σε έναν πρωτότυπα στημένο δημόσιο διάλογο που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 25 Μαΐου 2015 στο Hilton, τέσσερις «ομάδες» ομιλητών ανέλυσαν τις απόψεις τους σχετικά με τη δυνατότητα ανάπτυξης της οικονομίας της Ελλάδος μέχρι το 2020.
Ομιλητές, οι πολιτικοί Γιώργος Κατρούγκαλος, Αναπληρωτής Υπουργός ΕΣΔΑ και Ντόρα Μπακογιάννη, Βουλευτής Νέας Δημοκρατίας, οι καθηγητές Charles Goodhart, LSE και Δημήτρης Τσομώκος, Said Business School, St. Edmund Hall, University of Oxford, οι επενδυτές Eytan Tigay, Managing Director of Rhone Capital και Γιώργος Τανισκίδης, Πρόεδρος της Core Capital Partners καθώς και οι επιχειρηματίες Θεόδωρος Βάρδας, Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος της ΒΑΡΔΑΣ ΑΕΒΕΕ και Αλέξανδρος Λαμνίδης, Γεν. Δ/ντής του ΣΕΤΕ, αντάλλαξαν τις ιδέες τους για την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα προκειμένου να εξέλθει από την κρίση.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με μία εισήγηση του Προέδρου του Forum2020 κ. Νίκου Καραχάλιου, ο οποίος ανέλυσε στην πορεία των think tanks της χώρας, ξεκινώντας από το 1974-75 και το ΚΠΕΕ που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, περνώντας από την περίοδο 1999-2009, με τον Κώστα Καραμανλή, όταν και σε συνεργασία με τον Γιώργο Ψάλτη πρωτοέγιναν μελέτες για το στρατηγικό σχεδιασμό και την ιδέα του 2020, φτάνοντας ως το σήμερα, με το νέο Forum2020, που μετεξελισσόμενο ασχολείται με θέματα επιχειρηματικότητας, ανάπτυξης και ηγεσίας, αφού πλέον, αυτό είναι, το μείζον ζητούμενο στη χώρα.
Δεν παρέλειψε να ευχηθεί καλή επιτυχία στην Κυβέρνηση και να τονίσει, εκ μέρους των μελών του Forum2020, την ενεργό στήριξή τους στη διαπραγματευτική προσπάθεια. Τέλος, ευχήθηκε αίσια κατάληξη για μία έντιμη συμφωνία, που θα σταθεροποιήσει πολιτικά και οικονομικά την πατρίδα μας.
Πιο αναλυτικά οι ομιλητές στις παρεμβάσεις τους τόνισαν:
Γιώργος Κατρούγκαλος: «Ξέρουμε τη συμφωνία και τη θεωρούμε δεδομένη, δεν θεωρούμε όμως ότι θα πρέπει να υποχωρήσουμε στα εξής: Στο να υπάρχουν πρόσθετα υφεσιακά μέτρα που θα εμποδίσουν την ανάπτυξη, αυτό σημαίνει δε θα δεχτούμε εξωπραγματικά πλεονάσματα, δε θα δεχτούμε νέα βάρη στους ασθενέστερους. Αντιθέτως εμείς ισχυριζόμαστε ότι ακριβώς επειδή αυτή τη στιγμή το συγκριτικό μας πλεονέκτημα, πέρα από τα γνωστά τα γεωπολιτικά ήλιος-θάλασσα-Greek lovers, είναι ότι έχουμε την πιο μορφωμένη γενιά που είχε ποτέ η Ελλάδα και θα πρέπει να επιχειρήσουμε την ανάπτυξη μέσω επενδύσεων προστιθέμενης αξίας που θα αξιοποιούμε ακριβώς αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα.
Το επιχείρημα λοιπόν μέχρι τώρα ήταν ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε την πολιτική της λιτότητας που μας επιβλήθηκε, ακριβώς γιατί είναι μια θεραπεία πιο θανατηφόρα από την αρρώστια. Προφανώς δεν έφεραν τα μνημόνια την κρίση, η θεραπεία όμως ήταν καταστροφική, όχι μόνο για τη χώρα μας, συνολικά για την Ευρώπη».
Ντόρα Μπακογιάννη: «Χρειαζόμαστε ένα minimum εθνικής συνεννόησης, για να ξεπεράσουμε την κρίση. Τα Κυβερνητικά στελέχη δεν στέλνουν ένα ενιαίο μήνυμα στο εξωτερικό, ότι χρειαζόμαστε επενδύσεις, οι οποίες είναι απαραίτητο να προέλθουν από τον ιδιωτικό τομέα για να έχουμε ανάπτυξη.
