Οι δυνατότητες που προσφέρει η τελευταία λέξη της τεχνολογίας σε συνεργασία με τη νανοεπιστήμη δημιουργούν ένα πιστό αντίγραφο μικροσκοπικού μεγέθους από τα Γλυπτά του Παρθενώνα που βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Πρόκειται για το πρώτο στον κόσμο ακριβές αντίγραφο της κεφαλής αλόγου από το άρμα που οδηγεί η Σελήνη, σε μέγεθος που δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι. Την είδηση δημοσίευσε η έντυπη «Telegraph» την Κυριακή 16 Απριλίου.
Ο «Ε.Τ.» επικοινώνησε με τον εμπνευστή της ιδέας, τον διευθυντή του Ινστιτούτου Ψηφιακής Αρχαιολογίας (Institute of Digital Archaeology, IDA) Ρότζερ Μίτσελ και μας περιγράφει την παρέμβαση, εγκατάσταση-«installation», που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 14 Απριλίου στην αίθουσα Duveen του Βρετανικού Μουσείου.
Στελέχη του IDA τοποθέτησαν -όπως αναφέρει και το έντυπο δημοσίευμα της «Telegraph»- το μικροσκοπικό κεφάλι αλόγου ανάμεσα στη συλλογή γλυπτών του Παρθενώνα. Σύμφωνα με τον κ. Μίτσελ το Βρετανικό Μουσείο ενημερώθηκε για τη δράση. Ενας εκπρόσωπος του ΒM δήλωσε πως «γνωρίζουμε ότι το IDΑ ισχυρίζεται ότι έχει εγκαταστήσει ένα μικρό αντίγραφο του Αλόγου της Σελήνης κάπου στο Μουσείο. Σε αντίθεση με τη μινιατούρα της οποίας η τρέχουσα τοποθεσία είναι άγνωστη, το πραγματικό γλυπτό είναι εύκολο να βρεθεί στο Βρετανικό Μουσείο για να το απολαύσουν οι επισκέπτες».
Ποιος όμως είναι ο συμβολισμός αυτού του νέου πρωτότυπου «νανοσχεδίου» του IDA, λίγους μήνες μετά την εντυπωσιακή δημιουργία του πρώτου αντίγραφου ακριβείας των Γλυπτών του Παρθενώνα από πεντελικό μάρμαρο με τη χρήση ρομποτικής τεχνολογίας;
«Ο αγώνας επαναπατρισμού των Γλυπτών του Παρθενώνα έχει επικεντρωθεί στο ζήτημα της ιδιοκτησίας και της κατοχής. Αυτό το νέο σχέδιο του μικροσκοπικού γλυπτού, πιστό αντίγραφο, εκτός από την εξάλειψη της φυσικής διάστασης, εστιάζει τις συζητήσεις που γίνονται μεταξύ των πλευρών εκεί που πρέπει να βρίσκεται το θέμα, δηλαδή στην ιστορία και την κληρονομιά που αυτά τα Γλυπτά αντιπροσωπεύουν. Η ιστορία και η κληρονομιά τους ανήκουν στην Ελλάδα για πάντα» απαντάει ο κ. Ρότζερ και επισημαίνει: «Η εγκατάστασή μας υπενθυμίζει στους ανθρώπους τις δυνατότητες χρήσης τεχνολογίας για την επίλυση της διαφοράς, καθώς υπενθυμίζει πόσο απατηλή είναι πραγματικά η έννοια της κατοχής. Το BM έχει “κατοχή” του μικροσκοπικού αντιγράφου μας, αλλά δεν έχει πραγματική εξουσία πάνω του. Το BM δεν μπορεί καν να το δει ή να το αγγίξει. Δεν μπορεί ούτε να το αφαιρέσει από το μουσείο. Με τον ίδιο τρόπο, το BM, ενώ κατέχει τα γλυπτά του Παρθενώνα, δεν έχει καμία πραγματική δυνατότητα να ελέγχει ή να χειριστεί τη δυναμική ιστορία που αντιπροσωπεύουν τα Γλυπτά. Είναι, πάλι, κατοχή χωρίς έλεγχο».
Το μικρότερο αντίγραφο ενός πραγματικού έργου τέχνης που δημιουργήθηκε ποτέ έχει μικροσκοπικές διαστάσεις. H μονάδα μέτρησης είναι το μικρόμετρο (micrometre), το οποίο αποδίδεται και ως χιλιοστό του χιλιοστού. Συγκεκριμένα οι διαστάσεις του νέου γλυπτού είναι από 20 έως 200 microns σε συνολικό μήκος. Η πλησιέστερη μικρότερη κοινή μονάδα του διεθνούς συστήματος μέτρησης είναι το νανόμετρο, που ισοδυναμεί με ένα χιλιοστό του μικρομέτρου. «Το μικροσκοπικό αντίγραφο έχει μέγεθος ανθρώπινου κυττάρου και 100 φορές μικρότερα από έναν κόκκο άμμου παραλίας. Ζυγίζει τόσο λίγο που δεν έχει ακόμη εφευρεθεί η ζυγαριά που θα μπορούσε να το ζυγίσει. Με ένα φτέρνισμα τα “νανομάρμαρα” θα χάνονταν για πάντα».
Στα επόμενα παρεμβατικά σχέδια του IDA για το θέμα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα -όπως μας αποκαλύπτει ο Ρότζερ Μίτσελ- είναι να αποδώσει την αίθουσα Duveen σε εικονική πραγματικότητα (VR) ενισχύοντας τη συζήτηση για την οριστική επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στη γενέθλια γη τους.
ΛΙΘΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΟ ΦΩΤΟΝΙΩΝ
Η δρ Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Αλεξι Καρενούσβκα και διευθύντρια της τεχνολογικής ομάδας του IDA περιγράφει στον «Ε.Τ.» πώς «η νανοεπιστήμη επιδρά στη μηχανική, αλλά και στην καθημερινή ζωή και τον πολιτισμό. Το IDA είναι ο πρώτος Οργανισμός που έκανε χρήση της διαδικασίας που ονομάζεται λιθογραφία δύο φωτονίων (TPL) στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς/ανασυγκρότησης των αρχαίων αριστουργημάτων. Το TPL είναι μια τρισδιάστατη φωτογραφική διαδικασία που παράγει εξαιρετικά ακριβείς αποδόσεις πολύπλοκων αντικειμένων με μεγέθη από χιλιοστά έως 100 νανόμετρα. Tο φωτοανθεκτικό έργο είναι γυάλινο στην όψη και σχεδόν διαφανές». Στη συνέχεια, το λέιζερ με ειδικές επεξεργασίες παραδίδει μια τέλεια εκδοχή ακριβούς αντιγράφου.
