Γράφει ο Δημήτρης Κατσαρός
Οι Ρώσοι έχουν μια τελείως διαφορετική κουλτούρα γύρω από το χαμόγελο σε σύγκριση όχι μόνο με τη Δύση αλλά και την Ανατολή. Ένας από τους συνηθέστερους λόγους που χαμογελάμε είναι λόγω ευγένειας και σεβασμού. Αυτό φαίνεται πως οι Ρώσοι όχι μόνο δεν το κάνουν αλλά τέτοια χαμόγελα τα αντιμετωπίζουν με δυσπιστία έως στο βαθμό της ενόχλησης.
Αν κάποιος Ρώσος πει ποτέ για σας «χαμογελάει από ευγένεια» τότε να είστε σίγουροι πως με αυτόν τον τρόπο σας υποτιμάει, λέγοντας ουσιαστικά ότι είστε υποκριτής. Στο άρθρο από το οποίο παίρνουμε τις πληροφορίες αυτές, του Iosif Sternin, καθηγητή φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Voronej αναφέρεται η ρήση του Μαξίμ Γκόργκι «το μόνο πράγμα που βλέπει κανείς στα πρόσωπα των αμερικανών είναι τα δόντια τους». Ο σύγχρονος ρώσος κωμικός Mikjail Zadornov, χαρακτηρίζει το ‘δυτικό’ χαμόγελο «μόνιμο». Οι ρώσοι μάλιστα ονομάζουν το χαμόγελο ευγένειας υποτιμητικά «χαμόγελο υπηρεσίας».
Ο Iosif Sternin στο άρθρο του μας εξηγεί ότι από έναν ρώσο το χαμόγελο σεβασμού θα εκλαμβανόταν ως έκφραση κακής πίστης και απόκρυψης πραγματικών συναισθημάτων.
Πότε χαμογελούν οι Ρώσοι; Οι ρώσοι χαμογελούν μόνο σε ανθρώπους που γνωρίζουν, όχι σε κάποιον που μόλις συνάντησαν για πρώτη φορά ή έναν άγνωστο. Αν χαμογελάσετε σε κάποιον στο δρόμο πιθανόν να σας αποκριθεί: «γνωριζόμαστε;». Οι ρώσοι δεν αντιδρούν με χαμόγελο όχι μόνο σε στιγμές έκφρασης σεβασμού αλλά ακόμη και σε περιπτώσεις που εμείς ίσως χαμογελούσαμε ενστικτωδώς, όπως όταν βλέπουμε ζώα ή μικρά παιδιά.
Άλλωστε τα χαρακτηριστικά του χαμόγελου των ρώσων διαφέρουν αρκετά από το δικό μας. Δεν ανοίγουν το στόμα, δίνουν απλά το σχήμα του χαμόγελου στα δόντια. Το αντίστοιχο αμερικάνικο στο οποίο φαίνεται μεγάλο μέρος της οδοντοστοιχίας οι ρώσοι το λένε «αλογίσιο». Έτσι θα χαμογελούσε ένας ρώσος μόνο σε κάποιον με τον οποίο έχει μια στενή και θερμή σχέση. Αντίστοιχα θεωρούν πως στη Δύση αυτές οι σχέσεις είναι υποτιμημένες. Πιστεύουν πως οι δικές μας σχέσεις είναι πιο επιφανειακές και χρηστικές από τις δικές τους εν γένει.
Σύμφωνα με τα παραπάνω οι Ρώσοι ενώ φαινομενικά είναι άνθρωποι σοβαροί και σκυθρωποί περισσότερο από τους δυτικούς αλλά και τους ασιάτες που χαμογελούν ακόμη περισσότερο και από εμάς, στην πραγματικότητα γελούν πιο αυθόρμητα. Όταν λοιπόν σας χαμογελάσει ένας ρώσος γνωρίζεται ότι αισθάνεται όμορφα και οικεία μαζί σας. Διαβάζοντας το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Ρώσου καθηγητή φιλολογίας αυθόρμητα μου ήρθε στο μυαλό η σκέψη πως θα δυσκολευόμουν να ζήσω σε ένα περιβάλλον που οι άνθρωποι χαμογελούν λίγο, όμως και πόσο πιο απλή θα ήταν η ζωή μας αν κάποια σημεία του προσώπου μας γίνονταν μόνο ειλικρινά χωρίς ποτέ τη χρήση τους για λόγους ευγένειας ή και υποκρισίας.