Πιο πολύ απ’ όλα, με ανησυχούν όλα όσα γίνονται στην παιδεία διότι μας πηγαίνουν πολλές δεκαετίες πίσω. Πρέπει επιτέλους να πούμε αλήθειες, το ασφαλιστικό μας σύστημα είναι υπό κατάρρευση και δεν μπορούν οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα να συντηρούν τρία εκατομμύρια συνταξιούχων και ενάμιση εκατομμύριο ανέργων.»
Οι καθηγητές Charles Goodhart και Δημήτρης Τσομώκος από κοινού υποστήριξαν ότι για πολλά χρόνια η Ελλάδα είχε μία ξεκάθαρη επιλογή: είτε να μείνει στο ευρώ και να δεχθεί να συνεχίσει να υφίσταται δημοσιονομικές πιέσεις σε ένα λιτό μέλλον ή να φύγει από την Ευρωζώνη, πράγμα το οποίο βραχυπρόθεσμα θα επέφερε ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα, δεδομένης της έλλειψης δέσμευσης του ελληνικού πολιτικού συστήματος να διορθώσει τις μακροπρόθεσμες ανεπάρκειες και την ανεμική παραγωγική ικανότητα της οικονομίας.
Σήμερα, η οικονομία της Ευρωζώνης έχει αρχίσει να ανακάμπτει. Η δημογραφική γήρανση θα συμπυκνώσει το γερμανικό πλεόνασμα. Αλλά δεν μπορεί κανείς να βασίζεται στις όποιες θετικές εξελίξεις από αλλού. Ίσως η αρχή της σοφίας να έγκειται στη συνειδητοποίηση των αληθινών περιορισμών της ελευθερίας οικονομικών ενεργειών του καθενός και την συναίσθηση ότι ο «από μηχανής θεός» που θα μας απαλλάξει από τα δεσμά αποτελεί ψευδαίσθηση.»
Charles Goodhart: «Μία χώρα δεν έχει τίποτα να φοβηθεί, ούτε χρέη, ούτε ελλείμματα, ούτε τίποτα, αν έχει καλή Κυβέρνηση και καλό Εκπαιδευτικό Σύστημα.»
Δημήτρης Τσομώκος: «Πρέπει να βρεθεί ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων για την ανάπτυξη και τη διαδικασία συντεταγμένης εξόδου της χώρας από την κρίση.»
Eytan Tigay: «Εάν το κλίμα δεν αποκατασταθεί, έτσι ώστε η λέξη grexit να αφαιρεθεί από το παγκόσμιο λεξιλόγιο, φοβάμαι ότι δεν θα υπάρχουν κεφάλαια, που θα θέλουν να εισρεύσουν στη χώρα. Τον Οκτώβριο του 2014, ετοιμαζόμασταν να δημιουργήσουμε ένα επενδυτικό κεφάλαιο αποκλειστικά και μόνο με στόχευση στην Ελλάδα, ύψους περίπου ενός δις ευρώ. Νομίζω πως σήμερα μάλλον δεν θα τολμούσα να μιλήσω στην επενδυτική μου επιτροπή για μία τέτοια προοπτική.»
Γιώργος Τανισκίδης: «Εάν αύριο έπρεπε να κάνω μία και μόνο κίνηση, θα επέλεγα έναν καταπληκτικό Έλληνα, και πιστεύω ότι έχουμε πολλούς, και θα του ανέθετα το invest in Greece με αρμοδιότητες υπερ-Υπουργού. Γιατί αντί να κλαίμε, τελικά το χρησιμοποιούμε ως αστείο ότι για μία εξαιρετική επένδυση στη χώρα μας, η οικογένεια Κωνσταντακόπουλου έκανε είκοσι χρόνια, επαναλαμβάνω είκοσι χρόνια, για να μαζέψει όλες τις απαραίτητες άδειες και υπογραφές. Θεωρώ ότι δυστυχώς τα συνέδριά μας έχουν καταντήσει να προσομοιάζουν με τη ρήση του Κώστα Χατζή «μονολογούμε, μονολογούμε…. μιλούμε έτσι για να μιλούμε». Με εντυπωσίασε η πρωτοτυπία της δομής του συγκεκριμένου συνεδρίου και ελπίζω το Forum2020 να μπορέσει να μεταλαμπαδεύσει κάποιες από τις ιδέες που ακούστηκαν, στην ευρύτερη ατομική και πολιτική σκηνή.»
Θεόδωρος Βάρδας: «Χρειάζονται νέα επενδυτικά κεφάλαια τα οποία στο σημερινό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας, δεν υπάρχουν. Σε πρώτη φάση, η εξεύρεση αυτών των επενδυτικών κεφαλαίων πρέπει να είναι «εξωγενής» και να γίνει με «πολιτική» απόφαση της Ε.Ε. Ακριβώς όπως με πολιτική απόφαση, δόθηκαν €220 δις για κάλυψη ελλειμμάτων και πληρωμή τόκων και κεφαλαίων. Η συνέχιση όμως πολιτικής μονομερούς λιτότητας με μόνη ελπίδα ανάπτυξης τις διαρθρωτικές αλλαγές, χωρίς δηλαδή τη δημιουργία ενός επενδυτικού σοκ, απλά διαιωνίζει διαρκώς μεταθέτοντας το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας.»
Αλέξανδρος Λαμνίδης: «Ο τουρισμός σήμερα βρίσκεται σε ένα πολύ σημαντικό σταυροδρόμι. Αναμένουμε αποφάσεις για το ΦΠΑ και τη φορολόγηση, καθώς επίσης και θετική εξέλιξη στη διαπραγμάτευση που κάνουμε με τους εταίρους μας. Θέλουμε να σπάσουμε το ρεκόρ της προηγούμενης χρονιάς, όμως οι συνθήκες και η διαιώνιση των διαπραγματεύσεων δεν δημιουργούν καλό κλίμα. Παρά τις καλές προθέσεις και τα πλάνα που ακούμε κατά καιρούς, θα είναι μία δύσκολη χρονιά. Παρ’ όλ’ αυτά, οφείλουμε να κάνουμε το χρέος μας απέναντι στα μερίδια της αγοράς που μας αναλογούν και σε ένα δύσκολο περιβάλλον. Τούτη την ώρα, εκείνο που δεν πρέπει να κάνουμε είναι να δώσουμε κακή εικόνα. Έχω εμπιστοσύνη στους επιχειρηματίες του κλάδου που εκπροσωπώ και πιστεύω πως θα τα καταφέρουμε. Το Ideas Fight Debate ήταν σίγουρα μία δημιουργική ιδέα. Το Forum2020 θεωρώ πως μπορεί να το κάνει θεσμό.»
Τα τελικά συμπεράσματα εκ μέρους της επιστημονικής επιτροπής του Forum2020 συνόψισε ο Αντώνης Ροβολής, Καθηγητής Οικονομικών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Τη συζήτηση συντόνισε ο Κωνσταντίνος Μπογδάνος ο οποίος τόνισε: «Κατά πρώτον θα πρέπει να καταγράψουμε τη δυσκολία του εγχειρήματος η οποία όμως προσθέτει και στην αξία του. Το ότι σε μία χώρα που έχει συνηθίσει στη δημόσια και δια μεσολάβησης επικοινωνία και η οποία θεωρεί νικητή αυτόν που φωνάζει περισσότερο, καταφέραμε να βάλουμε κάτω ανθρώπους, και μάλιστα φορείς του δημόσιου, του πολιτικού, του οικονομικού και του ακαδημαϊκού βίου της χώρας και της Ευρώπης και να τους εμπλέξουμε σε μία διαδικασία, στην οποία θα επιτρέπεται να διακόπτει ο ένας τον άλλον, βασιζόμενοι όμως στην αίσθηση που έχουν της ευγένειας, των τρόπων, της κατανόησης και της δικαιοσύνης, στον καταμερισμό του λόγου. Θεωρώ ότι είναι επιτυχία και ότι καλώς επιχειρήθηκε. Η ιδέα αυτή ήταν όντως πρωτοποριακή. Δεν ξέρω σε ποιο βαθμό πετύχαμε αλλά προσωπικά φεύγω με μία αισιοδοξία ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε να συνδιαλεγόμαστε διαφορετικά.»
Για λογαριασμό της McKinsey ο Γιάννης Γκικόπουλος παρουσίασε μία σύνοψη της μελέτης, που πραγματοποίησε η εταιρεία για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας.
Η κυρία Χρύσα Γερούκη, Διευθύνουσα Σύμβουλος της εταιρείας Prognosis, ανέπτυξε τη μεθοδολογία με την οποία θα προχωρήσει το Forum2020 σε μία σειρά επιστημονικών ερευνών για θέματα που αφορούν την ηγεσία και τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της Ελλάδας.
Στην αντισυμβατική ψηφοφορία που διενεργήθηκε στο τέλος του debate, την προτίμηση του κοινού κέρδισαν οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου.
